Interview met Dr. Annick Verween. Gezonde voeding, een kwestie van gezond verstand?

boeken-interviews Gezonde voeding is tegenwoordig een ‘hot topic’ dat quasi iedereen bezighoudt. Maar over de definitie ervan lopen de meningen van de foodies en de 'health addicts' soms uiteen: sommigen hebben de mond vol van glutenvrij, anderen prijzen de proteïnes de hemel in, en dan zijn er de aanhangers van de nieuwe superfoods die geloven dat je met echte chocolade, bepaalde oliesoorten en speciale exotische zaden of bessen zeer goed bezig bent.

Vroeger was het beeld rond gezonde voeding vrij eenvoudig. De Actieve Voedseldriehoek was de basis en die stond als een paal boven water, daar werd niet aan getwijfeld. Maar met de theorie van de Voedselzandloper, waarover recent heel wat ophef ontstond, werd zelfs die basis ter discussie gesteld...
Ook vanuit de overheid worden we aangespoord om gezonder te gaan leven. Wie te veel zondigt, wordt met de vinger gewezen en betaalt het gelag. Denk maar aan de suiker- en vettaks of het idee om mensen te belasten volgens hun BMI...

Wij wilden er graag het fijne van weten en gingen praten met Dr. Annick Verween. Zij was lange tijd verbonden aan het Centrum Food2know van de Universiteit van Gent en is nu actief als innovatieadviseur bij Innovatiecentrum Gent. Zij was ook de ‘voedingsstem’ in het programma ‘Over Eten’.

Wat is uw mening over gezonde voeding?

Hoe komt het dat er de laatste jaren zoveel over ‘gezonde voeding’ wordt gepraat?

Hoe komt het dat er de laatste jaren zoveel over ‘gezonde voeding’ wordt gepraat? Dat het de mensen zoveel meer bezighoudt? Woorden zoals antioxidanten en omega 3 kende pakweg vijftien jaar geleden bijna niemand.

Dr. Verween:
Ook in de sector van de voeding zijn er vaker, meer dan vroeger, nieuwe ontwikkelingen en innovaties. We leren de hele wereld kennen en als gevolg daarvan ook het wereldwijde grote aanbod aan 'exotische' zaken en voedingsproducten. En we zien daarbij tevens dat bepaalde levensstijlen toch sneller gelinkt worden met gezondheid dan andere (denk maar aan het mediterrane dieet). Bij het ontleden van zulke patronen of producten komen we interessante zaken tegen, zoals antioxidanten en 'goede' vetzuren.
Vroeger moest voeding goedkoop zijn (veel voor een lage prijs), terwijl er nu toch echt een groeiende groep consumenten is die liever minder koopt maar gezonder, natuurlijker en beter voor milieu en dier. De bewustwording rond wat we eten wordt groter. En dat is iets waar ook voedingsproducenten graag op inspelen.

Hoe denkt u over de superfoods?

Hoe denkt u over de superfoods? De exotische zaden en bessen die door de aanhangers van die theorie de hemel worden ingeprezen.

Dr. Verween:
Met superfoods bedoelt men de voedingsmiddelen die van nature veel van bepaalde voedingsstoffen en antioxidanten (bv. omega 3-vetzuren, vitamine C) bevatten en daardoor allerlei positieve effecten zouden hebben op de gezondheid. Maar diezelfde stoffen uit de 'zogenaamde superfoods' komen ook voor in alledaagse en meer vertrouwde producten zoals olijfolie, vette vis, knoflook, aardbeien en broccoli. Tot op vandaag is er geen wetenschappelijk bewijs voor een specifieke heilzame werking van die zogenaamde superfoods. Het is een mooie afwisseling en het is altijd leuk om eens iets nieuws te proberen, maar ze zijn zeker niet dé oplossing!

Hoe staat u tegenover bepaalde trends: glutenvrij voedsel, koolhydraatvrij dieet...

Wat zijn het belang en de impact op de gezondheid van biologisch telen/kweken?

Wat zijn het belang en de impact op de gezondheid van biologisch telen/kweken?

Dr. Verween:
Er bestaat een misvatting dat biologisch voedsel gezonder is dan hetzelfde voedsel dat niet biologisch geteeld is. Maar de definitie van biologische landbouw heeft niets met gezondheid te maken. “De biologische productie is een alomvattend systeem van landbouwbeheer en levensmiddelenproductie waarbij de beste praktijken op milieugebied worden gecombineerd met een hoog niveau van biodiversiteit, de instandhouding van natuurlijke hulpbronnen, de toepassing van strenge normen op het gebied van dierenwelzijn en een productie die is afgestemd op de voorkeur van bepaalde consumenten voor producten die worden vervaardigd met natuurlijke stoffen en procedés”. (zie http://lv.vlaanderen.be/nl/bio/wetgeving/wat-biologische-landbouw). Zeker bij de primaire producten zoals groenten of fruit, heb je geen rechtstreeks aangetoond positief effect. Je helpt er dus niet per se je eigen gezondheid mee, maar wél het milieu en dierenwelzijn, wat naar mijn gevoel zeker een reden is om biologisch te kopen.

En wat dan met de sproeistoffen die gebruikt worden bij niet biologische teelt versus gezondheid?

En wat dan met de sproeistoffen die gebruikt worden bij niet biologische teelt versus gezondheid?

Dr. Verween:
Een hele tijd terug was er een reportage over biologische voeding in het programma VOLT. Die geeft duidelijk weer dat het niet zo is dat er bij biolandbouw NIET gesproeid wordt.
Ook hier gaan we er toch van uit dat de EU reglementering streng genoeg is om voldoende rekening te houden met onze gezondheid. En verse groenten spoelen voor gebruik is nog altijd een goede gewoonte!

Wat is volgens u de beste manier om blijvend gewicht te verliezen?

Wat is volgens u de beste manier om blijvend gewicht te verliezen? Het is een kwestie die nog altijd heel veel mensen bezighoudt. En is die methode ook persoonsgebonden?

Dr. Verween:
Mannen hebben gemiddeld 2500 kcal per dag nodig, vrouwen gemiddeld 2000 kcal per dag. En er is een heel simpele regel die voor iedereen geldt die gewicht wil verliezen en dat is dat de calorie-inname kleiner moet zijn dan de calorieverbranding. Het klinkt eenvoudig, maar hoe doe je dat in de praktijk? Wel, uit het ene voedingsmiddel of voedingspatroon haalt je lichaam misschien meer calorieën dan uit een ander en dan heb je ook nog keuze uit voeding die enkel 'lege' kcal aanbrengt (de restgroep bij de actieve voedingsdriehoek) en voeding die veel rijker is en ook vitamines en mineralen bevat.
Het is belangrijk om een weldoordachte keuze te maken, en om de combinatie met lichaamsbeweging en inderdaad de persoonlijke, ontwikkelings- en geslachtsverschillen in het achterhoofd te houden.

In welke mate is de voeding bepalend voor onze gezondheid?

Onze gezondheid wordt bepaald door erfelijke factoren, milieu, bewegingsgraad, levensstijl (roken of niet, alcoholgebruik) en voeding. In welke mate is de voeding bepalend, kunt u daar min of meer een quotering aan geven?

Dr. Verween:
Alles is toch min of meer gecorreleerd met elkaar, maar jammer genoeg niet in een eenduidige formule, laat staan dat ik als generalist in het vak hier een quotering aan kan geven. Belangrijk is dat gezondheid niet enkel mag leiden tot gewichtsverlies als enige doel. Het is veel meer dan dat: een levensstijl die aangenaam is, vol te houden op lange termijn, en die uiteindelijk leidt naar een gezonde en dynamische persoon.