Palliatieve zorg: Sociale voorzieningen

dossier Recent onderzoek heeft uitgewezen dat 70 % van de terminaal zieke patiënten thuis wenst te sterven, maar dat dit voor slechts 28 % van hen gerealiseerd kan worden. Dit is de zogenaamde “palliatieve paradox” van de thuiszorg. Deze paradox wordt nog sterker geaccentueerd doordat thuisverzorging, in vergelijking met sterven in het ziekenhuis, duurder is voor de patiënt, maar goedkoper voor de maatschappij.
Ter vergelijking: in Nederland sterft 64 % van deze patiënten in de thuisomgeving, in Vlaanderen 28 %.
Om de palliatieve thuiszorg te stimuleren, zijn de laatste jaren een aantal ondersteunende maatregelen genomen.

Palliatief zorgforfait en afschaffing remgelden

Bedoeling is dat thuis sterven de patiënt niet meer kost dan sterven in het ziekenhuis.
Het palliatief zorgforfait voorziet voor palliatieve patiënten die thuis willen sterven en die een levensverwachting hebben die korter is dan 3 maanden, een bedrag van € 483,39. De premie kan twee maal worden aangevraagd.
Het forfait is aanvullend op wat terugbetaald wordt via de “gewone” nomenclatuur en is bedoeld als extra tegemoetkoming voor de specifieke kosten inzake geneesmiddelen, verzorgingsmiddelen en hulpmiddelen.

Wie kan de premie aanvragen?
Om recht te hebben op dit palliatief forfait moet voor de patiënt het “palliatief statuut” aangevraagd worden. Dat betekent dat de patiënt:
• thuis verblijft of de intentie heeft om thuis te sterven,
• lijdt aan een ongeneeslijke aandoening die ongunstig evolueert en een algemene verslechtering van zijn fysieke en psychische toestand teweeg brengt,
• waar therapeutische ingrepen en revaliderende therapie geen invloed meer hebben op de aandoening,
• waar de prognose slecht is en overlijden binnen korte tijd verwacht wordt (na 24 uur en binnen de drie maand),
• waar een ernstige fysieke, psychische, sociale en geestelijke nood zich voordoet en een tijdsintensieve en volgehouden inzet vragen.

Hoe aanvragen?
• De huisarts van de palliatieve thuispatiënt vult het document in noodzakelijk om deze premie aan te vragen.
• De huisarts verstuurt dit document naar de adviserend geneesheer van het ziekenfonds waar de patiënt bij aangesloten is.
• Het ziekenfonds betaalt de tegemoetkoming na ontvangst van de kennisgeving door de adviserend geneesheer.

Bedrag
Gedurende de twee maand wordt een forfait van 483,39 € toegekend.
De forfaitaire vergoeding heeft betrekking op een periode van dertig dagen te rekenen vanaf het versturen van de kennisgeving door de adviserend geneesheer.
De premie kan twee keer aangevraagd worden.

Waarvoor kan de premie gebruikt worden?
• Geneesmiddelen (vb analgetica, antidepressiva, sedativa, corticoïden, anti-braakmiddelen, laxativa)
• Hulpmiddelen (vb. matras, ziekenhuisbed)
• Verzorgingsmateriaal (vb. pijnpomp, wondzorg, sondes, incontinentiemateriaal).

Bijkomende voordelen
De palliatieve patiënt die het ‘palliatief statuut’ heeft aangevraagd, geniet ook van een aantal bijkomende voordelen:
• De verpleegkundige kan een palliatief forfait rekenen voor haar zorg. Dit is een all-in bedrag dat alle verpleegkundige zorg en begeleiding dekt. De patiënt betaalt hierop geen remgeld. Indien de patiënt langer leeft dan de vooropgestelde 3 maanden blijft het RIZIV dit forfait uitkeren.
• De huisarts kan voor zijn huisbezoeken gebruik maken van speciale R.I.Z.I.V.- nummers waarop de patiënt geen remgeld dient te betalen. Ook dit blijft van kracht indien de patiënt langer dan 3 maanden overleeft.
• Tenslotte bestaat de mogelijkheid voor familieleden om binnen het kader van de loopbaanonderbreking, voltijds of halftijds palliatief zorgverlof te nemen om naastbestaanden bij te staan in hun laatste levensmaanden. De duur van dit verlof is maximaal 2 maand gerekend voor de palliatieve verzorging van eenzelfde persoon. Uiteraard kunnen per patiënt meerdere personen gebruik maken van dit palliatief zorgverlof.

Klik hier om het aanvraagformulier (thuiszorgpremie) te downloaden (.pdf)

De Vlaamse Zorgverzekering

Patiënten die thuis of in een rusthuis verpleegd worden, hebben recht op een vergoeding in het kader van de Vlaamse zorgverzekering. Deze vergoeding is bedoeld voor de terugbetaling van niet-medische kosten.
De vergoeding bedraagt momenteel 95 Euro per maand.

Lees ook: Zorgverzekering

Voorzieningen voor ZORGOMKADERING

Naast de voorzieningen die rechtstreeks voor de patiënt bedoeld zijn, zijn er ook maatregelen genomen ter ondersteuning van de personen in de omgeving van de palliatieve patiënt die zich inzetten voor de begeleiding en verzorging ervan.

1. Loopbaanonderbreking in het kader van palliatief verlof

Wat is het?
De mogelijkheid om de arbeidsprestaties tijdelijk te schorsen om palliatieve zorgen toe te dienen. Hieronder verstaat men elke vorm van bijstand (medisch, sociaal, administratief en psychologisch) en van verzorging van personen die lijden aan een ongeneeslijke ziekte en zich in een terminale fase bevinden.

Wie kan het aanvragen?
De persoon die palliatief verlof aanvraagt, hoeft geen familielid te zijn.
De aanvraag tot palliatief verlof kan in principe door de werkgever niet geweigerd worden. Het is EEN RECHT voor elke werknemer in de privé en de openbare sector om het werk hiervoor te onderbreken.
De preciese reglementering hangt af van de sector waarin u bent tewerkgesteld:
- Privé-sector, lokale en provinciale besturen: palliatief verlof kan u niet geweigerd worden.
- Openbare sector, onderwijs en autonome overheidsbedrijven: palliatief verlof mogelijk indien dit reglementair is voorzien. U dient zich te informeren bij de personeelsdienst.

Er gelden voor de werknemer een ontslagbescherming en een terugkeergarantie.
De vervanging van de persoon op zijn/haar werkplaats is nooit verplicht bij palliatief verlof.

Hoe lang duurt het?
- Volledige loopbaanonderbreking: U kan uw prestaties volledig schorsen gedurende 1 maand, verlengbaar met 1 maand, per patiënt.
- Gedeeltelijke loopbaanonderbreking: U kunt uw prestaties verminderen met 1/5 of tot een halftijdse betrekking. Indien u uw prestaties wenst te verminderen met 1/5, moet u voltijds tewerkgesteld zijn. Indien u uw prestaties wenst te verminderen tot een halftijdse betrekking, moet u minstens 3/4 tewerkgesteld zijn.

In geval van overlijden van de patiënt vóór het einde van de loopbaanonderbreking, kunt u in loopbaanonderbreking blijven tot aan de voorziene datum of het werk vervroegd hervatten.

De periode van palliatief verlof kan verlengd worden met een gewone loopbaanonderbreking. De voorwaarde hieraan gekoppeld is dat beide periodes samen niet meer dan drie maand mogen bedragen.

Hoe aanvragen?
De behandelende arts van de patiënt die palliatieve zorgen nodig heeft, schrijft een attest waaruit blijkt dat u bereid bent palliatieve zorg te verstrekken. De identiteit van de patiënt moet niet vermeld worden.

Ten opzichte van uw werkgever
De werknemer stelt de werkgever schriftelijk op de hoogte van zijn/haar aanvraag tot palliatief verlof. De aanvraag moet vergezeld zijn van het medisch attest.

Ten opzichte van de RVA
U moet onderbrekingsuitkeringen aanvragen door middel van het:
- Formulier C 61 SV indien u deel uitmaakt van de privé-sector, de openbare sector of de sector van het onderwijs;
- Formulier C 61 OB SV indien u deel uitmaakt van het personeel van een autonoom overheidsbedrijf (Belgacom, de Post, de NMBS, Belgocontrol, BIAC).
U kunt deze formulieren ook downloaden van de RVA-site: www.rva.fgov.be Zij zijn eveneens beschikbaar in de verschillende werkloosheidsbureaus van de RVA en bij de dienst Loopbaanonderbreking van het Hoofdbestuur van de RVA.
Dit formulier moet zowel door uzelf als door uw werkgever worden ingevuld.
Het moet, samen met het attest van de arts, aangetekend opgestuurd worden naar de dienst Loopbaanonderbreking van het bureau van de RVA van het ambtsgebied van uw woonplaats.

In geval van verlenging moet u opnieuw de hierboven vermelde procedure volgen en een nieuw attest indienen.

Aanvang
De loopbaanonderbreking start de eerste dag van de week volgend op de week waarin het attest wordt overhandigd aan de werkgever. Dit kan vroeger wanneer de werkgever hiermee akkoord gaat.
De werkgever moet geen vervanging zoeken.

Op welke uitkering hebt u recht?
Maandelijkse bedragen (toestand december 2005)

Volledige onderbreking:
Voltijdse tewerkstelling: 671,52 EUR (netto: 603,50 EURO)
Deeltijdse tewerkstelling: 671,52 EUR x (aantal onderbroken uren) / (aantal uren voltijds)

Gedeeltelijke loopbaanonderbreking
Vermindering van de prestaties tot een halftijdse betrekking:
- 50 jaar: 335,75 EUR (netto: 278,17 EUR)
+ 50 jaar: 569,52 EUR (netto: 471,85 EUR)

Vermindering met 1/5
- 50 jaar: 113,90 EUR (94,37 EUR)
+ 50 jaar: 227,81 EUR (188,75 EUR)

De onderbrekingsuitkering is belastbaar. Fiscaal gezien wordt zij beschouwd als een vervangingsinkomen. De bedrijfsvoorheffing die ingehouden wordt op uw uitkering bedraagt 10,13% indien u in volledige loopbaanonderbreking bent en 17,15% indien u uw prestaties verminderd hebt.

Meer info:
R.V.A.
Keizerslaan 7, 1000 Brussel
Tel.: 02 515 41 11
www.rva.fgov.be of www.rva.be

2. Vlaamse Aanmoedigingspremie Zorgkrediet

Wanneer je de loopbaan onderbreekt of minder gaat werken met het oog op het verlenen van palliatieve zorg, vult Vlaanderen de RVA-uitkering onder bepaalde voorwaarden aan met een Vlaamse aanmoedigingspremie.

Wie komt in aanmerking ?
Iedereen die bij de RVA een palliatief verlof heeft opgenomen.
De premies worden toegekend met terugwerkende kracht van drie maanden vóór de aanvraag van de Vlaamse aanmoedigingspremie (maar ze gaan uiteraard niet vroeger in dan de begindatum van je tijdskrediet).
De aanmoedigingspremie kan ook worden toegekend aan personen die een andere vorm van tijdskrediet of loopbaanonderbreking opnemen om een palliatief patiënt te verzorgen.

Hoe lang kun je een aanmoedigingspremie krijgen ?
Tijdens je volledige beroepsloopbaan kun je voor de duur van maximum 1 volledig jaar een aanmoedigingspremie zorgkrediet verkrijgen. Daar komen 3 maanden bij per kind ten laste dat geboren of geadopteerd is na 1 januari 1998 (of na 1 januari 1994 voor kinderen die voor de kinderbijslag een handicap hebben van 66 %)

Hoe moet je de aanmoedigingspremie aanvragen?
De aanvraag bestaat uit:
- het ingevulde aanvraagformulier ;
- een kopie van de onderbrekingsuitkeringskaart van de R.V.A. (formulier C62): deze onderbrekingsuitkeringskaart bevat de beslissing van de R.V.A. inzake de loopbaanonderbreking.
De aanvraag moet worden afgegeven aan de werkgever.

Om geldig te zijn dient de aanvraag tot het bekomen van de aanmoedigingspremie ingediend te worden binnen 6 maanden na aanvang van de loopbaanonderbreking.

De aanvragen moeten opgestuurd worden:
MINISTERIE VAN DE VLAAMSE GEMEENSCHAP
Administratie Werkgelegenheid
Afdeling Tewerkstelling, Aanmoedigingspremies
Markiesstraat 1, 8e verd. 1000 BRUSSEL
via E-mail: aanmoedigingspremie@vlaanderen.be

Hier kunnen de aanvraagformulieren ook besteld worden.
Ze kunnen ook gedownload worden op:
www2.vlaanderen.be/ned/sites/werk/primkort.htm

Hoeveel bedraagt de aanmoedigingspremie?
(Toestand december 2005)

De werknemer werkt voor de start van het verlof minimum 75% en stopt volledig met werken: 162,36 EUR (netto: 144,5 EUR)

De werknemer werkt voor de start van het verlof minimum 75% en gaat halftijds werken: 108,24 EUR (netto: 96,33 EUR)

De werknemer werkt voor de start van het verlof minimum 50% en stopt volledig met werken:
108,24 EUR (netto: 96,33 EUR)

De werknemer werkt voor de start van het verlof minimum 20% en maximum 50% en stopt volledig met werken:
54,12 EUR (netto: 48,17 EUR)

De werknemer werkt voor de start van het verlof 100% en vermindert de arbeidsprestaties met 20%: 54,12 EUR (netto: 48,17 EUR)

Deze bedragen zijn gekoppeld aan het indexcijfer. Op de Vlaamse aanmoedigingspremie wordt 11% bedrijfsvoorheffing ingehouden.

Meer Informatie
www2.vlaanderen.be/ned/sites/werk/primkort.htm
Voor informatie kan u ook terecht bij de sociale dienst van uw mutualiteit of bij uw vakbond.

Hulpverlening in palliatieve thuiszorgsituaties

Lees ook: Internetadressen palliatieve zorg