Huisartsen schrijven antibiotica verantwoorder voor

Sinds 1 mei 2018 gelden er strengere voorwaarden voor de terugbetaling van bepaalde antibiotica. Die maatregel moet de overconsumptie van (deze) antibiotica en de ontwikkeling van resistentie tegengaan. Volgens onderzoek aan de UAntwerpen, schrijven huisartsen sindsdien doordachter antibiotica voor.

Artsen schrijven antibiotica nog steeds te vaak voor wanneer ze niet nodig zijn om te genezen. Daarenboven schrijven dokters ook te veel nieuwere, duurdere breedspectrumantibiotica voor, in het bijzonder antibiotica van de klasse (fluoro)chinolonen.

“Die twee zaken zijn allebei nefast voor de volksgezondheid”, zegt prof. Samuel Coenen (UAntwerpen). “Onnodige en verkeerde antibiotica gebruiken, zorgt niet alleen voor te vermijden bijwerkingen, maar het maakt bacteriën ook ongevoelig (resistent) tegen de antibiotica waarover we beschikken. Als we zo doorgaan, houden we uiteindelijk geen werkzame antibiotica meer over voor patiënten die ze echt nodig hebben, bv. om hun longontsteking te genezen of om hen veilig te kunnen opereren.”

Het voorschrijven van antibiotica in het algemeen en van het juiste product in het bijzonder is de verantwoordelijkheid van de arts, niet die van de patiënt. Ondanks richtlijnen voor artsen over goed gebruik van antibiotica en individuele feedback aan artsen over hun antibioticavoorschrijfgedrag, is in België 10 procent van de terugbetaalde antibiotica een (fluoro)chinolone.

De Belgische Commissie voor de Coördinatie van het Antibioticabeleid (BAPCOC) wil het aandeel (fluoro)chinolonen daarom halveren tot onder de 5 procent. Om het onverantwoord gebruik van deze antibiotica te beperken, maar er tegelijkertijd voor te zorgen dat het mogelijk blijft om deze antibiotica te gebruiken indien noodzakelijk, veranderden de voorwaarden voor de terugbetaling van de (fluoro)chinolonen op 1 mei 2018. Deze antibiotica worden nu niet langer terugbetaald voor de behandeling van luchtweginfecties of ongecompliceerde urineweginfecties.”

Deze maatregel werd zonder informatiecampagne ingevoerd. Heeft de verstrenging het onverantwoord chinolonegebruik in ons land een halt toegeroepen? Het antwoord komt via het project iCAREdata (Improving Care And Research Electronic Data Trust Antwerpen, www.icaredata.eu). iCAREdata verzamelt gegevens van zeven huisartsenwachtposten in Vlaanderen die eerstelijnszorg buiten de kantooruren leveren aan 1 127 153 Vlamingen.

 “We hebben het aandeel (fluoro)chinolonen op het totaal aantal voorgeschreven antibiotica in de deelnemende huisartsenwachtposten voor en na 1 mei 2018 berekend”, zegt databeheerder dr. Stefaan Bartholomeeusen. “Onze gegevens tonen sinds de invoering van de maatregel op 1 mei 2018 een dalende trend voor het aandeel (fluoro)chinolonen. Bovendien werd het voorbije weekend voor het eerst de BAPCOC-doelstelling gehaald: minder dan 5% van de voorgeschreven antibiotica was een (fluoro)chinolone (4,2%).”