Waarom zijn antibiotica meestal niet nodig bij een middenoorontsteking?

dossier Een acute middenoorontsteking (acute otitis media) treedt meestal op bij jonge kinderen, vaak bij een verkoudheid. De aandoening komt vooral voor bij kinderen jonger dan drie jaar.

Het middenoor is de ruimte achter het trommelvlies met de inwendige gehoorgangen. Het middenoor staat in verbinding met de neus/keelholte via de buis van Eustachius, waardoor vocht kan worden afgevoerd. Bij een verkoudheid kan dit afvoerbuisje door zwelling van de slijmvliezen dicht gaan zitten: het vocht in het middenoor kan niet meer weg. Er volgt een ontstekingsreactie tegen het virus of de bacteriën, waarbij pus en vocht zich achter het trommelvlies ophopen.

De ontsteking gaat meestal gepaard met soms hevige oorpijn en koorts.
De ontsteking kan vanuit het middenoor doorbreken, waarbij er een scheurtje in het trommelvlies ontstaat en er ontstekingsvocht uit de gehoorgang kan lopen (loopoor).
Tachtig tot negentig procent van de acute middenoorontstekingen geneest vanzelf na twee tot drie dagen. Bij jongere kinderen kunnen de klachten enkele dagen langer duren.

Antibiotica zijn slechts zelden nodig.
Uit diverse studies blijkt dat antibiotica, zeker bij kindjes ouder dan 2 jaar, meestal geen of nauwelijks effect hebben op de duur of de ernst van de symptomen van een middenoorontsteking (intensiteit van de pijn, gehoorverlies, koorts...). Bij jonge kinderen wegen de mogelijke voordelen (sneller minder oorpijn en koorts) meestal niet op tegen de mogelijke nadelen.
Ook om mogelijke complicaties (zoals meningitis, mastoïditis, enz.) te voorkomen, blijken antibiotica weinig of geen effect te hebben.

Antibiotica hebben ook nadelen
Antibiotica hebben niet alleen meestal weinig nut bij een middenoorontsteking, ze kunnen ook vervelende bijwerkingen hebben. Zoals huiduitslag en diarree.
Mogelijk vergroot een behandeling met antibiotica ook de kans dat het kind later een nieuwe oorontsteking krijgt.
Bovendien bestaat het gevaar dat de bacteriën resistent worden tegen de antibiotica, waarbij die antibiotica in de toekomst, wanneer ze wél nodig zijn, niet meer werken.

Wanneer worden toch antibiotica aanbevolen?
Soms is het toch beter dat het kind antibiotica krijgt.

1. Kinderen jonger dan 6 maand

2. Kinderen tussen 6 maanden en 2 jaar
• indien de algemene gezondheidstoestand van in het begin slecht is (stijgende koorts, slecht drinken of eten of suf worden);
• als het kind in beide oren een oorontsteking heeft;
• als het kind van in het begin een loopoor heeft als gevolg van een spontane trommelvliesperforatie en bij wie ook sprake is van koorts en/of pijn;
• indien na 3 dagen geen verbetering (pijn, koorts) optreedt.

3. Kinderen ouder dan 2 jaar:
• indien de algemene gezondheidstoestand van in het begin slecht is (stijgende koorts, slecht drinken of eten of suf worden);
• als de toestand (pijn, koorts...) verergert of na drie dagen niet verbetert;
• als het kind een tweede acute otitis media binnen de 12 maanden doormaakt;
• indien het kind een zogenaamd loopoor heeft, zonder andere tekens of symptomen, dat meer dan enkele dagen blijft aanhouden.

4. Sommige risicokinderen zoals
• kinderen met het syndroom van Down;
• kinderen met gespleten gehemelte;
• kinderen met een verminderde immuniteit;
• kinderen die een ooroperatie hebben gehad (behalve trommelvliesbuisjes)

5. Bij een loopoor bij trommelvliesbuisjes worden het best oordruppels met antibiotica gegeven.
Meestal wordt een behandelingsduur van ± 5 dagen voorgesteld.
Neem opnieuw contact op met uw arts indien 24 à 48 uur na het begin van een antibioticumkuur geen verbetering optreedt.