Wat is het verschil tussen een klassiek uitstrijkje en een HPV-test?

nieuws In Nederland heeft de regering beslist om het klassieke uitstrijkje vanaf 2016 te vervangen door een HPV-test. Sinds een twintigtal jaren weet men dat er een duidelijk verband bestaat tussen baarmoederhalskanker en de aanwezigheid van een lokale infectie veroorzaakt door het humaan papillomavirus (HPV), dat seksueel wordt overgedragen. Het virus wordt bij 99 op de 100 baarmoederhalskankers teruggevonden.

In ons land pleitte het Federaal Kenniscentrum voor de gezondheidszorg (KCE) begin 2015 in een rapport om het klassieke uitstrijkje te vervangen door een HPV-test. Die HPV-test is doeltreffender en goedkoper dan de klassieke uitstrijkjes.

• Bij het klassiek uitstrijkje, de zogenaamde PAP-test, worden in het slijmvlies van de baarmoederhals abnormale cellen (prekankercellen) opgespoord die kunnen evolueren naar baarmoederhalskanker. Deze afwijkende cellen verschijnen gemiddeld 10 tot 15 jaar voordat de eigenlijke kankercellen zich ontwikkelen. Door een eenvoudige lokale behandeling kunnen ze zo goed als allemaal worden genezen.

• Met de HPV-test worden de Humane Papillomavirussen (HPV) zelf opgespoord. Er is dus nog altijd een uitstrijkje nodig, maar dat wordt niet langer onderzocht op afwijkende cellen maar op de aanwezigheid van kankerverwekkende HPV.

Voordelen van de HPV-test
• De HPV-test is gevoeliger voor afwijkingen aan de baarmoedermond dan het huidige klassieke uitstrijkje. Baarmoederhalskanker is namelijk meestal een gevolg van een infectie met HPV. Hierdoor is eerder duidelijk of vrouwen risico lopen op het krijgen van baarmoederhalskanker. Volgens het KCE kunnen op 100.000 geteste vrouwen 240 extra gevallen van baarmoederhalskanker en 96 overlijdens vermeden worden.
• Omdat het risico op het ontwikkelen van een invasieve kanker na een normaal HPV-testresultaat veel lager ligt dan na een normale Pap-test, kan de tijdsduur tussen twee HPV-testen perfect veilig worden verlengd worden van 3 naar 5 jaar.
• Doordat er minder vaak moet worden gescreend en er minder kankers moeten worden behandeld, zou HPV-testen ook goedkoper zijn dan de klassieke uitstrijkjes.

Nadelen van de HPV-test
• Niet onder 30 jaar. Voor vrouwen jonger dan 30 jaar is de HPV-test niet effectiever dan de Pap-test. Bovendien komen HPV-infecties bij hen zeer vaak voor, maar meestal zijn ze van voorbijgaande aard. Er zouden dan teveel vrouwen nutteloos ongerust worden gemaakt en er zouden overbodige behandelingen worden uitgevoerd die het risico op zwangerschapscomplicaties vergroten.
Bij hen blijft een klassiek uitstrijkje dus wel nodig. Bij een afwijkend resultaat volgt een HPV-test, zoals dat vandaag al in België wordt aanbevolen.
• Met de HPV-test wordt alleen de aanwezigheid van HPV onderzocht. Dat is weliswaar de belangrijkste oorzaak van baarmoederhalskanker. Maar het klein aantal kankers dat niet door HPV wordt veroorzaakt, wordt niet langer gezien. Met de klassieke PAP-test kunnen die wel ontdekt worden. Dat nadeel (een aantal gemiste kankers) zou echter niet opwegen tegen het voordeel (meer vroegtijdig ontdekte kankers).

Wanneer een HPV-test?
• Nu wordt de HPV-test vaak al (ongevraagd) uitgevoerd op het uitstrijkje, dus samen met de klassieke PAP-test. Waar de PAP-test gratis is (om de drie jaar voor vrouwen tussen 25 en 64 jaar) moet u die HPV-test wél zelf betalen. De kostprijs van een bijkomende HPV-bepaling kan sterk variëren naargelang het lab.
• Nu wordt de HPV-test ook al uitgevoerd wanneer op het klassieke uitstrijkje afwijkende cellen worden gevonden.
• In de nabije toekomst zal de HPV-test waarschijnlijk op alle uitstrijkjes worden uitgevoerd in plaats van de klassieke PAP-test (behalve bij vrouwen jonger dan 30 jaar). Wanneer er sporen van HPV in het uitstrijkje worden aangetroffen (waarschijnlijk bij iets meer dan 5% van de getsete vrouwen), kan een tweede uitstrijkje nodig zijn, waarop dan de klassieke PAP-test wordt uitgevoerd.

Laatst bijgewerkt: september 2015

Delen Whatsapp Tweet Mail