Bijwerkingen bij kanker: noodzakelijk kwaad of te vermijden?

nieuws Heel wat courante praktijken om bijwerkingen van een kankerbehandeling te voorkomen of behandelen, blijken niet te werken. Zo is er geen bewijs dat voetbaden na chemotherapie en huidcrèmes na bestraling huidproblemen kunnen voorkomen of behandelen. Daarnaast worden sommige mondspoelingen met een actief geneesmiddel tegen mondschimmels en -aften, calcium -en magnesiuminfusen bij zenuwproblemen en het gebruik van medische cannabis tegen braken niet aanbevolen.
Dat schrijft het Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg (KCE) in een rapport over ondersteunende zorg voor kankerpatiënten. Het KCE pleit voor meer onderzoek en voor het geven van duidelijke informatie aan de patiënt voor en tijdens de behandeling.

Mensen bij wie een kwaadaardig gezwel wordt gevonden voelen zich in het begin vaak niet ziek of hebben weinig of geen last. Maar wanneer bestraling of chemotherapie wordt gestart kunnen ze door de onaangename bijwerkingen ervan volledig van de kaart zijn. Naast het bekende haarverlies kunnen ze ook te kampen hebben met aften in de mond, huidproblemen, misselijkheid, zenuwproblemen (tintelingen en een voos gevoel in handen en voeten), een verhoogd risico op infecties, enz. Het gaat vaak om ernstige, soms zelfs levensbedreigende complicaties, die de levenskwaliteit behoorlijk kunnen aantasten.
Het KCE bekeek de doeltreffendheid van een aantal preventieve maatregelen en behandelingen in de wetenschappelijke literatuur.

• Er werd voldoende sterk bewijs gevonden dat ernstige infecties met antibiotica worden voorkomen en behandeld, en dit best buiten of zo kort mogelijk in het ziekenhuis.
• Loperamide, beter bekend onder de merknaam Immodium™, helpt bij diarree ten gevolge van chemo- of radiotherapie, en er zijn goede studies die dit gebruik staven.
• Dat geldt ook voor de geneesmiddelen die momenteel oraal en via infuus worden toegediend om misselijkheid te voorkomen.
• Ijsblokjes in de mond worden sterk aanbevolen om aften te vermijden.

Oefentherapie
Met oefentherapie wordt elk type lichaamsbeweging bedoeld, die regelmatig en gedurende een bepaalde tijd wordt uitgevoerd. Het gaat om wandelen, fietsen, zwemmen, fitness, maar het kunnen ook oefeningen zijn die onder begeleiding van een therapeut werden opgestart, en die daarna individueel door de patiënt worden voortgezet.
Volgens het Federaal kenniscentrum voor de Gezondheidszorg (KCE) is er voor de meeste kankertypes geen betrouwbaar wetenschappelijk bewijs gevonden dat deze of gene oefentherapie gunstiger zou zijn voor de levenskwaliteit, de vermoeidheid of het uithoudingsvermogen van de patiënt. Anderzijds werd er ook geen negatief effect vastgesteld, en blijkt lichaamsbeweging niet gevaarlijk voor de kankerpatiënt. Door het gebrek aan betrouwbaar bewijsmateriaal pleit het KCE wel voor het opzetten van grote, kwaliteitsvolle studies.

Ondertussen is er dus geen reden om aan te nemen dat de algemene raad om veel te bewegen niet zou gelden tijdens een zware kankerbehandeling. Mensen onder chemotherapie of radiotherapie hoeven dus niet te stoppen met fietsen of wandelen met de hond tijdens hun behandeling, als zij er zich beter door voelen.

In twee volgende rapporten zal het KCE de psychologische ondersteuning en de behandeling van kankerpijn bestuderen.

https://kce.fgov.be/nl/publication/report/ondersteunende-therapie-bij-kanker-deel-2-preventie-en-behandeling-van-nevenwerki
https://kce.fgov.be/nl/publication/report/ondersteunde-therapie-bij-kanker-deel-1-oefentherapie