Alcoholverslaving: het verhaal van M. en E. - deel 2

mijn-verhaal

Maandag trakteerden we je op het openhartige verhaal van M. Vandaag laten we E. graag aan het woord. Sinds 17 jaar al is hij nuchter, een adept als het ware van de ‘drooglegging’. Vol overgave zet hij zich in om lotgenoten te helpen en te begeleiden op weg naar een nieuw, gelukkig leven.

Alcoholisme is een dagtaak

Wanneer ontdekte je dat je een alcoholprobleem had. Wanneer geef je dat toe aan anderen en jezelf?

E: Een alcoholprobleem hebben, is volgens mij de zwaarste taak waarmee je in je leven opgezadeld kunt zijn. Het is op zich al een dagtaak. Niet alleen het drinken zelf, maar ook de organisatie errond: de geniepigheid, alle uitvluchten die ermee gepaard gaan en die je elke dag weer opnieuw moet uitvinden… Dat alles is uitputtende arbeid. Je moet van alles verzinnen en je bent er dag en nacht mee bezig om uit te dokteren hoe je aan drank kan geraken zonder dat het opvalt. Je kunt niet elke dag naar dezelfde winkel of hetzelfde café gaan want dat komt verdacht over en zou tot conclusies kunnen leiden…

Iedere dag denk je: ‘Vandaag ga ik stoppen’, maar dan lukt dat plots niet meer. En toch knaagt je geweten. Je weet dat je niet goed bezig bent, maar die afhandelijkheid van alcohol is zo sterk, sterker dan de wil om te stoppen.
Op een bepaald moment ontdek je zelf wel vrij snel dat je een probleem hebt, omdat je niet drinkt zoals een ‘normale’ drinker (die geen alcoholprobleem heeft) dat doet, maar in het begin geef je dat nog niet toe.

Alcoholisme is een ziekte van de geest maar dat wist ik niet op dat moment

Wat doet je finaal dan toch de stap zetten om er iets aan te doen? Heeft dat lang geduurd?

E: Het is moeilijk om daarop een pasklaar antwoord te geven want het is een proces van vallen en opstaan. Ik was eigenlijk al vrij snel verslaafd aan alcohol, van jongsaf aan. Bij mij heeft het 32 jaar geduurd voor ik opteerde voor een nuchter leven. Mijn vrouw heeft een belangrijke rol gespeeld bij mijn metamorfose. Ze zei: ‘Zo lang je niet aan jezelf kunt toegeven dat je een probleem hebt, zal er ook niets mee gebeuren’. Dat heeft mij telkens weer doen nadenken, maar toch ben ik nog een aantal jaren doorgegaan met drinken. De drempel voor mij was dat ik niet helemaal wou stoppen. Ik wou proberen om ‘een beetje’ te drinken. Mijn vrouw maakte daar ook allusies op en verwachtte dat ik mijn drinkgedrag zou bijsleutelen, dat ik zou drinken zoals ‘een normale mens’: gewoon een paar glaasjes in gezelschap. Diep in mijn binnenste wilde ik dat natuurlijk wel, maar dat gaat niet en dat wist mijn vrouw toen ook niet. Het probleem is dat mensen uit je naaste omgeving vaak niet weten wat alcoholisme echt inhoudt en er daarom niet op de juiste manier mee omgaan. Daardoor krijg je een verkeerd signaal (voor jou zou een beetje drinken toch ook OK moeten zijn) en probeer je eraan te werken om een ‘normale drinker’ te worden. Maar eenmaal je ‘de grens’ gepasseerd bent, is er geen weg meer terug: dan het is ofwel veel drinken (alles) ofwel helemaal niets meer drinken (niets).

Mijn eerste poging om te stoppen ging via een arts. Hij schreef mij medicatie voor (antabuze) die niet compatibel is met alcohol. Voor mij was het vreselijk om iedere morgen weer dat pilletje te moeten nemen, omdat ik wist dat ik dan niet kon en mocht drinken.
De tweede keer kreeg ik een brief mee voor een ontwenningskuur en ook dan mocht ik niets van alcohol drinken. Ik kon dat niet opbrengen omdat ik ‘nog een beetje’ wilde drinken. Maar zo werkt het dus niet. Als alcoholverslaafde kan je gerust een paar dagen of zelfs weken of maanden ‘een beetje’ drinken, maar sowieso verval je weer in je oude patroon, in je slechte gewoontes.
Hoewel ik enerzijds hunkerde om te stoppen en ook die intentie had, vreesde ik anderzijds voor het moment dat ik geen alcohol meer zou hebben in mijn leven. Ik vroeg mij af hoe ik zou functioneren zonder alcohol.

Op een bepaald moment was ik het kotsbeu om hele dagen uitvluchten te zoeken en flessen te verbergen. En ik wist ook dat mijn relatie op de helling stond als ik zo verder ging. Ik heb gebeld naar een bekende die al jaren nuchter was en ik kon diezelfde avond al mijn verhaal kwijt bij die persoon. Het was de eerste keer dat ik over mijn probleem kon praten met iemand die het begreep. Er viel die avond een onvoorstelbare last van mij af. Een paar dagen later volgde ik een eerste bijeenkomst bij AA. Sindsdien heb ik geen druppel alcohol meer gedronken. Dat is deze maand 18 jaar geleden. Je moet het dus echt zelf willen, tot het besef komen dat je zo niet verder kunt. Alcoholisme is een ziekte, maar dat wist ik niet op dat moment, dat leer je bij AA. We drinken met onze geest.

Anderzijds zijn er ook mensen die door familie, werkomgeving, of gererechterlijke instanties gedwongen worden om lid te worden van AA, maar die zijn dan wel veel minder gemotiveerd en hebben daardoor ook minder kans op slagen. Maar toch zijn er ook in die groep mensen velen die blijven naar de vergaderingen komen omdat ze zich daar goed en begrepen voelen. Omdat ze uiteindelijk toch de weg naar een nuchter en gelukkig leven vinden.

Toch is het belangrijk dat iemand je een zetje geeft, dat er wat sociale druk komt vanuit je omgeving. Iedereen voelt dat anders aan en heeft zijn of haar eigen verhaal, maar voor mij was dat zeer belangrijk.
Ook ik was een thuisdrinker. Bij familiebzoek was ik telkens zeer voorbeeldig zodat niemand iets zou merken, maar ik had dan wel thuis voor ik vertrok al heel wat drank achterover geslaan.
Er is een groot verschil tussen een cafédrinker die zijn probleem moeilijk kan verbergen voor zijn omgeving en een thuisdrinker die in het geniep bezig is. Een cafédrinker heeft het nog moeilijker, want je schaamt je telkens weer voor jezelf wanneer je met je drinkprobleem geconfronteerd wordt via je familie en je sociaal netwerk.

Eenmaal je er psychisch klaar voor bent om te stoppen, is het fysiek niet zo moeilijk

Je doet weer mee in de samenleving

Hoe heeft de aanpak van je drankprobleem je leven veranderd?

E: Ik sta al veel verder dan M. in de opbouw van een gelukkig leven omdat ik al jaren nuchter ben, maar de duur speelt geen rol. Of je nu één jaar of 30 jaar nuchter bent, het komt erop neer dat je het eerste glas moeten kunnen laten staan. Dan kan je er geraken.
Wat voor mij veranderd is, klinkt vooral als ‘wat ik niet verloren heb’. Was ik verder blijven drinken, dan zou ik sowieso mijn gezin verloren hebben en ook mijn gezondheid. Misschien had ik wel een kapotte lever, of zat ik hier zelfs niet meer, want ik zou er echt aan tenonder gegaan zijn.
Toen ik gestopt was, ging het ook beter op het werk. Alles ging gewoon beter, ook mijn relatie met mijn vrienden.

Er komt plots ook veel tijd vrij wanneer je niet meer drinkt, want alcoholisme is zeer tijdrovend. Als drankverslaafde kun je alleen nog wat werken en een beetje slapen, alle andere uren gaan verloren in drinken en recupereren. Ik heb een hobby gezocht en ben in de muziekwereld terechtgekomen. Ik heb mezelf beloond met iets wat ik graag doe. Eigenlijk heb ik - en dat is de filosofie achter AA - snel het gevoel gekregen dat ik weer meedeed in de maatschappij. Het gevoel van: ik ben iemand, ik krijg respect van familie en vrienden, ik maak nieuwe vrienden of vind mijn oude terug. Dat idee zorgt ervoor dat je een normaal nuchter leven kunt leiden en gelukkig kunt zijn. In de periode dat ik nog toegaf aan mijn drankprobleem, voelde ik mij een eenzaam mens. En zo raak je in isolement, wat bij veel alcoholverslaafden het geval is.

Zin in roken, kan nog wel eens de kop opsteken, maar zin in alcohol heb ik maar één keer gehad in al die tijd.

Mensen in mijn situatie krijgen het vertrouwen van hun gezin terug omdat ze dat verdienen en zijn daar dankbaar voor

Welke rol speelt je omgeving daarbij en wat kunnen zij doen om jou te helpen?

E: In het begin vroeg mijn vrouw of zij wel een aperitiefje mocht drinken. Natuurlijk mag zij dat, waarom zou ze dat niet mogen? Zij heeft geen probleem. Ik wil zeker niet met de vinger wijzen naar wie wel alcohol drinkt. Ik heb er ook geen probleem mee dat er alcohol in huis is. Mijn vrouw drinkt wel eens een glaasje maar mij zegt het niets meer. Ik ben gestopt met de fles op de tafel en ik wil nooit geen alcohol meer aanraken.

Er moet ook niemand medelijden hebben met mij en ik wil niet betutteld worden. Als ik vertrouwen krijg, is dat niet om mij te helpen. Mensen in mijn situatie krijgen het vertrouwen terug omdat ze dat verdienen en zijn daar dankbaar voor. Ik ben mijn vrouw zeer dankbaar dat ze al die jaren heeft geloofd dat ik ooit wel eens de klik zou maken. Ik mag van geluk spreken, soms hoor ik schrijnende verhalen waar het anders is gelopen.

De bedoeling van AA is dat mensen met een alcoholverslaving gelukkig nuchter kunnen zijn en anderen daarbij kunnen helpen

Welke rol heeft de AA vereniging gespeeld en hoe werkt die gemeenschap?

E: Bij AA vertellen ze je dat alcoholisme een ziekte is en dat maakt het makkelijker om ermee te leven. Je moet er inderdaad leren mee leven, want je kunt niet genezen. Er bestaat geen medicatie, maar je kunt wel stabiliseren. Veel lotgenoten zijn na hun eerste vergadering bij AA dan ook opgelucht omdat ze daar begrip vinden voor hun situatie. Ze kunnen er hun hart luchten, er wordt naar hen geluisterd, ze krijgen een empatisch antwoord en ze worden gerespecteerd.

Wat is AA? Het is een gemeenschap van mannen en vrouwen die hun ervaring, kracht en hoop met elkaar delen om hun gemeenschappelijk probleem op te lossen en anderen te helpen bij het herstel van hun alcoholisme. Er is geen financiële verplichting, de enige vereiste voor lidmaatschap is het verlangen om op te houden met het drinken van alcohol. De gemeenschap is zelfbedruipend, de behoeften of kosten worden door bijdragen op vrijwillige basis (iedereen doet een gift naar eigen vermogen) betaald. De financiële situatie van een lotgenoot mag geen drempel zijn om lid te worden, want sommige mensen zijn zo ver gegaan dat ze helemaal niets meer hebben, dat de deurwaarder al gepasseerd is. AA is ook niet gebonden aan een genootschap, sekte, of politieke partij. De gemeenschap wenst zich niet te mengen in enig geschil en steunt of bestrijdt geen enkel doel. Ons hoofddoel is nuchter blijven en anderen te helpen op weg naar herstel.

Bij AA kom je terecht in een groep van 15, 20 personen. Daar gaan we dieper in op het twaalfstappenprogramma, te beginnen met de eerste stap. Telkens er een nieuwe persoon bijkomt wordt er weer bij stap één gestart. Soms wordt er een thema behandeld (bijvoorbeeld: iemand moet naar een feest en heeft daar angst voor). Iedere stap in het programma staat op de juiste plaats en alle stappen zijn even belangrijk en onmisbaar om op een gelukkige manier te kunnen leven zonder alcohol.
Het doet er niet toe of iemand 6 maanden of 3 jaar over die stappen doet, want nuchter blijven is sowieso een levensprogramma. Iemand die blijft naar de vergaderingen komen, zal ze op termijn toch allemaal tegenkomen. Het belangrijkste is dat je iedere week present bent en dat voor de rest van je leven. Als je afhaakt, blijft het gevaar bestaan dat je hervalt. En als je hervalt, is het lang niet zeker dat je nog de kracht vindt om weer in te pikken. Sommigen drinken zich kapot ook nadat ze tien jaar nuchter zijn gebleven.
Naar mijn gevoel heeft AA eigenlijk mijn leven gered, ik zou mij te pletter gedronken hebben. Bij AA ben ik nuchter geworden en ik heb er heel veel hulp gekregen. Daarom vind ik het mijn plicht om zelf ook te proberen om nieuwelingen te helpen en te begeleiden. De boodschap uitdragen is de 12e stap.

Hoe werkt AA? Lotgenoten geven tips en delen hun ervaringen mee aan de hand van het stappenplan. Dat plan is nodig om structuur te brengen. Sommige groepen liggen je uiteraard beter dan andere, maar je slaagt alleen als je je goed voelt in de groep. Je laat tenslotte de binnenkant van je ziel zien.

In een notendop: AA is ervaring, kracht en hoop met elkaar delen. En vooral veel praten.
Je hart luchten tegen iemand die begripvol luistert, dat doet al heel veel.

Eenmaal je een bepaalde grens hebt overschreven, is de rem weg en dan is het alles of niets

Wat is jouw gouden advies voor mensen die een drankprobleem hebben. Hoe zou je ze motiveren om er iets aan te doen?

E. Ik zou zeggen: ‘Misschien zijn er door de alcoholverslaving bepaalde dingen gebeurd in je leven die je niet meer kunt herstellen: een huwelijk dat op de klippen is gelopen, kinderen die wegblijven… Maar het is niet omdat je vroegere leven spaak is gelopen dat je het geluk niet meer kunt vinden, bijvoorbeeld in een nieuwe relatie’.

Als je eenmaal een bepaalde grens hebt overschreven, is de rem weg en dan is het alles of niets. Ben je echt verslaafd, dan heb je maar twee mogelijkheden meer in je leven: de weg van de drank of de weg van het herstel. Ga je voor de weg van drank, dan kom je beslist in een van deze drie G’s terecht: het gesticht (dialect voor ‘psychiatrische instelling’), de gevangenis of het graf. Opteer je voor de weg van het herstel, dan heb je heel veel kans om een andere G tegen te komen, namelijk die van het geluk.

Levenspartners en kinderen van alcoholisten hebben ongetwijfeld een hele hoop vragen over de manier waarop ze moeten omgaan met hun partner/ouder die drankverslaafd is, die worstelt met zijn/haar probleem of die al hulp gezocht heeft bij AA. Gelukkig zijn er ook voor die mensen praatgroepen waar ze met hun vragen terechtkunnen.
Voor de partners is dat: Al-Anon
Voor de kinderen: Alateen