Gerelateerde artikels
Wat is botulisme?
dossier
Botulisme is een ernstige ziekte die wordt veroorzaakt door gifstoffen van de bacterie Clostridium botulinum, die wondes of voedsel kan besmetten. Hoewel de aandoening zeldzaam is, kan botulisme levensbedreigend zijn. We overlopen de symptomen en de behandeling.
Besmetting
© Getty Images
Botulisme kan men op verschillende manieren oplopen. Er zijn drie vormen:
- Botulisme door voedsel: de schadelijke bacteriën produceren het toxine in omgevingen met weinig zuurstof. Vooral gefermenteerde producten op basis van vis en huisbereide conserven (zoals gerookt vlees en groenten) bewaard bij kamertemperatuur, vormen een risico.
- Infantiel botulisme: deze vorm van botulisme begint nadat sporen van de C. botulinumbacterie in het darmkanaal van een baby groeien. Omdat de darmflora van baby’s nog niet volledig is ontwikkeld, kunnen de sporen ontkiemen. Zo worden in de darmen toxines gevormd. Het komt meestal voor bij baby's tussen twee en acht maanden oud. In zeldzame gevallen treft deze vorm van intestinaal botulisme ook volwassenen.
- Wondbotulisme: als de bacteriën in een snijwonde terechtkomen, kunnen ze een gevaarlijke infectie veroorzaken die het toxine aanmaakt.
Lees ook: Zelf fruit en groenten inmaken? Opgelet voor botulisme!
Symptomen
Bij botulisme door voeding treden de symptomen meestal op binnen 6 tot 36 uur, en binnen vier tot acht dagen bij een wondinfectie. De eerste symptomen zijn: slechter zien, slecht slikken, moeilijk praten, droge mond en vermoeidheid.
Vervolgens ontstaat verlamming die zich steeds verder zal uitbreiden. Als de verlamming de ademhalingsspieren bereikt, is er beademing nodig om te overleven.
De symptomen zijn voor de drie vormen van botulisme hetzelfde. Bij infantiel botulisme zal de baby voorafgaand aan de typische symptomen soms last hebben van verstopping of kwijlen. Hij kan weigeren om te eten en huilt doorgaans op een hoge toon.
Lees ook: Zijn gefermenteerde groenten gezond?
Preventie en behandeling
Om het risico op botulisme te beperken, is het belangrijk dat je voedsel altijd goed verhit en zo goed mogelijk luchtdicht verpakt. Aan kinderen onder één jaar mag je geen honing geven ter preventie van infantiel botulisme. Wondjes moet je ten slotte altijd goed ontsmetten zodat geen wondbotulisme kan optreden.
De behandeling moet zo snel mogelijk na de besmetting starten. Onbehandeld is er 50 procent kans dat de patiënt overlijdt door verlamming van de ademhalingsspieren. Tegen botulisme kan men een antiserum geven. Dit doet de symptomen niet verdwijnen maar voorkomt wel verdere neurologische aantasting.
Het kan nodig zijn om de patiënt op te nemen op de intensivecareafdeling. Daar krijgt hij kunstmatige beademing en ondersteunend ook vocht en voeding. Een verlamming door botulisme kan enkele weken tot enkele maanden aanhouden.
Lees ook: Waarom mogen kinderen jonger dan 1 jaar geen honing eten?
Bronnen:
auteur:
Sara Claessens,
gezondheidsjournalist
