Beeldschermverslaving: wat kan je doen?

dossier

Voel je je angstig, onrustig of humeurig als je je telefoon niet bij hebt? Sluit je je af voor de buitenwereld en spendeer je veel tijd door kijkend naar je smartphone, laptop of tablet? Dan kamp je misschien met een schermverslaving. Wat kan je doen?

Wat is cyberverslaving of beeldschermverslaving?

Beeldschermverslaving volgt hetzelfde verslavingsproces als alcohol- of tabaksverslaving. Het beïnvloedt dezelfde hersencircuits. Bij het inloggen, scrollen of een like ontvangen wordt een lading dopamine (het beloningshormoon) naar de hersenen gestuurd. Net zoals bij een drug willen we telkens opnieuw dat beloningsgevoel ervaren, waardoor we blijven scrollen. Zodra we de telefoon neerleggen, vinden we het moeilijk om dezelfde genotsprikkel in de echte wereld op te pakken, en dus grijpen we weer naar onze gsm...  

Risico's van schermverslaving

• Bij kinderen kan te veel schermtijd de leertijd verstoren. Maar het kan ook invloed hebben op de ontwikkeling van de hersenen, de aandachtsspanne, concentratie en het reguleren van emoties.
• Bij volwassenen kunnen schermen invloed hebben op de geestelijke gezondheid (eenzaamheid, depressie, angst, prikkelbaarheid) én lichamelijke gezondheid (sedentair gedrag). Ze kunnen de aandachtsspanne en concentratie zodanig beïnvloeden dat het nefast is voor de werkprestaties. Ook de slaaptijd en -kwaliteit kunnen eronder lijden.

Beeldschermverslaving: wat kan je doen?

Digitale detox

Dit is een periode waarin je bewust minder tijd voor een scherm doorbrengt. Je kunt er zelfs voor kiezen om de verbinding helemaal te verbreken als je dat nodig vindt. Hier zijn een paar tips om je daarbij te helpen.

1. Stel voor jezelf een “digitale avondklok” in: laat je telefoon altijd buiten de slaapkamer. Vermijd het gebruik van je telefoon in het uur voordat je naar bed gaat. Dit zal je helpen ontspannen en beter te slapen.
2. Laat je telefoon in je tas of in een lade tijdens het eten of als je tijd doorbrengt met familie of vrienden.
3. Schakel meldingen en push-berichten uit en maak het jezelf moeilijker om toegang te krijgen tot de applicaties die je het meest in de verleiding brengen. Je kunt bijvoorbeeld een applicatie installeren die de tijd die je aan een bepaalde app besteedt beperkt. Je kunt er ook voor kiezen om de meest aantrekkelijke applicaties, zoals sociale netwerken, (al dan niet tijdelijk) te verwijderen.
4. Plan een vaste tijdspanne in voor schermen, sociale netwerken of online games. Je kunt ze vastleggen in een agenda. Om je aan dit schema te houden, gebruik je best een timer die je laat weten wanneer de tijd om is.
5. Zoek alternatieve activiteiten om de leegte die sociale netwerken achterlaten op te vullen: hobby's die je welzijn bevorderen, een vriend bellen, een wandeling maken, een boek lezen, een recept koken, tuinieren, naar muziek luisteren, enz.
6. Het is ook nodig om te begrijpen waarom je de neiging hebt om naar je scherm te grijpen. Probeer de emoties te identificeren die door je heen gaan als je zin hebt om te scrollen. Hoe voel je je daarna? Experts zeggen dat een beter begrip van je emoties je kan helpen om je telefoongebruik beter onder controle te houden.

Medische ondersteuning

Als je overweldigd bent door je schermgebruik en je niet in staat voelt om het zonder hulp onder controle te houden, wacht dan niet om hulp te raadplegen.

Een psycholoog kan je helpen strategieën in te voeren om je schermgebruik te verminderen en je nomofobie (angst om van je telefoon gescheiden te zijn) te behandelen. Hij of zij zal je helpen de triggers te identificeren die ervoor zorgen dat je automatisch en dwangmatig je telefoon raadpleegt. Cognitieve gedragstherapie heeft vaak de voorkeur bij schermverslaving.

In België behandelen veel ziekenhuizen en medische centra schermverslavingen. Vraag je huisarts om meer informatie.

Bronnen:
https://www.drogues.gouv.fr
https://newsroom.ucla.edu
https://www.calm.com
https://www.webmd.com
https://cliniquedujeu.be