Coeliakie of glutenintolerantie: wat mag je wel en niet eten?

nieuws Coeliakie of glutenintolerantie wordt veroorzaakt door een overgevoeligheid voor gluten. Gluten is een eiwit dat voorkomt in tarwe, haver, rogge, gerst en spelt. Als jij of je kind coeliakie heeft, moet je levenslang een strikt glutenvrij dieet volgen. Eet je toch gluten, al is het maar een heel klein beetje, dan beschadigt de dunne darm onmiddellijk.

Eet iemand per ongeluk gluten, dan kan een reactie optreden. Deze reactie varieert van persoon tot persoon. Sommigen kunnen dagenlang last hebben van bijvoorbeeld buikpijn. Anderen hebben helemaal geen last. Ook als geen reactie optreedt, is het raadzaam het dieet zo snel mogelijk weer nauwgezet te volgen. Het afweersysteem wordt dan niet verder geïrriteerd en eventuele beschadigingen van de darmwand worden voorkomen.
Alles wat gluten kan bevatten is volstrekt verboden.
Zelfs een klein beetje gluten (kruimels, paneermeel, ...) kan al te veel zijn.
De grootste zorg bij de bereiding van glutenvrije gerechten is dus noodzakelijk. Frietjes mogen bijvoorbeeld niet gebakken worden in het frituurvet waarin reeds gewone kroketten werden gebakken, glutenvrij brood mag niet in aanraking mag komen met glutenbevattend brood en moet gesneden worden op een aparte broodplank zodat geen contaminatie met gewoon brood optreedt.

NIET TOEGELATEN
Lees het etiket op de verpakking goed voordat je een voedingsmiddel koopt of gebruikt.

• Bloem en zetmeel van tarwe, rogge, gerst, haver (tenzij duidelijk vermeld staat dat het glutenvrij geproduceerd is), spelt, kamut, durum en triticale
• Brood, beschuiten, crackers, pistolets, sandwiches, ...
• Bindmiddelen: deegwaren, tarwegriesmeel, tarwebloem, bakkersroom, culinaire room, ...
• Gebak: taart, koekjes, pannenkoeken, wafels, koffiekoeken, pizzabodem, ...
• muesli,
• Pasta: spaghetti, tagliatelli, lasagne, vermicelli, macaroni, mie, …
• Bereide aardappelen waarin paneermeel verwerkt is (aardappelgratin, kroketten, …)
• Paneermeel
• Gepaneerd vlees en vis, bereid gehakt, paté, bloedworst
• Couscous, bulgur, seitan, zemelen
• Alle industrieel bereide gerechten waarvan je niet met zekerheid weet of alle
Gebruikte ingrediënten wel glutenvrij zijn (soepen, sauzen, visbereidingen, vleesbereidingen zoals worst en paté, roomijs en andere
nagerechten)
• Gemouten dranken: bier, granenkoffie…

WEL TOEGELATEN
• Aardappelen en aardappelzetmeel,
• rijst en rijstzetmeel,
• maïs en maïszetmeel, polenta
• gierst, sorghum, teff, job’s tears
• Glutenvrij brood
• Peulvruchten (bonen, soja, erwten, kikkererwten, linzen…)
• boekweit, kasha, quinoa, amaranth, tapioca, maniok, cassave, sago
(Gebruik bij voorkeur producten met op het etiket de claim 'glutenvrij' en/of het glutenvrij symbool - doorgestreepte aar).
• noten en zaden
• Arrownoot, pijlwortel, Kuzu, agar, guarpitmeel (E412), Johannesbroodpitmeel, carobe (E410), gelatine, xanthaangom (E415), Arabische gom
• Glutenvrij gebak
• Glutenvrije deegwaren
• Glutenvrij paneermeel
• Eieren, room, melk, yoghurt, sojamelk, platte kaas, Hollandse kaas
• Vlees en vis (niet gepaneerd)
• Groenten en fruit
• Zelf getrokken vlees- of visbouillon
• Olie, boter, margarine
• Confituur, honing, siroop
• Water, koffie, thee, frisdranken, melk...

Aanvullingen op het glutenvrije dieet

In het glutenvrije dieet ontbreken de graanproducten die veel voedingsvezels, ijzer, vitamine B1 en foliumzuur bevatten. Daarom raden wij aan glutenvrije producten te gebruiken die hier rijk aan zijn:
• Maïskorrels, -vlokken en -zemelen
• Boekweitkorrels en -vlokken
• Quinoa en amaranth
• Zilvervliesrijst
• Peulvruchten
• Lijn-, sesam- en maanzaad
• Zonnebloempitten
• Groente, fruit en rauwkost
• Gedroogde en gekweekte zuidvruchten
• Noten
• Aardappels
• Fibrex (bietenvezels)
• Fruitvezels

Bij mensen met de ziekte dermatitis herpetiformis is soms een jodiumbeperkt dieet noodzakelijk, dit dient altijd onder begeleiding van een arts plaats te vinden. De arts zal moeten controleren op tekenen van jodium tekort. Voor mensen met dermatitis herpetiformis die een jodiumbeperkt dieet moeten volgen gelden bovenstaande adviezen niet.

Mensen die naast een glutenvrij dieet ook een lactosebeperkt of lactosevrij dieet hebben, moeten erop letten dat zij voldoende calcium binnenkrijgen. Het is belangrijk sojamelk te kiezen waaraan calcium is toegevoegd. Bevat je voeding te weinig calcium, vraag dan je diëtist om advies. Het kan dan nodig zijn extra calcium in de vorm van tabletten te gebruiken. Mensen met botontkalking (osteoporose) hebben extra calcium nodig.

Bronnen
www.glutenvrij.nl/
www.aoecs.org/