Pesticiden beïnvloeden hormoonniveaus adolescenten

nieuws Blootstelling aan relatief lage pesticideconcentraties kan invloed hebben op de hormoonniveaus en de mate van seksuele ontwikkeling bij 14- tot 15-jarige adolescenten. Dat blijkt uit een studie die de VUB uitvoerde in opdracht van de Vlaamse overheid. Het gaat daarbij zowel over intussen verboden producten, als producten die zowel in de land- en tuinbouw als door particulieren nog steeds gebruikt worden.

Het team van dokter Kim Croes kreeg via de medische onderzoeken van het Centrum voor Leerlingenbegeleiding (CLB) toegang tot gegevens over de hormonale ontwikkeling van 14- tot 15-jarige Vlaamse jongeren. Het gaat daarbij om de ontwikkeling van geslachtshormonen als testosteron of oestradiol, maar ook van borsten, schaamhaar en genitaliën. Het team legde gegevens van 600 jongeren naast metingen van de concentraties van bepaalde pesticiden in hun lichaam.

Een eerste opmerkelijke vaststelling is dat pesticiden als DDE of HCB, die al sinds 1974 verboden zijn, nog steeds aanwezig zijn in Vlaamse jongeren. "Dat komt omdat deze stoffen nog vrijkomen in bodems en rivieren", zegt Kim Croes, die de mensen afraadt zelf gevangen riviervis of eieren van eigen kippen op potentieel vervuilde bodems te eten. Weliswaar is er voor de verboden pesticides een gunstige evolutie merkbaar: hun niveaus in Vlaamse jongeren daalden van 60 naar 26 procent over een periode van vijf jaar.

Uit de studie blijkt dat zowel de verboden stoffen als enkele pesticiden die vandaag nog gebruikt worden, de hormonale werking bij de jongeren verstoren. HCB en DDE versnellen de seksuele ontwikkeling bij jongens, terwijl deze bij meisjes vertraagd wordt. Organofosfaat heeft bij beide geslachten een vertragende werking. Deze groep pesticiden wordt vandaag nog in de professionele groente- en fruitteelt gebruikt, maar zit ook in bepaalde insecticiden die verkocht worden aan particulieren. Het afbraakproduct para-dichlorofenol, aanwezig in mottenballen, toiletblokjes en luchtverfrissers, beïnvloedt dan weer de schildklierhormonen.

"Gelukkig wordt het gebruik van dit product in nieuwe EU-wetgeving vanaf juni 2015 beperkt tot één procent, maar het lijkt ons veiliger deze stof volledig te vermijden", aldus Kroes.