Waarom moet je nuchter zijn voor een operatie en wat houdt dat in?

Als je binnenkort wordt geopereerd, is het belangrijk dat je voor de operatie nuchter bent. Dat betekent dat je niet mag eten of drinken. Maar te lang nuchter zijn, is niet goed voor je herstel.

Voor de operatie moet je maag leeg zijn. Als er toch voeding in je maag zit, dan wordt er maagzuur aangemaakt. Aangezien je tijdens de operatie onder narcose gaat, zijn vele normale lichaamsreflexen, zoals hoesten en slikken, tijdelijk uitgeschakeld. Zonder slikreflex kan er zure maaginhoud naar de luchtwegen vloeien. In het slechtste geval kan dat leiden tot een longontsteking. Hoe minder inhoud er in je maag zit, hoe kleiner het risico op maagvocht dat terugvloeit. Tijdens de normale slaap loop je dat risico niet, omdat het een natuurlijk reflex is van je luchtpijp om zich te sluiten voor opgerispte maaginhoud. 

Je moet nuchter zijn bij elke vorm van narcose, dus ook bij regionale anesthesie (ruggenprik of verdoving van arm of been). Soms combineert men dit namelijk met narcose of moet men overschakelen naar een algemene narcose, bijvoorbeeld omdat de regionale narcose onvoldoende of niet lang genoeg werkt. Dat kan gebeuren als de ingreep langer duurt dan voorzien.

Het gangbare advies is dat je niet meer mag eten vanaf middernacht als je operatie gepland staat de volgende ochtend, maar je doet er goed aan om te informeren bij de anesthesist of de verpleegkundige van de afdeling. 

Als je operatie in de namiddag is ingepland, is een licht ontbijt – tot zes uur voor de ingreep - meestal geen probleem.

Tot twee uur voor het opnametijdstip mag je wel nog volgende heldere vloeistoffen drinken:

Vanaf twee uur voor je opnametijd mag je niets meer drinken, met uitzondering van een slokje water om medicijnen mee in te nemen. 

Baby’s tot zes maanden mag je tot zes uur voor de operatie flesvoeding geven. Tot vier uur voor de operatie is borstvoeding toegelaten. Vanaf de leeftijd van zes maanden volgen baby’s hetzelfde schema als volwassenen.

Je hoeft niet langer dan nodig nuchter te zijn. Tot zes uur voor de operatie mag je nog eten en tot twee uur tot de operatie mag je drinken. Eet en drink dus goed tot die periode. 

Lang nuchter zijn is namelijk niet bevorderlijk voor het herstel. De insulinegevoeligheid neemt af naarmate patiënten langer nuchter zijn. Dat vermijd je beter, want het heeft invloed op allerlei fysieke processen die belangrijk zijn voor het herstel.