Gerelateerde artikels
Hoe motiveer je je kind om op te ruimen?
In dit artikel
Hoe motiveer je je kind om op te ruimen?
dossier Kinderen die graag speelgoed opruimen, het is een zeldzame soort. De kroost overhalen om zonder gemopper, zonder pruillip of zonder een salvo aan excuses het speelgoed op zijn plaats te leggen… voor de meeste ouders is het telkens weer een strijd.
Waarom is het belangrijk dat kinderen leren opruimen?
Kinderen die van jongs af aan geleerd hebben dat opruimen noodzakelijk is, zijn als volwassene zelfverzekerder en gelukkiger dan kinderen die opgroeiden in een rommelig en wanordelijk huis. Uit onderzoek blijkt namelijk dat mensen die leven in een geordende omgeving meestal ook hun leven en hun hoofd op orde hebben.
Daarom is het belangrijk om kinderen zo snel mogelijk te betrekken bij het opruimen van hun speelgoed en bij huishoudelijke taken op hun niveau.
Hoe leer je je kind om kleine klusjes in huis en tuin te doen?
- Peuters en kleuters jonger dan vier jaar kunnen ‘spelend helpen’ bij een volwassene of een ouder kind: de planten water geven met hun klein gietertje, de vloer stofzuigen met hun speelgoedstofzuiger, of kruimeltjes opvegen met hun eigen miniborsteltje. Maar ook andere werkjes vinden ze leuk: samen met mama of papa was uit de droogkast of wasmachine halen, de knopjes van die toestellen indrukken, zakdoeken opvouwen ...
- Vanaf vier jaar kan het kind zelfstandig kleine werkjes uitvoeren, al gebeurt dat natuurlijk nog altijd op zijn/haar manier. Met andere woorden: bijsturen en in de gaten houden blijft noodzakelijk tot het kind ongeveer acht jaar is. Het takenpakket kan worden uitgebreid met de tafel dekken of afruimen, alleen afstoffen, de huisdieren eten geven, ongevaarlijke handelingen bij de bereiding van het eten (roeren, mengen, balletjes rollen…), helpen om de auto te wassen …
- Vanaf 8 jaar gaat het alle kanten uit en kan een kind – indien het ervoor openstaat – echt een hulp in huis zijn. De mogelijkheden zijn legio: stofzuigen, kamer opruimen, kleren in de wasmand gooien, vaatwasser vullen en leegmaken, huisdieren verzorgen …. Het is belangrijk om vaste afspraken te maken over wat er verwacht wordt.
Zet humor in als het niet vlot gaat of als het kind iets vergeet. Bijvoorbeeld: ‘Kijkt de kat niet wat scheel vandaag? Zou het van de honger zijn?’
Hoe motiveer je je kind om speelgoed op te ruimen?
Als een kind al gewend is om kleine klusjes te doen, onder andere met speelgoed dat in de huishoudsfeer thuishoort (zie vorige alinea), ben je al een stapje voor. Voor je het weet, wordt de vloer van de speelkamer gestofzuigd of krijgt de speelgoedkast een schoonmaakbeurt.
Maar er zijn nog veel meer handige trucjes waarmee je een kind kunt leren en motiveren om zijn speelgoed op te ruimen.
1. Geef je kind duidelijke en eenvoudige richtlijnen. Omschrijf precies wat er stap voor stap van hem of haar wordt verwacht.
Bijvoorbeeld: ‘Leg nu eerst je legoblokken terug in de doos’. Zodra die taak is afgewerkt, geef je een nieuwe opdracht zoals ‘leg nu je kleurboeken en –potloden terug in de lade’. Dat werkt beter dan ‘ruim alles maar op’.
Tot de leeftijd van ongeveer vier jaar heeft een kleuter meestal nog hulp nodig bij het opruimen. Leer hoe hij/zij dat moet aanpakken door te vertellen wat je aan het doen bent terwijl je samen alles op orde brengt: 'we doen de poppen terug in de mand, en nu leggen we de blokken in de doos' … Ga er niet van uit dat een klein kind wel weet hoe het moet opruimen. Het is een kwestie van stap voor stap aanleren.
2. Zoek een leuk ritueel dat je tijdens het opruimen telkens opnieuw kunt inzetten.
Het kan een dansje zijn, of een liedje of versje dat bij het opruimen hoort en ermee wordt geassocieerd. De meeste kinderen vinden dat prettig. Of laat de lievelingsmuziek van je kind spelen, kinderliedjes die het kan meezingen.
3. Maak afspraken over hoeveelheden. Als de kamer eruitziet alsof er een bom is ontploft en er overal stukken speelgoed rondslingeren, ziet het kind door de bomen het bos niet meer en weet het niet waar het moet beginnen. Trop is te veel, ook voor je kind. Daarom is het belangrijk om de spelregels vooraf vast te leggen.
Bijvoorbeeld: er mogen niet meer dan 3 soorten speelgoed tegelijk uit hun huisje vertoeven. Als je kind een vierde stuk erbij wil nemen, moet het eerst iets op zijn plaats terugleggen.
4. Maak van het opruimen een routineklus. Geef het een vaste plaats in het dagschema.
Spreek een vast tijdstip af. Bijvoorbeeld voor het avondeten of vlak voor bedtijd. Zo wordt ook opruimen geleidelijk een automatisme zoals tanden poetsen of de pyjama aantrekken.
Laat je kind ook tijdig weten dat het bijna tijd is om te stoppen met spelen en te beginnen met opruimen. Doe dat een vijftal minuten vooraf en in een duidelijke boodschap. Bijvoorbeeld: ‘Het is bijna bedtijd. Je kunt nog vijf minuten verder spelen maar dan is het tijd om op te ruimen’. Zodra die vijf minuten om zijn, zeg je aan je kind dat het tijd is om te beginnen met opruimen en geef je specifieke aanwijzingen zoals vermeld onder punt 1.
5. Maak er een spelletje of een wedstrijd van. Opruimen kan ook fun zijn.
Laat kinderen (in het gezelschap van broertjes en zusjes of vriendjes) bijvoorbeeld papiertjes in de vuilnisbak mikken vanaf een bepaalde afstand of laat ze om het eerst alles op orde brengen: ‘Wie raapt de meeste puzzelstukjes op’? Of ‘wie vult om het eerst de juiste doos helemaal mooi op’? Of doe een kleurenspel waarbij elk kind om beurt een kleur noemt en de anderen alle speelgoed in die kleur moeten zoeken en opbergen.
6. Spoor het kind aan om in actie te schieten wanneer het daarvoor de tijd is en geef het een complimentje. Zinnetjes zoals ‘Ik wil wel eens zien hoe goed jij kan opruimen’ of ‘ik kan bijna niet geloven dat jij helemaal alleen alle kleurtjes zo mooi in de doos hebt gelegd’ doen vaak wonderen.
Als het minder goed opschiet of wanneer het kind moeilijk op gang komt, kan je ook een deal sluiten: ‘als jij deze auto’s terug in de doos legt, dan lees ik jou daarna een verhaaltje voor’.
7. Maak een to do lijst met eenvoudige tekeningen van het speelgoed dat de kinderen moeten opruimen en laat ze telkens zelf schrappen of afvinken wat ze hebben afgehandeld.
Zorg ook voor een duidelijk opbergsysteem dat overzichtelijk, gemakkelijk hanteerbaar en toegankelijk is. Grote manden, bakken of lades zijn ideaal voor kleine kinderen. Je kunt op de dozen of boxen ook prenten kleven die duidelijk maken wat erin thuishoort.
8. Als er veel moet worden opgeruimd, las je best een pauze in met een drankje of een hapje. Of doe tussenin samen een activiteit waar het kind van houdt.
Verwacht sowieso niet meer van je kind dan het aankan en ga geleidelijk te werk. Help met opruimen zolang dat nodig is en neem het af en toe eens van je kind over wanneer het echt te moe is of staat te popelen om iets anders te doen. Jouw schattebol zal dat heel fijn vinden en zijn/haar motivatie zal nadien des te groter zijn. Geef zelf ook het goede voorbeeld. Ben je een echte sloddervos die allerlei spullen in huis laat rondslingeren en weinig opruimt, dan zal je kind ervan uitgaan dat het zo hoort.
Bronnen:
https://www.oudersvannu.nl
https://www.purewow.com
auteur:
Hilde Deweer,
lifestylejournalist
