Beroerte (Cerebro Vasculair Accident)

dossier Een beroerte is voor de hersenen wat een hartinfarct is voor het hart. De medische benaming voor een beroerte is Cerebro Vasculair Accident, meestal afgekort met CVA. Letterlijk betekent dit "ongeluk in de bloedvaten van de hersenen".
Ongeveer 75% van de beroertes ontstaan door zuurstoftekort doordat een slagader of een ader verstopt raakt. Wanneer dit gebeurt begint een stukje van het hersenweefsel af te sterven. Men spreekt in dit geval ook van een herseninfarct.

Een van de meest voorkomende vormen van beroerten is de trombose. Daarbij wordt meestal vet en kalk afgezet in de wand van een slagader, tot deze volledig verstopt is. Een andere vorm van beroerten wordt veroorzaakt door een zogenaamd embool. Dit betekent dat vanuit het hart of de grote bloedvaten zoals de aorta of de halsslagaders een brokje met bloedplaatjes, vet en/of kalk loskomt en gaat vastzitten in een bloedvat dat naar de hersenen gaat.


In ong. 20% van de gevallen wordt een beroerte veroorzaakt door een bloeding in de hersenen zelf. Een hersenbloeding wordt veroorzaakt door een scheur van een hersenbloedvat met bloedingen in het weefsel dat de hersenen bedekt (de zogenaamde subarachnoïdale bloeding) of in het hersenweefsel zelf (de zogenaamde intra-cerebrale bloeding). De meest frequente oorzaak van een dergelijke subarachnoïdale bloeding is een aneurysma, een verbreding van een bloedvat. De meest fequente oorzaak van een intra-cerebrale bloeding is een verhoogde bloeddruk (hypertensie).

Lees ook: Perifeer arterieel vaatlijden (PAV) of 'etalagebenen'

Trombose : hier sluit een klonter (trombus) het bloedvat af waardoor een deel van de hersenen geen bloed krijgen. Het bloedvat kan ook verstopt zijn door vet en kalk.

Lees ook: Het aneurysma: plaatselijke verwijding van een (slag)ader

Lees ook: Het aneurysma: plaatselijke verwijding van een (slag)ader

Hersenbloeding : hier is er een bloeding in het bloedvat waardoor een deel van de hersenen geen bloed meer krijgen.

TIA : een waarschuwing

Een transiënt ischemisch attack (TIA) is een voorbijgaande periode van lokale neurologische uitval, die enkele minuten tot enkele uren kan duren. Het is een niet-invaliderende, voorbijgaande ischemie (zonder zuurstof) van (een gedeelte van) de hersenen. Het is niet mogelijk om het onderscheid te maken tussen een beroerte en een transiënt ischemisch attack op het ogenblik waarop de symptomen zich presenteren. Indien echter de neurologische toestand zich volledig herstelt binnen de vierentwintig uren, dan spreekt men van een transiënt ischemisch attack. De meeste T.I.A.´s duren minder dan 15 minuten.
Een transiënt ischemisch attack is een belangrijke risicofactor voor het ontwikkelen van een beroerte. Ongeveer een kwart van de patiënten met een T.I.A. had vooraf een beroerte en ongeveer 5% van de patiënten met een T.I.A. ontwikkelt binnen de maand een beroerte indien het TIA niet wordt behandeld. Omdat deze TIA's een aankondiging kunnen zijn van een beroerte, dient de oorzaak die aan de basis ervan ligt, grondig te worden onderzocht.

Een beroerte kan naar ernst worden onderscheiden in:
- Voorbijgaande focale hersenischemie, waarbij de verschijnselen na enige tijd verdwenen zijn;
- Een niet-invaliderende beroerte (infarct of bloeding) waarna de patiënt functioneel vrijwel onafhankelijk is;
- Een invaliderende beroerte (infarct of bloeding)

Tekens van een beroerte

Hoe kan een beroerte voorkomen worden?

Voorkomen van een beroerte kan door voldoende aandacht te besteden aan de risicofactoren. Sommige van de risicofactoren zijn immers te behandelen.
De voornaamste risicofactoren zijn:
• leeftijd (hoe ouder men wordt, hoe meer kans op een beroerte),
• mannelijk geslacht (mannen lopen meer risico dan vrouwen),
• hypertensie (verhoogde bloeddruk),
• suikerziekte (diabetes mellitus - hoger risico bij onvoldoende behandeling),
• hypercholesterolemie (te hoog cholesterolgehalte in het bloed),
• een toegenomen homocysteïneniveau in het bloed
• sommige hartritmestoornissen, vernauwing van een halsslagader, voorafgaande beroerte of TIA,
• erfelijkheid (bloedverwanten van iemand met een beroerte hebben zelf iets meer kans),
• roken (Rokers hebben een ongeveer 2,5 maal grotere kans op een beroerte ten opzichte van niet-rokers. Stoppen met roken leidt tot een vermindering van het risico met ongeveer 50%.)
• zwaarlijvigheid,
• gebrek aan lichaamsbeweging,
• overmatig alcoholgebruik,
• sommige drugs (cocaine).

Lees ook: Migraine mogelijke risicofactor voor CVA

Lees ook: Homocysteïne en atherosclerose

Lees ook: Verhoogde bloeddruk (hypertensie)

Wat zijn de gevolgen van een beroerte?

Beroerte is de derde doodsoorzaak in de Westerse wereld, na hartaandoeningen en kanker. Van alle patiënten met een beroerte overlijdt een derde binnen het eerste jaar na de beroerte. Ongeveer 10% van de patiënten krijgt opnieuw een beroerte in de loop van het eerste jaar.
Recent onderzoek laat zien dat 70% van de patiënten na een beroerte last heeft van cognitieve, emotionele en gedragsproblemen.
Ongeveer 4 patiënten op 10 ondervindt als gevolg van de beroerte min of meer ernstige beperkingen bij het uitvoeren van activiteiten in het dagelijks leven. Beroerte is hiermee een van de belangrijkste oorzaken van invaliditeit.
De gevolgen worden bepaald door de plaats in de hersenen waar een beroerte zich voordoet. In elk deel van de hersenen bevindt zich een ander "regelcentrum" voor bepaalde lichaamsfuncties, emoties en gevoelens. Naast lichamelijke gevolgen zoals éénzijdige verlammingen, is er vaak sprake van "minder zichtbare" gevolgen, zoals gedeeltelijke blindheid, vergeetachtigheid, spraakstoornissen, depressiviteit en gedragsveranderingen.

Behandeling

De behandeling bestaat in de eerste dagen vooral in rust en het vermijden van eventuele verwikkelingen. Wanneer de beroerte heel vroeg kan behandeld worden (meestal binnen de eerste 3 tot 6 uren), dan is het soms mogelijk nieuwe geneesmiddelen toe te dienen. Indien te veel tijd voorbijgaat, is er geen effectieve behandeling gekend.
Na een ernstige beroerte wordt u opgenomen in een gespecialiseerde afdeling of een afdeling intensieve zorgen van het ziekenhuis

Na de eerste 24 uur is het nodig om een aangepast revalidatieprogramma te starten. dat kan bestaan in wisselhoudingen en passieve bewegingen van de verlamde lichaamshelft. Waneer de verlamming niet volledig is, kan onmiddelijk met actieve oefeningen gestart worden. Sommige patiënten zullen ook logopedische behandeling nodig hebben voor spraak- en slikproblemen.

De revalidatie na een beroerte kan weken en soms maanden duren en niet altijd treedt een volledig herstel op. Daarom vergt de behandeling en de aanvaarding van een definitieve lichamelijke handicap erg veel van patiënt en familie. Daarom is het nodig om beroep te kunnen doen op de kinesitherapeuten, logopedisten, ergotherapeuten, maatschappelijk werksters, verple(e)g(st)ers en artsen van de verschillende betrokken afdelingen.