Stress en walging: wat als ASMR het tegenovergestelde effect heeft?

ASMR, of Autonomous Sensory Meridian Response, heeft snel aan populariteit gewonnen vanwege de kalmerende effecten op veel luisteraars. Het zou een rustgevende, tintelende sensatie opwekken die begint op de hoofdhuid en verdergaat naar de achterkant van de nek en de wervelkolom. Talloze mensen zweren dan ook bij de ontspanning die het teweegbrengt. Toch is er ook een deel van de bevolking dat sterke negatieve gevoelens ervaart bij ASMR.

Misofonie is een weinig begrepen aandoening waarbij je een extreme afkeer hebt van bepaalde geluiden. Aan de andere kant van het spectrum bevindt zich ASMR, waarbij geluid een bijna euforisch gevoel van ontspanning kan opwekken.

Hoewel er niet veel wetenschappelijk onderzoek is gedaan naar misofonie of ASMR, bleek uit een recent onderzoek onder meer dan 300 mensen met misofonie dat de helft van hen ook ASMR ervaarden. Dit suggereert mogelijks dat sommige mensen gevoeliger zijn voor geluid, zowel in positieve als in negatieve zin.

Zowel misofonie als ASMR hebben te maken met triggers, iets dat de reactie van de hersenen in gang zet. In dit geval zijn de triggers voornamelijk auditief. Voor mensen die lijden aan misofonie kunnen de triggerende geluiden van iemand die kauwt, drinkt en zelfs ademt een scala aan intense emoties losmaken. Het begint als lichte irritatie, die snel kan escaleren naar gevoelens van angst, paniek en in extreme gevallen zelfs hevige woede. Alledaagse activiteiten zoals iemand die kauwgom kauwt, op zijn vingers tikt of het ritselen van papieren kan voor deze personen dus een bron van immense frustratie worden.

In de wereld van ASMR draait het net om deze geluiden. ASMR is bedoeld om te kalmeren en te ontspannen door middel van triggers zoals zacht gefluister, getik of het geritsel van papier. Deze geluiden veroorzaken een aangename tinteling in het hoofd, de nek en wervelkolom, en soms tot in de ledematen. Een scherp contract dus met personen die lijden aan misofonie.

Wat zit er achter deze sterk uiteenlopende reacties? Wetenschappers probeerden in 2017 de onderliggende oorzaken van misofonie te begrijpen door de neurologische wortels bloot te leggen. Hun onderzoek geeft aan dat misofonie meer is dan een gril of een ergernis. Het heeft een duidelijke hersenoorsprong. 

Ze ontdekten dat mensen met misofonie een andere neurale connectiviteit hebben, vooral in de voorste insulaire cortex, een gebied dat verbonden is met emoties. Dit suggereert dat wanneer mensen met misofonie hun triggergeluiden horen, dit direct de emotionele centra van hun hersenen activeert, wat leidt tot de intense reacties die ze ervaren. Terwijl ASMR voor velen een bron van troost kan zijn, kan het dus intense negatieve emotionele reacties veroorzaken bij anderen.