Wat te doen bij een insectenbeet

dossier Insectensteken: iedereen heeft er wel eens mee te maken gehad. Gelukkig zijn de gevolgen van een steek meestal vrij onschuldig, zoals jeuk en pijnlijke zwelling, maar in bepaalde gevallen kunnen deze steken gevaarlijk zijn.

Wie heeft het gedaan?

Hommels, bijen, wespen en mieren zijn insecten en behoren tot de orde van de vliesvleugeligen (Hymenoptera). Bij wespen, hommels en bijen zijn het enkel de vrouwtjes die kunnen steken, aangezien hun angel een omgevormde legboor is. Muggen en steekvliegen behoren tot de orde van de tweevleugeligen (Diptera). Een aantal vertegenwoordigers van deze orde heeft bijtende of stekende monddelen, waarmee wij als mens onaangenaam in contact kunnen komen.
Ook hier zijn het enkel de vrouwtjes die steken. Spinnen zijn geen insecten, ze behoren tot de orde van de Araneae. Giftige spinnen komen in België normaal gezien niet voor, maar een aantal van onze inlandse soorten kan voor vervelende beten zorgen.

Een enkele wesp kan tot 10 keer (pijnlijk) steken

Lees ook: Ultrasnelle behandeling tegen wespengifallergie

Bijen sterven als ze steken. Verwijder zo snel mogelijk de angel.

3. Muggen, steekvliegen en dazen
Waar je ook bent, deze insecten vind je overal.
In de tropen brengen ze vaak gevaarlijke ziektes over, zoals slaapziekte en malaria. De soorten die bij ons voorkomen, zorgen alleen maar voor slapeloze nachten en jeuk.

4. Spinnen
In België komen er ongeveer 700 verschillende soorten spinnen voor. Veel mensen hebben een bijna panische schrik van deze diertjes. Dat is eigenlijk nergens voor nodig.
Van onze inheemse spinnensoorten is er geen enkele giftig . Over de hele wereld zijn er maar een tiental spinnen die het waard zijn om als gevaarlijk bestempeld te worden en die soorten komen bij ons normaal gezien niet voor. Er zijn wel een aantal spinnensoorten die vervelend kunnen bijten. Vooral de waterspin (Argyrometa aquatica) heeft een kwalijke reputatie.

Lees ook: Spinnen zijn zelden gevaarlijk

Wat doe je best bij een steek?

1. Wespen, bijen, hommels
Een steek van een wesp, bij of hommel is altijd erg onaangenaam. Bij zo'n steek wordt een stof in de huid gespoten en dit veroorzaakt bij de mens direct na de beet een rode, jeukende zwelling op de plaats van de steek. Alle mensen reageren verschillend op zo’n steek: bij sommigen zwelt de huid geweldig op, bij anderen zie je nauwelijks iets. Vaak gaat deze irritatie snel over. Anders is het wanneer een wesp of bij in de neus, mond, tong of hals heeft gestoken: dan kan de reactie heftiger zijn en kan een zwelling het ademhalen bemoeilijken.

Een klein deel van de bevolking reageert uitzonderlijk heftig op een bijen- of wespensteek.
Zo'n heftige reactie duidt meestal op een allergie voor bijen- en wespengif. Een dergelijke reactie kan pas ontstaan als de persoon al eens eerder in aanraking is geweest met het gif.

Mogelijke symptomen zijn ondermeer rode vlekken over het gehele lichaam die gepaard gaan met hevige jeuk. Daarnaast kunnen onder andere de ogen en lippen opzwellen. Indien er zwellingen in het halsgebied optreden, kan de patiënt moeilijk spreken en slikken en kan de ademhaling worden belemmerd. Ook kan de ademhaling problemen geven ten gevolge van een vernauwing van de luchtwegen in de longen zoals bij astma het geval is. Dit uit zich in kortademigheid, piepen en een drukkend gevoel op de borst. In het ergste geval kan de bloeddruk sterk dalen en kunnen er hartritmestoornissen ontstaan, soms gevolgd door bewustzijnsverlies. Meestal treden deze reacties binnen een kwartier na een steek op. Een dergelijke sterke reactie wordt een anafylactische shock genoemd.

Lees ook: Wat is een anafylactische shock?

• Wat doen?
Na een bijensteek moet men de angel zo snel mogelijk verwijderen. Dit kan men bijvoorbeeld door ze er met de nagel uit te wippen.
Nooit de angel vastnemen tussen duim en wijsvinger, zo knijp je de gifblaas leeg en maak je het alleen maar erger.
Als iemand gestoken wordt in de mond of in de keel, is het aan te raden om ijs te eten of een koude drank te drinken om de zwelling te verminderen. In dit geval moet men altijd zo snel mogelijk naar het ziekenhuis.
Hetzelfde geldt voor personen die een hevige allergische reactie vertonen.
Mensen die weten dat ze zwaar allergisch zijn voor bijen- en wespensteken kunnen hun huisarts om raad vragen hoe ze moeten reageren bij een steek.

Lees ook: Bij, wesp, hoornaar of hommel: wat doen bij een steek?

2. Muggen, steekvliegen of dazen
De gevolgen van een dergelijke steek blijven bijna altijd beperkt tot een hinderlijke zwelling van de huid, gepaard met sterke jeuk. De grootte van deze reactie verschilt van mens tot mens. Na herhaalde beten of steken van eenzelfde insectensoort kunnen er plaatselijk allergische reacties optreden, dit gebeurt vaak bij muggenbeten.
Muggen zijn vooral actief tijdens de schemering.
Draag 's avonds kleren die het lichaam zoveel mogelijk bedekken, zo kan men steken vermijden. Eventueel kan men ook gebruik maken van repellents. Producten op basis van DEET zijn zeer effectief, maar om ze op de juiste manier te gebruiken moet men altijd eerst de bijsluiter lezen.

• Wat doen?
Afblijven is de boodschap. Krabben kan de jeuk enkel erger maken. Bij te hevige jeuk kan men gebruik maken van een jeukwerende zalf. Let erop dat kinderen de huid op de plaats van de steek niet openkrabben, want zulke wondjes kunnen gemakkelijk ontstoken raken.

3. Spinnen en mieren
Spinnenbeten en mierenbeten komen weinig voor. De gevolgen van een beet blijven beperkt tot een hinderlijke zwelling en jeuk of een branderig gevoel.

• Wat doen?
Blijf rustig. Deze diertjes verdienen hun kwalijke reputatie niet. Als je ze met rust laat zal er niets gebeuren.
Wat doe je best bij een beet Ook hier is afblijven de boodschap. Eventuele wondjes moet men ontsmetten.