Welke geneesmiddelen kunnen werking van anticonceptiepil beïnvloeden?

dossier

Gebruik je een hormonaal anticonceptiemiddel? Bepaalde medicijnen kunnen de effectiviteit ervan verminderen en het risico op ongeplande zwangerschap verhogen. Antibiotica, anti-epileptica, Gaviscon, geactiveerde houtskool - welke geneesmiddelen kunnen een wisselwerking hebben met je anticonceptiepil? Voor welke andere stoffen moet je opletten?   

Lees ook: Tot welke leeftijd anticonceptie gebruiken?

Mogelijke interacties tussen geneesmiddelen en de anticonceptiepil

Sommige medicijnen kunnen de werking van je anticonceptiepil verminderen. Hier lees je hoe:


  1. Enzym-inducerende geneesmiddelen: bepaalde geneesmiddelen kunnen de activiteit verhogen van de leverenzymen die verantwoordelijk zijn voor het metaboliseren van anticonceptiehormonen. De hormonen worden daardoor sneller afgebroken, waardoor hun concentratie in het lichaam en hun werkzaamheid afnemen. Zonder deze hormonen loop je het risico om zwanger te worden.
  2. Geneesmiddelen die de opname van pilhormonen beïnvloeden: sommige geneesmiddelen beïnvloeden de opname van orale anticonceptiva (de pil en de morning-afterpil). Hieronder vallen geneesmiddelen die ernstige waterige diarree (laxeermiddelen, orlistat) of braken (chemotherapie, colchicine, morfine, enz.) kunnen veroorzaken. Sommige geneesmiddelen veranderen ook de darmmicrobiota, en de bacteriën in het darmslijmvlies spelen een belangrijke rol bij de opname van synthetische hormonen.

Ongeacht het interactiemechanisme tussen het geneesmiddel en de anticonceptiepil, kan een risico op zwangerschap niet worden uitgesloten. Het nemen van extra maatregelen om jezelf te beschermen is essentieel.

Om welke anticonceptiemiddelen gaat het?

123m_anticonceptie_pil_spiraal_concoom_2022.jpg

Absorptieproblemen worden in verband gebracht met het gebruik van de anticonceptiepil en de morning-afterpil. Maar enzyminducerende geneesmiddelen hebben ook invloed op andere hormonale anticonceptiva, pleisters, vaginale ringen en implantaten. Het risico varieert echter afhankelijk van de samenstelling van het anticonceptiemiddel en het geneesmiddel in kwestie.


De anticonceptieve werkzaamheid van het koperspiraaltje (koperspiraal) en het levonorgestrel spiraaltje (hormonaal spiraaltje), evenals die van anticonceptie-injecties, wordt niet beïnvloed door interacties tussen geneesmiddelen. Vraag je arts om advies.

Antibiotica en de anticonceptiepil

De antibiotica rifampicine en rifabutine, die voornamelijk worden gebruikt voor de behandeling van tuberculose, zijn krachtige enzym-inductoren die de werkzaamheid van hormonale anticonceptiva kunnen verminderen.


Andere antibiotica hebben geen wisselwerking met de anticonceptiepil. Hun bijwerkingen kunnen echter wel invloed hebben op de hormoonopname. Veel antibiotica, waaronder amoxicilline en amoxicilline-clavulaanzuur, kunnen je microbiota verstoren en de hormoonopname beïnvloeden. Daarnaast heeft 10% van de patiënten last van behandelingsgeassocieerde diarree (TAD). Als antibioticatherapie braken of ernstige diarree veroorzaakt binnen 3 uur na het innemen van de pil en/of langer dan 24 uur aanhoudt, is de effectiviteit van het anticonceptiemiddel niet gegarandeerd.

Lees ook: Welke medicijnen mag je niet combineren?

Anti-epileptica en de anticonceptiepil

Geneesmiddelen die worden gebruikt om epileptische aanvallen te voorkomen en te stoppen, kunnen de effectiviteit van hormonale anticonceptiemiddelen verminderen door hun metabolisme te verhogen. Het zijn dus enzym-inductoren die de afbraak van de hormonen in bepaalde anticonceptiva versnellen. 


Hieronder vallen de volgende geneesmiddelen 

  • carbamazepine: ook gebruikt bij fibromyalgie, rustelozebenensyndroom, bipolaire stoornissen, schizofrenie, bepaalde neuralgie, enz.
  • Fenytoïne: ook gebruikt voor gedragsstoornissen en neuropathische pijn.
  • Topiramaat: ook gebruikt voor de behandeling van neuropathische pijn (gezichtsvaatpijn) en migraine.
  • fenobarbital 
  • primidon 

Controleer met je arts of je anti-epileptische behandeling compatibel is met je anticonceptiemethode. 

Lees ook: Welke medicatie kan uitdroging veroorzaken?

Antiretrovirale middelen en de anticonceptiepil

Sommige HIV-behandelingen, zoals efavirenz, etravirine en nevirapine, kunnen een wisselwerking hebben met hormonale anticonceptiemiddelen en de effectiviteit ervan verminderen.

Antacida en de anticonceptiepil

Antacida of maagzuurremmers (gaviscon, enz.) die worden gebruikt om reflux te behandelen, kunnen de absorptie van veel geneesmiddelen verminderen. Het is raadzaam om ze niet in te nemen binnen 2 uur voor of na het innemen van een ander geneesmiddel, omdat dit de werkzaamheid ervan kan verminderen. Deze aanbevelingen gelden ook voor de anticonceptiepil.

Lees ook: Fototoxiciteit: met welke geneesmiddelen mag je niet in de zon?

Kruiden en de anticonceptiepil

  • Sint-janskruid: deze plant, die vaak wordt gebruikt om lichte depressies of slaapstoornissen te behandelen, is een enzyminductor die de werkzaamheid van hormonale anticonceptiemiddelen kan verminderen. Een onderzoek toonde aan dat vrouwen die tegelijkertijd anticonceptiepillen en sint-janskruid gebruikten, meer tussentijdse bloedingen hadden en een verhoogde afbraak van oestrogenen in hun lichaam.
  • Geactiveerde houtskool (plantaardige houtskool): geactiveerde houtskool, vaak gebruikt voor darmproblemen, kan de absorptie van de anticonceptiepil beïnvloeden. 

Ook knoflooktabletten, alfalfa en lijnzaad zijn niet zonder risico. Deskundigen weten echter niet hoe de meeste voedingssupplementen interageren met hormonale anticonceptiva. 

Lees ook: Mag je medicijnen en voedingssupplementen combineren?

Andere geneesmiddelen die werking van pil beïnvloeden

Hier is een (onvolledige) lijst van andere geneesmiddelen die een wisselwerking kunnen hebben met de anticonceptiepil: modafinil (narcolepsie en slaapapneu), griseofulvine (schimmelwerend middel), bosentan (pulmonale arteriële hypertensie), colestyramine, dabrafenib, enzalutamide, lumacaftor, mitotane, lésinurad, enz.

PPI's (omeprazol, esomeprazol, lansoprazol) en antihistaminica hebben geen effect op de werkzaamheid van de anticonceptiepil.

Hoe zwangerschap voorkomen als de pil een wisselwerking heeft met een geneesmiddel?

Getty_noodpil_pil_2024.jpg

© Getty Images

Extra bescherming als je risicovolle medicijnen gebruikt

Als je risicovolle medicijnen gebruikt, is het aan te raden om een extra, niet-hormonale anticonceptiemethode te gebruiken tijdens de behandeling en tot 1 maand daarna als je een enzym-inducer gebruikt. Je kunt condooms gebruiken, een koperspiraal laten inbrengen of een pessarium gebruiken.

Bespreek met je arts de mogelijkheid om de enzyminducer te vervangen bij risico op zwangerschap.

Braken en diarree

Als braken optreedt binnen drie uur na inname van de anticonceptiepil of als ernstige waterige diarree langer dan 24 uur aanhoudt: volg dezelfde regels als wanneer u de pil bent vergeten in te nemen.
In het geval van aanhoudende diarree of braken: het is raadzaam om een andere (niet-orale) anticonceptiemethode te kiezen.

Conclusie

Overleg altijd met je huisarts of de behandeling die je neemt compatibel is met je anticonceptiepil. Je huisarts zal je vragen naar je anticonceptie voordat hij je een risicovol medicijn voorschrijft. Wees voorzichtig met zelfmedicatie (sint-janskruid, houtskool). Alle medicijnen die braken of diarree veroorzaken of het maagdarmslijmvlies aantasten, brengen het risico met zich mee dat de hormonen in de anticonceptiepil slecht worden opgenomen. Als je binnen 3 uur na het innemen van de pil moet overgeven of ernstige diarree hebt, ben je niet langer volledig beschermd tegen een mogelijke zwangerschap. 

Bronnen:
https://www.fsrh.org
https://www.afmps.be
https://www.cbip.be
https://www.webmd.com
https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov
https://health.clevelandclinic.org
https://www.verywellhealth.com

auteur: Olivia Regout, gezondheidsjournalist
Laatst bijgewerkt: maart 2025

Artikels over gezondheid in je mailbox? Schrijf je in op onze nieuwsbrief en ontvang een gratis e-book met gezonde ontbijtrecepten.

eenvoudig terug uit te schrijven
Wij verwerken jouw persoonsgegevens conform het Privacy-beleid van Roularta Media Group NV.
volgopfacebook

volgopinstagram