Jodiumtabletten beschermen bij kernongeval

dossier Het slikken van jodiumtabletten na een ongeval bij een kerncentrale waarbij veel radioactieve stoffen vrijkomen, is een eenvoudig hulpmiddel tegen een van de risico's na zo'n ongeluk.
Bij een ongeval met een kerncentrale kunnen radioactieve stoffen in de atmosfeer worden geblazen. Een daarvan is radioactief jodium, een element dat vrijkomt bij de splijting van uranium.
Als mensen in contact komen met het radioactieve jodium, wordt de stof in de schildklier opgeslagen. Daar kan de straling het weefsel beschadigen en mensen ziek maken. Door uw schildklier te verzadigen met het niet-radioactief jodium in de tabletten, verhindert u namelijk dat deze radioactief jodium opneemt.
De slachtoffers van de kernramp moeten het slikken van de tabletten een paar weken volhouden. De zogeheten halveringstijd (de tijd waarin de helft van de radioactieve stof is verdwenen) van radioactief jodium is een dag of acht . Na enige weken is de stof praktisch verdwenen.

Lees ook: Belgen eten te weinig jodium

Gezinnen en instellingen die gevestigd zijn in een zone tot 20 km (afhankelijk van het type installatie) rond een nucleaire installatie, kunnen gratis jodiumtabletten afhalen in de lokale apotheek. Het gaat in totaal om 4 miljoen doosjes jodiumtabletten die in 1241 apotheken verdeeld worden.
Bij een nucleaire noodsituatie zal de overheid richtlijnen verstrekken of u al dan niet jodiumtabletten moet innemen. De aanbeveling kan beperkt blijven tot een welbepaalde zone of een bepaalde bevolkingsgroep, zoals zwangere vrouwen of jonge kinderen.

Op de verpakking en in de bijsluiter staan verschillende tekeningen met de hoeveelheid jodium die per leeftijdslaag moet worden ingenomen. Er gelden verschillende dosissen voor volwassenen, kinderen, baby’s, zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven.
Zelfs bij een zwaar nucleair ongeval is de kans groot dat u slechts één keer de aanbevolen dosis moet innemen. Jodiumtabletten hebben een beschermend effect met een duurtijd van minimaal 24 uur. Natuurlijk dient u dan wel binnen te blijven, met gesloten ramen en deuren, en mag u zich niet nodeloos blootstellen aan radioactieve stofdeeltjes.

In de fall-out , de radioactieve neerslag na een ongeval, zitten meer radioactieve stoffen, zoals strontium en cesium, die door het lichaam worden opgenomen. De effecten van die radioactieve stoffen zijn niet zo gemakkelijk te bestrijden als die van radioactief jodium. De halveringstijd van cesium en strontium is bovendien veel langer, ongeveer een jaar of dertig.

Wat doen bij een nucleair ongeval?

De Federale Overheidsdienst Binnenlandse Zaken het Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle (FANC) is gestart met een informatiecampagne over het risico op een nuclair ongeval en de mogelijke beschermingacties in geval van een nucleair ongeval, vooral voor mensen die dicht bij een centrale wonen.

Belangrijke nucleaire installaties

Er zijn vier belangrijke nucleaire sites in België:
• in Doel: kerncentrale van Electrabel (Groep GDF Suez)
• in Tihange: kerncentrale van Electrabel (Groep GDF Suez)
• in Mol-Dessel: Studiecentrum voor Kernenergie (SCK-CEN), Belgonucleaire en Belgoprocess
• in Fleurus: Nationaal Instituut voor Radioelementen (IRE)
Er bevinden zich twee buitenlandse kerncentrales dicht bij de Belgische grens: te Chooz (Frankrijk) en te Borssele (Nederland).

Wat doet de overheid?

De overheid neemt maatregelen om de gevolgen van een nucleair incident te beperken. Bij een ongeval treedt het nationaal nucleair noodplan in werking om zo nodig de beschermingsmaatregelen van de bevolking en van het leefmilieu te coördineren.

• Waarschuwen van de bevolking
De overheid waarschuwt u bij een noodsituatie via verschillende kanalen, zoals sirenes en media.
• Aanbevelen om te schuilen
Schuilen in het dichtst bijzijnde gebouw is een snelle en doeltreffende maatregel om uzelf te beschermen.
• Beschermen van de voedselvoorziening
De overheid treft maatregelen om te voorkomen dat er radioactief besmet voedsel of drinkwater wordt geconsumeerd.
• Aanbevelen van de inname van jodiumtabletten
De overheid kan, als dit nodig blijkt, aanbevelen om jodiumtabletten in te nemen. Ze mogen uitsluitend worden gebruikt als de overheid dat uitdrukkelijk aanbeveelt.
• Coördineren van het crisisbeheer
Bij een nucleair ongeval werken de experts, de uitbaters van de nucleaire sites en de (inter)nationale, provinciale en gemeentelijke overheden nauw samen. Het nucleair noodplan wordt regelmatig ingeoefend.

Wat kunt u doen?

In een zone rond een nucleaire site staan sirenes opgesteld. Als die sirenes aanhoudend loeien, dreigt er gevaar en moeten omwonenden in een straal van 10 km de vijf volgende maatregelen nemen.

• Binnen gaan of binnen blijven: Bij een nucleaire of radiologische noodsituatie, biedt schuilen een afdoende bescherming voor u en uw familie.
• Sluit ramen en deuren; In geval van ventilatie moet men de toevoer van buitenlucht afsluiten.
• Luister naar de boodschappen van de overheid, o.a. via radio en TV
• Telefoneer niet onnodig. Overbelasting van het telefoonnetwerk kan de hulpverlening verstoren;
• Laat de kinderen op school. Binnenblijven is ook hun beste bescherming

Evacuatie

Een evacuatie heeft tot doel de bevolking te beschermen tegen het risico van bestraling door de lucht, door inademing en door bestraling van de bodem.

Ontsmetting

Indien u buiten was, volstaan meestal enkele eenvoudige maatregelen om de uitwendige besmetting met radioactieve deeltjes te verminderen.

Meer info: www.nucleairrisico.be