UZ Leuven voert voor het eerst buikwandtransplantatie uit

In UZ Leuven kregen twee darmtransplantpatiënten succesvol een nieuwe buikwand. Dat is opmerkelijk, omdat zo’n operatie wereldwijd tot nog toe slechts een vijftigtal keer is uitgevoerd. Tijdens de operatie transplanteert men het buikvlies en het peesblad van de sixpack van een overleden donor. Zo wil men een open buik na orgaantransplantatie voorkomen.

Een buikwandtransplantatie is een noodzakelijke, maar uiterst delicate ingreep voor patiënten die nood hebben aan een darm- of multiviscerale transplantatie (transplantatie van zowel een nieuwe maag, lever, pancreas en dunne darm).

De uitdaging bij een darmtransplantatie is om de buikwand na de transplantatie opnieuw te sluiten. Sommige van de falende organen werden namelijk eerder al operatief verwijderd, waardoor de buikwand heel stroef geworden is en de buikholte krimpt. Om de buikwand te kunnen sluiten na een transplantatie, hebben transplantatiechirurgen decennialang verschillende technieken beproefd, maar een succesvolle oplossing bleef uit.

Prof. dr. Laurens Ceulemans en het darmtransplantteam van UZ Leuven slaagden er in september 2020 en november 2021 in om twee succesvolle buikwandtransplantaties uit te voeren bij patiënten die een multiviscerale transplantatie ondergingen. Ze gebruikten een techniek die in de Verenigde Staten werd ontwikkeld en tot dusver slechts bij een vijftigtal operaties over de hele wereld is toegepast.

Prof. dr. Ceulemans licht toe: “De techniek houdt in dat we de peesbladen en het buikvlies van de sixpack van een overleden donor transplanteren, zonder daarbij de spieren en de bloedvaten te herstellen. Dit is het best te vergelijken met de transplantatie van een aortaklep of pees in het been.”

Het team van professor Ceulemans toonde met micro-CT en een weefselanalyse aan dat na het inhechten van de peesbladen, de doorbloeding in de getransplanteerde donorbuikwand opnieuw op gang komt. “Vanaf week één na de transplantatie zagen we opnieuw kleine bloedvaatjes ontstaan in de getransplanteerde buikwand. Na zes maanden vormen die een heel netwerk zonder tekenen van afstoting”, aldus prof. dr. Ceulemans.

Onderzoekers van UZ Leuven en KU Leuven voeren momenteel studies uit om te kijken of een buikwandtransplantatie veilig kan uitgevoerd worden zonder het gebruik van afweerremmende medicatie. Ze onderzoeken ook hoe lang men een donorbuikwand veilig kan bewaren in de weefselbank. 

Dr. Nele Van De Winkel (buikwandchirurg) voegt toe: ”Op termijn kan de nieuwe transplantatietechniek ook nuttig blijken voor patiënten met een ernstig buikwanddefect en fistels in de darmen zoals bij patiënten met de ziekte van Crohn.”

UZ Leuven is het eerste ziekenhuis in België dat succesvol buikwandtransplantaties uitvoert, dankzij de expertise die men ontwikkelde. Vijf jaar geleden werd namelijk het Leuven Intestinal Failure and Transplantation Center (LIFT) opgericht, een multidisciplinair evaluatiecentrum voor patiënten met darmfalen onder leiding van prof. dr. Jacques Pirenne (transplantatiechirurg) en prof. dr. Tim Vanuytsel (gastro-enteroloog). Tot op vandaag werden er in UZ Leuven 26 darmtransplantaties uitgevoerd. Het centrum stimuleert Leuvense gastro-entrologen, abdominale chirurgen en darmtransplantatiechirurgen om samen onderzoek uit te voeren naar grensverleggende behandelingsmethodes.