Gerelateerde artikels
Presbyopie: als de kleine lettertjes niet meer goed leesbaar zijn
In dit artikel
Presbyopie: als de kleine lettertjes niet meer goed leesbaar zijn
dossier Het is zowat de grootste frustratie van de veertiger: plots moet je meer moeite doen om de kleine lettertjes te lezen. Ze zijn wazig, of beginnen ‘te dansen’. Dat komt omdat ons focussysteem niet meer goed werkt, en wordt ook ouderdomsverziendheid of presbyopie genoemd.
Hoe komt het dat we plots niet meer goed zien?
Aan de voorkant van ons oog zit de ooglens en daarrond zit een spier. Deze spier (de musculus ciliaris) kan de lens boller of vlakker maken, waardoor we kunnen scherpstellen wanneer we dichtbij lezen. Vanaf 40 jaar wordt de lens zelf stugger en wordt die spier zwakker. Daardoor verliest ons focussysteem aan kracht en wordt het zicht dichtbij waziger.
Sommigen kunnen het probleem wel wat compenseren doordat hun focus van nature uit wat dichterbij ligt (bijziendheid of sommige vormen van astigmatisme), maar uiteindelijk ontsnapt niemand eraan.
Sowieso is dit een goed moment om eens op controle te gaan bij de oogarts. Bij iemand van in de 40 wordt de sterkte dan gemeten en – nog belangrijker – worden de ogen gecontroleerd op glaucoom en andere leeftijdsgebonden aandoeningen.
Welke opties zijn er om weer vlot te kunnen lezen?
Er zijn verschillende mogelijkheden om dit probleem op te lossen, maar ze zijn allemaal in meer of mindere mate wat een compromis. Vlot veraf én dichtbij focussen zoals vroeger lukt niet meer.
1. De leesbril en de multifocale bril
Voor iemand die veraf goed ziet zal een leesbril voldoende zijn. In het begin volstaat een lichte leesbril (+1.5) voor al het werk dichtbij (computer, lezen). Na enkele jaren zal je om te lezen nog een sterkere versie nodig hebben, meestal een +2.5 of +3.
Je zal ook merken dat afstand heel belangrijk is: een computerscherm staat wat verder en ga je makkelijk kunnen zien met een leesbril van lagere sterkte (+1.5), terwijl je na je 50 om te lezen dichtbij meestal al een +2 of +2.5 nodig zal hebben.
Wanneer je ook een correctie nodig hebt voor veraf gaan we meestal aanraden om dit in 1 bril te steken: een multifocale bril. Die gaat dan zowel een focus hebben voor veraf (in het bovenste deel van het glas) als voor de PC en om te lezen (het onderste deel van het glas).
De enigste uitzonderingen zijn de mensen met een lage bijziendheid: zij hadden al een bril nodig voor veraf. Uiteraard hebben ook zij de mogelijkheid om te kiezen voor een multifocale bril, maar kunnen nu om te lezen ook gewoon hun bril afzetten.
Zo’n leesbrillen of multifocale brillen kunnen bij de opticien worden opgemeten. Wanneer je ogen gelijk zijn van sterkte kan je je ook behelpen met standaard leesbrillen.
2. Multifocale contactlenzen
Deze lenzen combineren verschillende correcties in 1 lens. Er zit dus zowel een correctie in voor veraf als dichtbij. Dat geeft wel een lichte wazigheid voor veraf en voor dichtbij (‘contrastverlies’), maar je hersenen gaan deze waas er grotendeels uit filteren. Bij de zoektocht naar een goede multifocale contactlens laat je je best bijstaan door een contactlensspecialist: hij zal zoeken welke sterktes je best neemt voor ver en dicht. De juiste sterkte vinden, is vaak een kwestie van evenwicht. Als de leessterkte te hoog is, ga je te veel nadelen ondervinden voor dichtbij en omgekeerd.
Bij de meeste mensen lukt het om hiermee onafhankelijk te worden van een leesbril, maar je moet er wel bijnemen dat je een klein beetje moet inboeten aan kwaliteit van zicht. Dit zal het meest opvallen ’s nachts: dan zie je halo’s rond lichten en het kan zijn dat autorijden met deze lenzen dan gewoon niet lukt.
Soms wordt ook ‘monovisie’ toegepast bij contactlenzen. Dan neem je je gewone sterkte van contactlenzen, maar wordt één oog ‘ondergecorrigeerd’. Daardoor is één oog voor veraf gefocust en één oog voor dichtbij. Ook dat is wel wat wennen, maar het lukt wanneer het verschil tussen de ogen beperkt blijft.
3. Ingrepen
Als je een multifocale bril of contactlenzen niet ziet zitten, kan je ook een ingreep overwegen. De meest toegepaste techniek is het plaatsen van multifocale inplantlensjes. Dit is een ingreep die identiek is aan een cataractingreep, met dat verschil dat de speciale lensjes beter multifocaal werken. Dit geeft hetzelfde effect als multifocale contactlenzen, maar geeft betere resultaten. Ook na deze ingreep ga je ’s nachts wat halo’s kunnen opmerken rond lichten. Ook bij weinig licht kan het zijn dat je soms nog een leesbril nodig hebt.
Ook ooglaser is een optie. Meestal wordt er dan een lichte multifocale sterkte gelaserd in combinatie met een beetje monovisie.
Niet iedereen komt voor zo’n ingrepen in aanmerking, sommige mensen zouden te veel last kunnen hebben van de nadelen zoals halo’s of contrastverlies. Daarom worden je ogen eerst uitgebreid onderzocht bij de oogarts.
Lees ook: Refractieve chirurgie: ooglaser en inplantlenzen
4. Druppels
Op dit moment zijn er nog geen druppels verkrijgbaar die het leeszicht beter maken, maar er is wel hoop. Er zijn verschillende studies lopende met druppels die de eigen lens weer zachter maken, waardoor het leeszicht kan verbeteren. Die zitten echter nog in de experimentele fase. Het kan dus nog jaren duren voor zulke druppels uiteindelijk ontwikkeld worden.
Bronnen:
https://en.wikipedia.org/wiki/Presbyopia
https://www.aao.org/eye-health/news/could-eyedrops-replace-glasses-presbyopia
Auteurs:
Steven Renier, Laser Vision Clinics in Gent
Evelien Dewilde, Laser Vision Clinics in Gent
bron: Dr Steven Renier & Dr Evelien Dewilde
