Gerelateerde artikels
Waarom calcium en vitamine D3 essentieel zijn voor sterke tanden
In dit artikel
Waarom calcium en vitamine D3 essentieel zijn voor sterke tanden
dossier
Tandbederf – of cariës – ontstaat wanneer het glazuur van je tanden wordt aangetast door zuren die bacteriën produceren. Het resultaat? Gaatjes, pijn en in ernstige gevallen zelfs tandverlies. Een goede mondhygiëne is belangrijk, maar voeding speelt ook een grote rol. Vooral de combinatie van calcium en vitamine D3 is cruciaal voor een sterk gebit.
Het verband tussen vitamine D3 en calcium
© Getty Images
Vitamine D3, ook wel de zonvitamine genoemd, wordt in je huid aangemaakt wanneer je voldoende zonlicht opvangt. Die aanmaak activeert een reeks processen in je lichaam die uiteindelijk leiden tot de productie van calcitriol, de actieve vorm van vitamine D3. Vitamine D3 bevordert de opname van calcium uit de voeding in de dunne darm en helpt het calciumgehalte in het bloed te reguleren. Zonder voldoende vitamine D3 kan je lichaam calcium minder goed opnemen, wat kan leiden tot een tekort, zelfs als je voldoende calcium binnenkrijgt. Beide stoffen zijn essentieel voor sterke botten en tanden. Een gebrek aan vitamine D3 kan zo de botten verzwakken, wat het risico op aandoeningen zoals osteoporose verhoogt. Daarom worden vitamine D3 en calcium vaak samen aanbevolen, vooral voor mensen met een verhoogd risico op een tekort.
Calcium en vitamine D3 tegen cariës (gaatjes)
Tandglazuur bestaat grotendeels uit calcium en fosfaat. Dit beschermende laagje op je tanden wordt dagelijks aangevallen door zuren uit tandplak. Die zuren veroorzaken demineralisatie, waarbij mineralen uit het glazuur verdwijnen. Zo ontstaan zwakke plekken die kunnen uitgroeien tot gaatjes (tandbederf of cariës).
Gelukkig is je lichaam ook in staat tot remineralisatie: het proces waarbij mineralen zoals calcium opnieuw in het glazuur worden ingebouwd. Hiervoor is wel voldoende calcium én vitamine D3 nodig. Zonder vitamine D3 kan je lichaam het calcium uit voeding of supplementen niet goed benutten, waardoor herstel van het tandglazuur uitblijft.
|
Wetenschappelijk bewijs voor minder cariës dankzij vitamine D3 en calcium Verschillende onderzoeken ondersteunen het belang van vitamine D3 bij de preventie van cariës. In een laboratoriumstudie werden getrokken kiezen behandeld met speeksel van mensen die dagelijks vitamine D3 innamen. De tanden in deze groep vertoonden een hogere glazuurhardheid en meer calciumafzetting dan in de controlegroepen – een teken dat vitamine D3 via speeksel bijdraagt aan het herstel van het glazuur. Ook grootschalige bevolkingsstudies bevestigen dit verband. Adolescenten met lage vitamine D3-spiegels bleken tot twee keer meer kans te hebben op gaatjes. Hoewel dit nog geen direct oorzakelijk verband bewijst, toont het wel het belang aan van een goede vitamine D3-status tijdens de groei. |
Vitamine D3 tijdens zwangerschap voor gezonde melktanden
De invloed van vitamine D3 begint zelfs voor de geboorte. Tijdens de zwangerschap ontwikkelen bij de baby al de eerste melktanden. Een vitamine D3-tekort bij de moeder kan leiden tot een zwakker glazuur, waardoor het kind later vatbaarder is voor cariës. Voldoende vitamine D3 tijdens de zwangerschap is dus belangrijk voor een goede tandontwikkeling bij het ongeboren kind.
Gezond speeksel, gezond gebit
Vitamine D3 heeft ook invloed op de samenstelling en productie van speeksel – een sleutelfactor in de mondgezondheid. Speeksel spoelt voedselresten weg, neutraliseert zuren en levert mineralen zoals calcium en fosfaat voor het herstel van het glazuur. Daarnaast stimuleert vitamine D3 de aanmaak van natuurlijke antimicrobiële stoffen in het speeksel, zoals cathelicidine, die schadelijke bacteriën zoals Streptococcus mutans helpen bestrijden.
Een tekort aan vitamine D3 kan zorgen voor een droge mond en verminderde speekselproductie, wat de kans op tandbederf vergroot.
Vitamine D3 tegen tandvleesproblemen
Tot slot speelt vitamine D3 ook een rol in het voorkomen van tandvleesproblemen zoals gingivitis en parodontitis. Uit een studie bij meer dan 11.000 volwassenen bleek dat mensen met lage vitamine D3-spiegels vaker tekenen van tandvleesontsteking hadden. Vooral bij ouderen werd een sterk verband gevonden tussen een tekort en ernstige tandvleesproblemen. De verklaring ligt vermoedelijk in de ontstekingsremmende werking van vitamine D3, die de afweerreacties in het tandvlees helpt reguleren.
Hoeveel vitamine D3 heb je nodig?
De zon blijft de meest natuurlijke bron van vitamine D3. Maar omdat niet iedereen voldoende zonlicht krijgt – door klimaat, werkomstandigheden of huidtype – kan suppletie nodig zijn. Experts raden aan om niet alleen een tekort te vermijden (lager dan 30 ng/ml), maar te mikken op een optimale waarde tussen 50 en 60 ng/ml. Twee keer per jaar je vitamine D3-waarde laten testen en je blootstelling of supplementgebruik daarop afstemmen, is een slimme manier om je glimlach en gezondheid te beschermen.
Hoeveel calcium heb je nodig?
De hoeveelheid calcium die je dagelijks nodig hebt, varieert afhankelijk van je leeftijd en geslacht. Hier zijn de aanbevolen hoeveelheden voor verschillende leeftijdsgroepen volgens de Gezondheidsraad:
- Kinderen (1-3 jaar): 500 mg per dag
- Kinderen (4-8 jaar): 800 mg per dag
- Kinderen (9-18 jaar): 1.300 mg per dag
- Volwassenen (19-50 jaar): 1.000 mg per dag
- Volwassenen (51 jaar en ouder): 1.200 mg per dag
- Zwangere en borstvoedende vrouwen: 1.000 mg per dag (tot 18 jaar: 1.300 mg)
Je vindt calcium onder andere in zuivelproducten, groene bladgroenten, noten en zaden. Raadpleeg zeker een arts voor je supplementen neemt.
Conclusie
- Vitamine D3, gesynthetiseerd uit zonlicht, speelt een belangrijke rol in de mondgezondheid door de remineralisatie van verzwakt tandglazuur te bevorderen, wat helpt bij het terugdraaien van gaatjes in een vroeg stadium en het versterken van tanden.
- Epidemiologisch onderzoek toont een verband aan tussen lage vitamine D3-spiegels bij adolescenten en een verhoogd risico op het ontwikkelen van gaatjes, wat het belang van voldoende vitamine D3 voor de gezondheid van het gebit benadrukt
- Vitamine D3 draagt bij aan een gezonde ontwikkeling van de tanden, zelfs vóór de geboorte, en versterkt de afweer van het lichaam tegen gaatjes veroorzakende bacteriën door de vorming van antimicrobiële eiwitten in speeksel te stimuleren.
- Voldoende vitamine D3 is ook noodzakelijk voor de gezondheid van het tandvlees en om parodontitis af te weren.
- Het handhaven van optimale vitamine D3-niveaus door blootstelling aan de zon of supplementen, gecombineerd met consistente mondhygiënepraktijken, is essentieel voor het beschermen en behouden van een gezonde, mooie glimlach.
- Laat op regelmatige basis het gehalte van vitamine D3 in het bloed meten. Breng het zeker boven 40 ng/ml en onthoud dat de optimale concentratie ligt tussen 50 à 60 ng/ml.
Bronnen:
Sawsan Hameed Al-Jubori • Maha A. AL-Murad • Faehaa Azher Al-Mashhadane (2022). Effect of Oral Vitamin D3 on Dental Caries: An In-Vivo and In-Vitro Study. Cureus. May 26.
Sawsan Hameed Al-Jubori • Maha A. AL-Murad • Faehaa Azher Al-Mashhadane (2022). Effect of Oral Vitamin D3 on Dental Caries: An In-Vivo and In-Vitro Study. Cureus. May 26.
Sylvia Christakos, Puneet Dhawan, Annemieke Verstuyf, Lieve Verlinden and
Geert Carmeliet (2015). Vitamin D: Metabolism, Molecular Mechanism of Action, and Pleiotropic Effects. Physiological Reviews. 17 Dec.
Roxana Buzatu, Magda Mihaela Luca and Bogdan Andrei Bumbu (2024). A Systematic Review of the Relationship between Serum Vitamin D Levels and Caries in the Permanent Teeth of Children and Adolescents. Dent. J., 12(4), 117
Teodoro Durá-Travé & Fidel Gallinas-Victoriano (2024). Dental caries in children and vitamin D deficiency: a narrative review. European Journal of Pediatrics. Volume 183, pages 523–528.
Joanna Tokajuk, Piotr Deptula, Ewelina Piktel, Tamara Daniluk, Sylwia Chmielewska, Tomasz Wollny, Przemyslaw Wolak, Krzysztof Fiedoruk, Robert Bucki (2022). Cathelicidin LL-37 in Health and Diseases of the Oral Cavity. Biomedicines. May 7;10(5):1086.
Thomas, Joshipura Kaumudi J, Dawson-Hughes Bess, Bischoff-Ferrari Heike A (2004). Association between serum concentrations of 25-hydroxyvitamin D3 and periodontal disease in the US population. The American Journal of Clinical Nutrition. Volume 80, Issue 1, July, Pages 108-113
