Computersysteem kan artsen helpen met voorschrijven medicijnen

Veel ouderen lopen onnodig risico op complicaties en zelfs sterfte als gevolg van niet optimaal voorschrijven van geneesmiddelen. Uit een studie aan het Nederlandse NIVEL blijkt dat de kwaliteit van het voorschrijven door huisartsen voor een groot deel op basis van algoritmes kan worden geëvalueerd. 

Zo’n algoritme wordt dan toegepast op gegevens die de huisarts routinematig in het elektronisch patiëntendossier registreert. Een arts kan dan vanuit zijn computersysteem achteraf feedback krijgen over de voorgeschreven medicijnen, of zelfs al tijdens het voorschrijven ondersteund worden met waarschuwingen en herinneringen. Het systeem kan zo nodig zelfs het voorschrijfgedrag van de arts corrigeren. Wanneer huisartsen een geautomatiseerd systeem zouden hebben dat hen zou ondersteunen bij het voorschrijven van geneesmiddelen, zou de kwaliteit van zorg kunnen verbeteren.

Een van de voorbeelden van niet optimaal voorschrijfgedrag betreft het voorschrijven van ontstekingsremmers (NSAID’s), waar volgens de richtlijn ook een maagbeschermingsmiddel bij hoort. In een derde van de gevallen gebeurde dat niet. Tevens bleek dat dit verschil afhing van de softwarepakketten die huisartsen gebruiken voor hun elektronisch patiëntendossier. 

Onderdeel van de studie was ook het meten van de effecten van veiligheidswaarschuwingen. Als voorbeeld diende een middel dat veel werd voorgeschreven voor mensen met diabetes, en waarvan in 2007 een waarschuwing werd afgegeven voor een verhoogd risico op hart- en vaatziekten: rosiglitazon. De studie maakte duidelijk dat analyse van elektronische patiëntendossiers van huisartsen goed kunnen worden gebruikt voor het meten van de effecten van zo’n maatregel. Van de patiënten die het middel vóór de maatregel gebruikten, kreeg meer dan 25 procent het nog steeds voorgeschreven drie jaar nadat de waarschuwing was afgegeven. Mogelijk betrof het daarbij vooral patiënten van wie de huisarts oordeelde dat het individuele risico laag was.

Er zijn voor een huisarts vaak gegronde redenen voor artsen om af te wijken van de richtlijnen bij het voorschrijven van geneesmiddelen. In de praktijk ondervinden huisartsen vaak terecht dat een richtlijn niet van toepassing is op het profiel van een individuele patiënt. In onderzoek kunnen verschillen tussen individuele patiënten niet altijd goed worden betrokken, en hierdoor wordt de kwaliteit van zorg soms te laag ingeschat.