Het gebruik van XTC

dossier XTC is een drug. In het Engels uitgesproken geven de letters de woordklank `ecstasy`, wat extase betekent. XTC is in de vorm van pillen of capsules te koop. Ze hebben verschillende kleuren en vormen en zijn vaak voorzien van een afbeelding. Vaak hebben de pillen een naam die verband houdt met de vorm of de afbeelding die erop staat: bijvoorbeeld `zonnetje`, `alien` en `olifantje`.
De werkzame stof die in XTC zit, heet MDMA (3,4 methyleendioxymethamfetamine). MDMA heeft een dubbel effect. Enerzijds is het een stimulerend middel met een oppeppende werking. Anderzijds is er een bewustzijnsveranderend effect: de waarneming wordt intenser en het gevoel van verbondenheid met anderen neemt toe.

Wat zit in XTC?

Met de vraag `Wat zit in XTC?` is meteen één van de problemen rond XTC aangeroerd: in de helft van de gevallen worden pillen als `XTC` verkocht, terwijl ze het in werkelijkheid niet zijn. Dan zit er geen MDMA in, maar iets wat er op lijkt of totaal andere stoffen. Stoffen die heel anders en onvoorspelbaar kunnen werken. Of helemaal niet.
XTC wordt gemaakt in illegale laboratoria. Via netwerken van dealers en subdealers (vaak zelf feestgangers) komt het bij de gebruikers terecht. De prijs per pil of capsule ligt rond de 10-15 euro.
XTC heeft vooral de reputatie van `uitgaansdrug` of `dansdrug`. voor jongeren en wordt vaak in verband gebracht met grootschalige dansfeesten en discotheken. In combinatie met lichteffecten en muziek kan het een trance veroorzaken waarin het dansen urenlang volgehouden kan worden.

Wat voelt de XTC-gebruiker?

De gebruiker van XTC krijgt zowel geestelijk als lichamelijk een energiek gevoel. Vermoeidheid wordt onderdrukt. Dat wil niet zeggen dat deze verdwenen is. Als de pil uitgewerkt is komt de vermoeidheid in versterkte mate terug.
Tegelijk wordt de waarneming intenser. Onder invloed van XTC worden mensen sneller intiem en vertrouwelijk met anderen. Sommige gebruikers blijven ook de volgende dag een licht na-effect voelen. Dat kan prettig maar ook een leeg en gedeprimeerd gevoel zijn. Een depressieve of chagrijnige stemming kan dagen blijven hangen.

Wat zijn de risico's van XTC-gebruik?

• Vermoedelijk kan gebruik van XTC leiden tot veranderingen in de hersenen met aantasting van het geheugen, de concentratie en de stemming (depressiviteit). Gevaar neemt toe naarmate meer en vaker gebruikt wordt.
• Als XTC verkochte pillen blijken vaak geen XTC-pillen te zijn. Ze bevatten soms andere stoffen, die grote risico`s met zich mee kunnen brengen. Daarnaast kan de dosering per pil sterk verschillen.
• Wie XTC gebruikt kan uren achter elkaar dansen en loopt het risico oververhit te raken als niet genoeg water of frisdrank gedronken wordt. Oververhitting is levensgevaarlijk.
• Mensen met astma, een zwak hart, hoge bloeddruk, suikerziekte of epilepsie moeten zeker geen XTC gebruiken. XTC kan ook angstaanvallen, depressies of psychoses versterken.
• De combinatie met andere middelen, zoals alcohol en medicijnen is riskant.
• XTC maakt overmoedig en kan het coördinatievermogen aantasten. XTC in het verkeer is dus gevaarlijk.

Lees ook: Ectasygebruikers kunnen ook nuchter risico's slecht inschatten

Is XTC verslavend?

XTC is niet lichamelijk verslavend. Je krijgt geen ontwenningsverschijnselen als je geen XTC meer slikt. Er is wel steeds meer XTC nodig om hetzelfde effect nog te voelen. Geestelijke afhankelijkheid kan wel optreden bij XTC-gebruik. Dat komt met name omdat sommige mensen moeilijk zonder `kicks` kunnen. XTC en andere middelen kunnen hierin voorzien.

Hoe vaak komt het voor?

Uit onderzoek is bekend dat zo`n 5,6% van de scholieren tussen de 12 en 18 jaar wel eens XTC heeft gebruikt. De verwachting is dat het gebruik nog zal stijgen.

Wat doe je eraan?

Gebruik het niet. Elk gebruik van XTC brengt risico`s met zich mee.
Mensen met astma, een zwak hart, hoge bloeddruk of epilepsie moeten zeker geen XTC gebruiken. Bovendien kan XTC depressies, angstaanvallen en psychoses versterken.

Als je het toch wilt gebruiken, denk dan aan het volgende:
• Gebruik van XTC heeft nadelige gevolgen voor de hersenfuncties. Hoe hoger de dosis en hoe frequenter je gebruikt, des te hoger de risico`s op schade. Het is niet bekend in welke mate je herstelt en hoe lang het duurt.
• Er is geen veilige dosering aan te geven. Wetenschappers komen met steeds nieuwe gegevens over schadelijkheid en individuen reageren verschillend op dezelfde dosering.
• Voorkom oververhitting, want dat bevordert het ontstaan van hersenbeschadiging. Oververhitting kun je tegengaan door het drinken van zoete of isotone frisdrank. Ook weer niet teveel, één glas om de 20 minuten is voldoende. Bijslikken van andere drugs, die de lichaamstemperatuur verhogen, zoals amfetamine en efedra, vergroot de risico`s aanmerkelijk.
• Laat je pillen testen. Hogere doseringen zijn riskanter dan lagere. MDA, dat ook als XTC wordt verkocht, levert meer risico op schade aan de hersenfuncties dan MDMA. Speed is ook neurotoxisch.
• Bijslikken is riskant. Diverse lage doseringen maken een hoge dosering. Hoe hoger de dosering, des te groter de kans op schade.
• Gebruik niet vaker dan hooguit 1 keer per 8-12 weken. Geef je lichaam de kans om weer tot rust en in balans te komen. Je loopt met druggebruik echter altijd risico`s, ook als je maar enkele keren per jaar gebruikt.
• Let op signalen van je lichaam. Trek je conclusie als je merkt dat je tijdens of na gebruik mentaal minder functioneert
• Gelijktijdig gebruik van medicijnen en alcohol is riskant.

N.B.: thuistesten zoals de E-Z-test worden afgeraden. Ze zijn moeilijk te hanteren en geven geen uitsluitsel over de hoeveelheid aanwezige stoffen in de pil.

Preventiebeleid

XTC wordt tot de harddrugs gerekend. Het produceren, verhandelen en bezitten van hard drugs is strafbaar. Maar het bezit van een kleine hoeveelheid XTC wordt in de praktijk niet met voorrang opgespoord en vervolgd.

Actieve voorlichting is belangrijk om XTC-gebruik te voorkomen. Als mensen toch XTC gebruiken, is het van belang de risico`s zoveel mogelijk te beperken. Op steeds meer plaatsen kunnen gebruikers hun pillen laten testen. Steeds meer gemeenten verplichten organisatoren van houseparty`s tot het treffen van maatregelen zoals een afkoelingsruimte (chill-out room), vrije toegang tot drinkwater en aanwezigheid van EHBO-ers.