Jules Bordet Instituut lanceert nieuwe test voor vroegtijdige opsporing van recidief prostaatkanker

nieuws In het Brusselse kankerziekenhuis ‘Jules Bordet Instituut’ werd voor het eerst in België een nieuwe techniek uitgevoerd die een heel vroegtijdige detectie en lokalisatie van een recidief van prostaatkanker toelaat. Het betreft een nieuwe vorm van medische beeldvorming met behulp van Positron Emissie Tomografie (PET scan) waarbij de patiënt vooraf een radioactief gemerkte molecule (radiotracer) krijgt toegediend die specifiek gericht is tegen een eiwit dat enkel en alleen voorkomt ter hoogte van de recidiverende prostaatkankerhaarden. Deze proteïne heet het Prostaat Specifiek Membraan Antigen (kortweg PSMA).

Door een PET scan uit te voeren één uur na de intraveneuze toediening van deze radiotracer kan op zeer gevoelige wijze het eventuele ziekterecidief in beeld gebracht worden.

Eenmaal de recidiefhaard gelokaliseerd is, kan vervolgens eventueel een gerichte ingreep (heelkunde of radiotherapie) uitgevoerd worden in een poging om de overlevingskansen van de patiënt te verhogen.
In ons land worden er jaarlijks ongeveer 8600 nieuwe gevallen van prostaatkanker opgespoord. Als er nog geen uitzaaiingen aanwezig zijn op moment van de diagnose wordt in eerste instantie de tumor heelkundig verwijderd (prostatectomie) of bestraald. In de opvolging wordt er echter tijdens de 10 jaar volgend op deze ingreep bij ongeveer 30% tot 50% van de patiënten een recidief vastgesteld op basis van het oplopen van een specifieke merker in het bloed (namelijk PSA : Prostaat Specifieke Antigen). In geval van een lichte stijging van de PSA waarde van de patiënt, dus in een fase waar het ziekterecidief nog in een zeer vroegtijdig stadium verkeert (PSA waarde minder dan 2.0 ng/ml), is het dikwijls zeer moeilijk om met behulp van de standaardonderzoeken (skeletscintigrafie, CT scan, magnetische resonantie) deze ziektehaarden te lokaliseren (bij minder dan 10% van de patiënten lukt dit). In geval van verder oplopen van het PSA wordt de patiënt soms doorgestuurd naar een gespecialiseerd centrum voor het uitvoeren van een PET-CT scan met fluor18-gemerkt choline. Deze techniek slaagt erin om de recidiefhaard(en) te lokaliseren bij ongeveer 40 % van de patiënten. Deze techniek is echter duur en weinig beschikbaar, omdat hiervoor een cyclotron (voor de productie van het isotoop Fluor-18) en een gespecialiseerd laboratorium noodzakelijk is (voor de radioactieve merking van de tracer).

De nieuwe technologie, kortweg Ga68-PSMA PET-CT, heeft 2 grote voordelen ten opzichte van de huidige diagnostische mogelijkheden:
1. Een veel hogere gevoeligheid voor detectie van beginnende recidieven (met PSA waarde lager dan 2 ng/ml) is 70%, zijnde 50% beter dan alle andere bestaande technieken samen (inclusief Choline-PET-CT)

2. De merking van de tracer gebeurt met Gallium-68, een isotoop waarvoor geen cyclotron, noch een gesofisticeerd laboratorium noodzakelijk is. Gallium-68 kan namelijk in-huis geproduceerd worden met behulp van een generator die slechts eenmaal per jaar moet aangekocht worden.

Deze nieuwe techniek zal in eerste instantie aangeboden worden binnen studieverband, waarbij alle gegevens nauwkeurig opgeslagen worden in databanken, zodat later de impact van deze techniek op de keuze van behandeling, alsook op de overleving van de patiënten opgemeten zal kunnen worden.