Maagoperaties doeltreffend om af te vallen

nieuws Maagoperaties zijn zeer doeltreffend om af te vallen. Dat blijkt uit een onderzoek van de socialistische ziekenfondsen. Het bevroeg 1.791 van haar leden die een vermageringsoperatie ondergingen. De patiënten verloren na de bariatrische ingreep gemiddeld 30 kilogram, hun gewicht bleef relatief stabiel, hun geneesmiddelenverbruik daalde en hun algemene gezondheidstoestand verbeterde. De operatie kost gemiddeld ongeveer 6.000 euro.

Jaarlijks laten zo’n 11.000 mensen met obesitas een bariatrische ingreep uitvoeren, dat is dubbel zo veel als tien jaar geleden. Daaronder verstaat men een maagverkleining - waarbij een deel van de maag wordt dichtgeniet - een maagband of een gastric bypass, die nu de gouden standaard is in de
obesitaschirurgie. Bij die laatste ingreep wordt de maag verkleind, waardoor de patiënt sneller verzadigd raakt. Bovendien wordt een deel van de dunne darm omgeleid, waardoor er minder suikers en vetten worden opgenomen. De resultaten van die ingreep zijn opvallend beter dan wanneer alleen de maag verkleind wordt. Ook zijn er minder heringrepen nodig: bijna één op de vijf ondervraagden met een maagring of maagverkleining moest nog een tweede keer onder het mes. Bij een gastric bypass komt dat zelden voor en blijken de bijwerkingen ook beperkter in omvang en tijd.

Een maagoperatie is geen wonder maar een laatste redmiddel, als alle andere pogingen – lees dieet, gezonde voeding, meer bewegen – geen resultaat hebben opgeleverd. En dan nog, een chirurgische ingreep blijft pijnlijk, is niet zonder risico en de kans op blijvende kleine ongemakken is reëel.

Te weinig opvolging na operatie
Opvallende vaststelling is wel dat slechts 10% van de patiënten opvolging geniet na deze ingrijpende operatie. Heel wat ondervraagden voelden zich na de operatie aan hun lot overgelaten. Zij verwachten meer deskundig advies en begeleiding op het vlak van gezondheidsvoorlichting en –begeleiding.

Bond Moyson startte een jaar geleden met een terugbetaling voor wie een zorgpad volgt voor en na een obestitasoperatie, zoals dat bijvoorbeeld in het UZGent loopt. Patiënten krijgen van het ziekenfonds een deel van de kosten van de opvolging terugbetaald. Het gaat daarbij om dieetadvies, psychologische ondersteuning en bewegingsadvies.
Ook de obesitaskliniek van UZ Leuven werkt al verschillende jaren volgens een multidisciplinair zorgtraject voor patiënten die een bariatrische ingreep ondergaan. Niet alleen chirurgen dus, maar ook endocrinologen, psychologen, diëtisten en bewegingscoaches maken deel uit van de obesitaskliniek. De voedingsaanpassingen en drastische veranderingen in het eetpatroon worden door gespecialiseerde diëtisten van nabij ondersteund in de eerste weken en maanden na de ingreep. De opvolging van de metabole veranderingen van het lichaam (denk aan vitaminestatus) ligt in handen van de endocrinoloog. De bewegingscoach begeleidt de patiënten zo snel als mogelijk bij verantwoord bewegen. En tot slot tijdens het eerste jaar na de ingreep is ook de psycholoog betrokken bij de postoperatieve opvang die zich richt op emotionele aanpassing aan een veranderd lichaam en eetgedrag.

Deze begeleiding na de ingreep is noodzakelijk om
• Patiënten te helpen zich aan te passen aan drastische veranderingen wat betreft voeding, levensstijl en psychologische veranderingen.
• Medische complicaties (zoals bv. vitaminetekorten) en psychische aanpassingsmoeilijkheden te voorkomen of te behandelen
• Herval snel te detecteren zodat efficiënter kan ingegrepen worden.

Hoewel de meeste van de patiënten het nut van de hele multidisciplinaire omkadering inzien, blijven te veel patiënten uit het aangeboden opvolgingstraject weg. Dit heeft in grote mate te maken heeft met financiële aspecten. Het is erg schrijnend dat enkel de ingreep zelf wordt terugbetaald door het RIZIV. Een aantal patiënten heeft het financieel niet breed, wat het des te moeilijker maakt. Zo zijn bv. de vooronderzoeken - wettelijk noodzakelijk voor toelating tot de ingreep- niet terugbetaald. Daardoor vallen heel wat patiënten die medisch gezien een bariatrische ingreep moeten ondergaan, uit de boot. Zij haken af omwille van de te hoge kosten.
Ook de multidisciplinaire nazorg door diëtisten, psychologen en bewegingscoaches vallen buiten de terugbetalingsregels. De nazorg blijft daardoor enkel voorbehouden aan patiënten die het zich financieel kunnen veroorloven. Dit is zeker een belangrijke beperking van het Belgische systeem.

Het obesitasteam van UZ Leuven pleit daarom voor een beter aangepast terugbetalingssysteem dat patiënten die bariatrische chirurgie ondergingen meer en beter stimuleert om gedurende voldoende lange tijd in medische opvolging te blijven.