Hoe gevaarlijk is de reuzenteek?

De voorbije weken zijn in de pers alarmerende berichten verschenen over de zogenaamde reuzenteek, die in Duitsland zou overwinteren en intussen ook al in Nederlands Limburg is aangetroffen. De reuzenteek of hyalomma-teek (Hyalomma marginatum) is maar liefst drie keer zo groot als de gewone teek en het kan mensen op een afstand van 10 meter ruiken en volgen. De reuzenteek kan, net als kleinere varianten, tal van ziekten overdragen. De hyalomma-teek kan onder andere het virus van Krim-Congo-koorts overdragen. Dit kan leiden tot leverschade en zwellingen en bloedingen in andere weefsels. Daarnaast kan de teek nog veel meer andere ziekten overdragen, zoals de ziekte van Lyme.

De hyalommateek is wijd verspreid over Noord-Afrika en Azië. In Europa komt hij voor in Zuid- en Oost-Europa. Incidentele waarnemingen van de hyalommateek op geïmporteerde dieren, op mensen en op trekvogels zijn gemeld in Duitsland, Hongarije, Rusland, Finland en het Verenigd Koninkrijk. Ook blijkt in 2012 in Nederland een hyalommateek te zijn aangetroffen in Limburg.

Teken zijn niet zelf in staat om grote afstanden af te leggen. Ze kunnen echter over grote afstanden worden vervoerd door hun gewervelde gastheren, met name trekvogels en hoefdieren. Een onderzoek naar de aanwezigheid van teken op trekvogels in Groot-Brittannië toonde aan dat 21% van de aangetroffen teken een hyalommateek was.

Hyalommateken geven de voorkeur aan het mediterrane klimaat van Noord-Afrika en Zuid-Europa met lage tot matige niveaus van vochtigheid en een lang droog seizoen tijdens de zomermaanden. Zowel onvolwassen als volwassen stadia worden kenmerkend gevonden in steppe, savanne en struikachtige vegetaties. Modellen die het effect van klimaatverandering op de verspreiding van de hyalommateek berekenen geven aan dat de volgende regio’s gekoloniseerd kunnen worden: Italië (ten zuiden van de Alpen), de Balkan, Roemenië, Oekraïne, Moldavië, grote delen van Zuid-Rusland en delen van Duitsland en Nederland.

De kans dat je een hyalommateek aantreft in Nederland (of België) is momenteel echter minimaal. Toch is het belangrijk om na elk bezoek aan het groen een tekencheck te doen. In juni en juli worden de meeste mensen door teken gebeten. 

De hyalommateek wordt beschouwd als de belangrijkste verspreider van het Krim-Congokoortsvirus. Dat wordt beschouwd als een opkomende ziekteverwekker in Europa. De seizoensgebondenheid van gevallen bij de mens komt overeen met de periode van de belangrijkste tekenactiviteit (lente tot zomer). Het risico dat trekvogels het virus via teken invoeren, is naar verwachting zeer laag. In het laatste decennium werd het Krim-Congovirus erkend als een groeiend probleem in Eurazië, waardoor verscheidene Oost-Europese landen (Albanië, Bulgarije, Kosovo en Rusland) werden getroffen, inclusief de opkomst van gevallen bij de mens in Turkije (2002), Griekenland (2008), Georgië (2009) en meest recent in 2010, India. Er is ook bewijs voor viruscirculatie in Hongarije, Portugal en meest recent Roemenië. Het Krim-Congovirus werd rechtstreeks aangetroffen in hyalommateken verzameld in Turkije, Bulgarije en Spanje.