Gerelateerde artikels
Epilepsie: symptomen en behandeling
In dit artikel
Epilepsie: symptomen en behandeling
dossier
Epilepsie is een neurologische aandoening die wordt gekenmerkt door terugkerende aanvallen als gevolg van abnormale elektrische activiteit in de hersenen. Deze aanvallen kunnen variëren van korte momenten van afwezigheid tot ernstige convulsies.
Bij kinderen zijn er goedaardige vormen van epilepsie die de ontwikkeling niet verstoren en vaak spontaan verdwijnen naarmate ze ouder worden. Ongeveer 4 op 1.000 kinderen heeft epilepsie, en bij ongeveer een derde van hen zijn er bijkomende neurologische problemen.
Lees ook: Tien zaken die je moet weten over epilepsie
Symptomen epilepsie: gegeneraliseerde aanval
Gegeneraliseerde aanvallen van epilepsie beïnvloeden beide hersenhelften vanaf het begin. Sommige vormen zijn subtiel, zoals de absences, waarbij de persoon plots korte afwezigheden ervaart en met een starende blik in de ruimte kijkt, wat vaak zichtbaar is op een typisch EEG-patroon. Andere aanvallen, zoals de tonisch-clonische aanvallen (voorheen bekend als "grand mal"), zijn veel duidelijker en gaan gepaard met plotselinge spierverstijving en/of schokken. Deze aanvallen zijn opvallend en kunnen schrik veroorzaken bij mensen die niet bekend zijn met het fenomeen. Tijdens zo'n grote aanval ervaart de persoon meestal geen pijn, en in sommige gevallen herinnert men zich de gebeurtenis niet. Wel kunnen er verwondingen optreden door het vallen tijdens de aanval. Na de aanval kunnen hoofdpijn, sufheid of verwardheid optreden tijdens de zogenaamde ‘post-ictale’ fase, waarin de persoon rust nodig heeft. In sommige gevallen kan er ook verlies van controle over de blaas en/of darmen optreden.
Symptomen epilepsie: focale aanval
Een focale aanval ontstaat in een klein deel van de hersenen en kan verschillende verschijnselen veroorzaken, afhankelijk van de locatie van de abnormale ontladingen. De symptomen variëren van bewegingen, gevoelservaringen, geursensaties, tot visuele prikkels zoals vlekken of flitsen.
Als de aanval beperkt blijft tot een klein hersengebied, blijft de persoon meestal bij bewustzijn en kan hij/zij de symptomen beschrijven, zoals schokken, tintelingen of vreemde smaken. Dit wordt soms een "aura" genoemd. Wanneer de aanval zich uitbreidt, kan het bewustzijn gedeeltelijk of volledig verstoord raken, wat leidt tot verwardheid en automatische bewegingen zoals kauwen of rondwandelen.
In sommige gevallen kan de focale aanval zich uitbreiden naar een tonisch-clonische aanval, waarbij het bewustzijn volledig verloren gaat. De specifieke symptomen van een focale aanval zijn afhankelijk van de hersenkwab waarin de ontladingen plaatsvinden.
Epilepsieaanval of functionele aanval?
Een functionele aanval kan voor ‘ongetrainde ogen’ lijken op een epilepsieaanval, maar er zijn duidelijke verschillen.
Lees ook: Wat moet je doen als je getuige bent van een epileptische aanval? |
Oorzaken van epilepsie
De oorzaken van epilepsie zijn divers en kunnen omvatten:
- Genetische factoren: Sommige vormen van epilepsie hebben een erfelijke component.
- Hersenletsel: Trauma, beroerte of infecties kunnen leiden tot epileptische aanvallen.
- Ontwikkelingsstoornissen: Aandoeningen zoals cerebrale parese gaan vaak gepaard met epilepsie.
In veel gevallen blijft de exacte oorzaak echter onbekend.
Lees ook: Leven met epilepsie: de getuigenis van Bram
Triggers epilepsie: uitlokkende factoren
Hoewel epileptische aanvallen vaak spontaan optreden, zijn er bepaalde factoren die de drempel voor een aanval kunnen verlagen:
- Slaapgebrek: Onvoldoende rust verhoogt de kans op aanvallen.
- Stress: Zowel fysieke als emotionele stress kunnen een rol spelen.
- Alcoholgebruik: Overmatig alcoholgebruik of plotselinge onthouding kan aanvallen uitlokken.
- Flikkerende lichten: Ongeveer 5% van de mensen met epilepsie is gevoelig voor lichtflitsen, bekend als lichtflitsgevoelige epilepsie.
- Hormonale schommelingen: Bij sommige vrouwen kunnen hormonale veranderingen tijdens de menstruatiecyclus aanvallen beïnvloeden.
- Koorts: Vooral bij jonge kinderen kunnen hoge temperaturen koortsstuipen veroorzaken, een type epileptische aanval.
Lees ook: Slimme neurostimulator halveert aantal epilepsieaanvallen
Behandeling van epilepsie met medicatie
Anti-epileptica zijn de eerste keuze en worden geselecteerd op basis van het type epilepsie, de leeftijd van de patiënt en andere individuele factoren. Voorbeelden van veelgebruikte anti-epileptica zijn levetiracetam, natriumvalproaat en lamotrigine. De keuze voor een specifiek medicijn hangt af van het type epilepsie, de leeftijd van de patiënt en andere individuele factoren. Let wel, anti-epileptica zullen de epilepsie niet genezen, maar de drempel voor het optreden van aanvallen verhogen en zo de frequentie en ernst ervan verminderen. Ongeveer 70% van de patiënten wordt aanvalsvrij door inname van deze medicatie.
Lees ook: Mag u autorijden als u epilepsie hebt?
Andere behandelingsopties bij epilepsie
Voeding: Het ketogeen dieet is een dieet met veel vetten, weinig koolhydraten en beperkte eiwitten, wat het lichaam in een toestand van ketose brengt. In deze toestand verbrandt het lichaam vet in plaats van koolhydraten voor energie, wat de frequentie en ernst van epileptische aanvallen kan verminderen. Ongeveer 50% van de patiënten ervaart een vermindering van aanvallen van minstens 50%, en ongeveer 10% wordt aanvalsvrij. Daarnaast kunnen er verbeteringen optreden in cognitie, gedrag en stemming, en soms kan het gebruik van anti-epileptica verminderd worden.
Chirurgie: Epilepsiechirurgie houdt in dat een neurochirurg het hersenweefsel verwijdert dat verantwoordelijk is voor de aanvallen. Het is cruciaal om te bepalen of iemand geschikt is voor deze operatie, wat wordt vastgesteld via een uitgebreide preheelkundige evaluatie. Dit omvat onder andere video-EEG, NMR-scan, PET-scan en neuropsychologisch onderzoek. Ongeveer 50% van de patiënten blijkt geschikt voor chirurgie, waarbij de kans op blijvende aanvalsvrijheid tussen 50% en 70% ligt. Bij volwassenen wordt meestal een klein gebied in de slaapkwab of voorhoofdskwab verwijderd, terwijl het bij kinderen soms moeilijker is de bron te vinden. In sommige gevallen, waar het risico bestaat op beschadiging van belangrijke hersenfuncties, wordt gekozen voor het doorsnijden van zenuwbanen om de aanvallen te beperken.
Neurostimulatie: Neurostimulatie bij epilepsie is een behandelingsoptie voor mensen wiens aanvallen moeilijk te beheersen zijn met medicatie. Het doel van neurostimulatie is om de hersenactiviteit te reguleren en aanvallen te verminderen door middel van elektrische signalen. Er zijn verschillende soorten neurostimulatiebehandelingen voor epilepsie:
- Bij vaguszenuwstimulatie wordt een apparaat geïmplanteerd onder de huid in de borst, dat via een draad de vaguszenuw in de nek stimuleert. Deze zenuw is betrokken bij de communicatie tussen de hersenen en de rest van het lichaam. Het apparaat geeft regelmatig elektrische impulsen af, die de hersenactiviteit kunnen beïnvloeden en de frequentie van aanvallen kunnen verminderen. Bij sommige mensen kan het ook helpen om een aanval te stoppen als ze eraan komen, door handmatig het apparaat te activeren.
- Diepe hersenstimulatie houdt in dat er elektroden worden geïmplanteerd in specifieke delen van de hersenen die verantwoordelijk zijn voor de epileptische activiteit. Deze elektroden sturen gecontroleerde elektrische impulsen naar de hersenen om de abnormale ontladingen die leiden tot aanvallen te verminderen. DBS wordt meestal toegepast bij patiënten die niet reageren op andere behandelingen, zoals medicatie en VNS.
- Bij transcraniale magnetische stimulatie wordt gebruikgemaakt van magnetische pulsen die gericht op specifieke hersengebieden de hersenactiviteit kunnen beïnvloeden. Deze techniek is niet invasief en wordt voornamelijk toegepast in klinische onderzoekssettings om de effecten op epilepsie te onderzoeken. Het is een veelbelovende benadering, maar wordt nog niet algemeen gebruikt als standaardbehandeling.
Lees ook: Syndroom van Lennox-Gastaut: ernstige vorm van epilepsie bij kinderen
Lees ook: Infantiele spasmen: een zeldzame vorm van epilepsie bij baby's
Bronnen:
https://epilepsieliga.be
https://www.hersenstichting.nl
https://www.uzleuven.be
https://consultqd.clevelandclinic.org
https://www.mayoclinic.org
https://www.epilepsy.com
