Vossenlintworm: een ernstige parasitaire ziekte die oprukt in België

dossier

Lees ook: Varkenslintworm (in de hersenen): symptomen en behandeling

Wat is de vossenziekte?

© Getty Images

Alveolaire echinokokkose - de vossenziekte - wordt veroorzaakt door een lintworm, Echinococcus multilocularis. In Wallonië is 30-60% van de vossen drager van deze parasiet. De prevalentie varieert van regio tot regio. Vossen in het Vlaamse Gewest zijn vrijwel niet besmet (minder dan 1%).

Besmette vossen verspreiden de eitjes van de parasiet via hun uitwerpselen. De eieren zijn zeer resistent en kunnen tot 8 maanden in het wild overleven. Knaagdieren nemen deze eitjes op door zich te voeden met de uitwerpselen van de besmette vos. Eenmaal in het knaagdier komen de eitjes uit en laten larven los die de darmwand binnendringen en de lever van het dier bereiken. Vossen raken besmet door zich te voeden met besmette knaagdieren.

Mensen kunnen een "toevallige" tussengastheer worden voor deze parasiet. Net als bij knaagdieren verspreiden de larven zich voornamelijk naar de menselijke lever, maar ze kunnen ook andere organen bereiken, zoals de longen en de hersenen. Na verloop van tijd veroorzaakt de ziekte leverlaesies die op dezelfde manier woekeren als een kwaadaardige tumor.

Lees ook: Wormen - Worminfecties bij de mens

Hoe gebeurt de besmetting ?

In de ontlasting van een besmette vos komen stukjes lintworm met eitjes voor. Deze eitjes kunnen via verschillende wegen de mens infecteren:

• de consumptie van wilde bosvruchten (bramen, frambozen en bosbessen), zelfgeplukte paddestoelen en valfruit. Niet alleen laag groeiende bosvruchten vormen een mogelijke besmettingsbron. Eitjes die met de vossenontlasting in het milieu worden uitgescheiden kunnen met regen of wind op hoger groeiende bosvruchten terechtkomen
• eten met bevuilde handen
• tuinieren, waarbij gronddeeltjes besmet met eitjes aan de handen blijven kleven.
  Ook de consumptie van groenten uit de tuin kan een infectie veroorzaken
• contact met de vacht en uitwerpselen van geïnfecteerde vossen
• contact met (jacht)honden en huisdieren, die met deze lintworm zijn besmet
  

Nu steeds meer vossen opduiken in onze contreien, wordt gevreesd dat ook in Vlaanderen vossenlintworm meer en meer zal opduiken.

Lees ook: Bescherm jezelf tegen infecties: zo was je je handen correct

Symptomen van vossenlintworm

• vermoeidheid en gewichtsverlies 
• algehele malaise, soms gepaard met koorts
• pijn in de bovenbuik, aan de rechterkant
• geelzucht

Lees ook: Tips voor wie zelf paddenstoelen wil plukken

Hoe weet je of je besmet bent?

• specifieke bloedtesten: deze detecteren antilichamen tegen de parasiet en maken een vroege opsporing van de ziekte mogelijk. 
• een echografie van de lever om de aanwezigheid van laesies op te sporen
• CT-scans en MRI's kunnen worden gebruikt om laesies nauwkeuriger te bestuderen en de mogelijke aanwezigheid van uitzaaiingen op te sporen
  
• een PCR-test: het laboratorium voor microbiologie van het Universitair Ziekenhuis van Luik heeft een Echinococcus PCR-test ontwikkeld die kan worden uitgevoerd op weefselmonsters om de diagnose te bevestigen
  
  

Lees ook: Wat is een MRI-scan en wat is het verschil met een CT-scan?

Behandeling van vossenlintworm

• Bij operabele patiënten berust de behandeling van alveolaire echinokokkose op chirurgie om alle laesies te verwijderen. Een antiparasitaire behandeling (albendazol) die gedurende 2 jaar wordt toegediend, wordt ook gebruikt om de resterende larven te elimineren. 
• Als de laesies te groot of niet te opereren zijn, krijgen patiënten levenslang een antiparasitaire behandeling. In deze gevallen is de overlevingskans na vijftien jaar 53% tot 80%.
• Als laatste redmiddel kan een levertransplantatie worden overwogen.

Lees ook: Gevaarlijke vossenlintworm rukt op in Vlaanderen

Voorzorgsmaatregelen

• Eet geen rauw fruit dat op minder dan 50 cm van de grond is geplukt of verzameld in gebieden waar vossen kunnen voorkomen (bossen, borders, weiden): bosbessen, bramen, frambozen, champignons, enz.
• Omhein je moestuin: vossen begeven zich steeds vaker in peri-urbane gebieden.
• Vermijd contact met vossen en zwerfhonden en -katten en aai ze niet.
• Ontworm je huisdieren regelmatig.
  
  

Lees ook: Hoe hou je een zandbak proper en waarom is dat belangrijk?

Bronnen:
https://www.rivm.nl
http://biodiversite.wallonie.be
https://orbi.uliege.be
http://echinococcose.be
https://www.chuliege.be