Mysterie (deels) uitgeklaard: wetenschappers ontdekken waarom vrouwen ouder worden dan mannen

Niet alleen bij de mens, maar bij nagenoeg alle zoogdieren leven vrouwen langer dan mannen. Een verklaring zou te vinden zijn bij de geslachtschromosomen. Vrouwen hebben tweemaal hetzelfde chromosoom – XX – en zouden daardoor langer leven dan mannen, die de XY-combinatie hebben. Hetzelfde geldt voor vogels. Daar leven de mannetjes langer, omdat zij ZZ-geslachtschromosomen hebben, terwijl vrouwtjes een ZY-combinatie hebben.

Britse wetenschappers vonden bewijs voor die hypothese door ze te toetsen bij 229 diersoorten. In vakblad Biology letters schrijven ze dat dieren met twee dezelfde geslachtschromosomen gemiddeld 17,6 procent langer leven dan soortgenoten met twee verschillende types of één type.

Ook opvallend: bij soorten waar mannen twee chromosomen van hetzelfde type hebben, leven die mannen 7,1 procent langer dan vrouwen. Bij soorten waar het patroon andersom is, zoals bij mensen, leven vrouwen gemiddeld 20,9 procent langer dan mannen.

Hoe komt dat? Wellicht omdat het tweede X-chromosoom een beschermde functie heeft voor het eerste. Loopt het bij het eerste X-chromosoom mis, dan is er een tweede die de fout kan maskeren. Daardoor zal de schadelijke mutatie zich niet of minder snel verspreiden naar andere cellen. Mannen hebben een “onbewaakte X”. Er is geen back-up die schade kan opvangen.

Naast geslachtschromosomen zijn er nog factoren die een invloed hebben op de levensduurkloof. Denk maar aan de neiging van mannen om meer risico’s te nemen. “Ze willen hun seksuele partner beschermen tegen concurrenten, reizen verder en moeten vaker een territorium afbakenen”, zegt een van de onderzoekers.

Ook oestrogeen speelt een rol. Dat vrouwelijke hormoon zou de uiteinden van chromosomen beter beschermen tegen beschadiging. Een proces dat verband houdt met veroudering.