Antibiotica na een tekenbeet?

Een beet van een teek is meestal onschuldig en pijnloos. Wanneer de teek echter besmet is met de Borrelia-bacterie, kunt u er ziek van worden. In ons land (en in de meeste Europese landen) kunnen teken de ziekte van Lyme en Anaplasmose overbrengen.

In Centraal-Europa (Oostenrijk, Zwitserland, Zuid-Duitsland, Hongarije, Tsjechië, Slowakije, Polen, ex-Joegoslavië, ex-USSR, Bulgarije, Roemenië, Duitsland, Oostenrijk, Hongarije …) kunnen teken ook besmet zijn met een virus dat tekenencefalitis kan veroorzaken. Dat is een ontsteking van de hersenvliezen en/of van het hersenweefsel. Gelukkig kunt u zich laten vaccineren tegen dat virus. Tegen Borrelia is er nog geen vaccin beschikbaar.

Uit recente gegevens blijkt dat steeds meer teken drager zijn van de Borrelia-bacterie en de ziekte van Lyme kunnen overbrengen. Volgens onderzoek aan het Instituut voor Tropische Geneeskunde in Antwerpen zou momenteel tussen 24 en 37 procent van de teken in Vlaamse natuurgebieden besmet zijn, tegen zowat 10 procent enkele jaren geleden. In Nederland zou momenteel ongeveer 20 procent van de teken besmet zijn.

Een besmette teek draagt de bacterie echter niet altijd over. De kans dat u na een tekenbeet besmet bent, bedraagt in Vlaanderen ongeveer 1 à 2 procent. Jaarlijks zouden ongeveer 6.500 mensen een huisarts raadplegen voor een huiduitslag na een tekenbeet die kan wijzen op het begin van de ziekte van Lyme. 

Een tekenbeet kan overal op het lichaam voorkomen, vooral op warme vochtige plekken zoals de oksels, de liezen, de knieholtes en de bilspleet; bij kinderen vaak ook op het hoofd, in de nek (op de haargrens) en achter de oren.

Tekenbeten zijn vaak pijnloos, waardoor u ze niet opmerkt. Op de plaats van de beet ontstaat vaak binnen de 2 dagen een rood, jeukend vlekje, zoals bij de meeste insectenbeten. Het vlekje wordt meestal niet groter dan 1 of 2 centimeter en verdwijnt weer binnen één week.

1. Verwijder de teek zo snel mogelijk. 

Als u de teek direct verwijdert (liefst zo snel mogelijk nadat u de teek ontdekt heeft, en binnen 24 uur nadat de beet is ontstaan), dan is de kans dat de teek de bacterie op u overdraagt klein.

Hoe langer de teek in de huid zit, hoe groter de kans dat de teek de bacterie op u overdraagt.

In het kader van een studie naar het voorkomen van verschillende ziektekiemen in actieve teken in België, verzamelt het Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid (WIV) zoveel mogelijk teken die zich hebben vastgebeten op mensen (niet op dieren). Alle praktische informatie hieromtrent staat op de website TekenNet.be.

• Kleef de teek (dood of levend) met doorzichtige plakband op een witte briefkaart of een wit blad; 

• Beantwoord de korte vragenlijst door op de knop onderaan te klikken. U hoeft nadien de tekenbeet niet opnieuw te registreren op de webpagina; 

• Wanneer u klikt op “verzenden” ontvangt u een persoonlijk referentienummer. Schrijf deze op de briefkaart of het blad met de teek, zodat het WIV uw vragenlijst kunnen linken aan de teek; 

• Steek de kaart of het blad in een gewone briefomslag. U hoeft geen postzegel te kleven, enkel nauwkeurig (en letterlijk) de gegevens hieronder op te schijven op de plaats van het adres (rechter onder kwadrant):

Dispatching

TekenNet

DA 853-594-6

1180 Ukkel

• Verzend de omslag zo snel mogelijk (liefst binnen 48u), via een gewone rode postbus. 

U kan meerdere teken in 1 enveloppe opsturen (met hetzelfde referentienummer) indien de beten opgelopen werden tijdens eenzelfde blootstelling. 

U kan ook deelnemen aan de continue opvolging door u hiervoor in te schrijven. U ontvangt dan elke maand ter herinnering een e-mail met de vraag om de opgelopen tekenbeet (of beten) of een opgetreden erythema migrans in te geven op de website. Indien u niets te melden heeft volstaat het om in de e-mail zelf ‘niets te melden’ aan te klikken. Voor een goede analyse van de resultaten is het wel belangrijk dat u regelmatig deelneemt.

De inzameling van teken loopt van 1 april tot en met 31 oktober 2017.

Na een tekenbeet bloedonderzoek doen heeft geen zin. De bloedtest kan niet aantonen of de teek u besmet heeft: het kan zijn dat u wél door de teek besmet bent, maar dat dat nog niet in het bloed te zien is. 

En andersom: als onderzoek van het bloed wél een infectie in het bloed opspoort, kan dat van een vroeger doorgemaakte infectie zijn die u al lang overwonnen heeft.

Heeft u de teek direct verwijderd, en heeft ze minder dan 24 uur op de huid heeft gezeten? Dan is de kans op de ziekte van Lyme kleiner dan 1-2 procent. Antibiotica zijn dan niet nodig. Gebruik van antibiotica heeft dan meer nadelen dan voordelen, omdat ze ook bijwerkingen hebben.

U kunt dan beter afwachten en gedurende 3 maanden goed opletten of u verschijnselen krijgt die kunnen passen bij de ziekte van Lyme, zoals een verkleuring of rode vlek rond de tekenbeet of op een andere plek van uw lichaam. 

Heeft de teek vermoedelijk al langer dan 24 uur in uw huid gezeten? Overleg dan met uw huisarts. 

Volgens de nieuwe Behandelrichtlijn Tekenbeet van het Nederlandse Huisartsengenootschap (NHG) bestaan er dan twee mogelijkheden.

• U kunt afwachten en gedurende 3 maanden goed opletten of u verschijnselen krijgt van de ziekte van Lyme.  Ontdekt u tekenen van Lyme, dan kunt u antibiotica nemen om de infectie te behandelen.

• U kunt binnen 72 uur na verwijderen van de teek een eenmalige dosis antibiotica innemen om een infectie te voorkómen. 

De kans dat u dan nog de ziekte van Lyme krijgt is klein. Later dan 72 uur na verwijderen van de teek helpt deze behandeling onvoldoende om een infectie te voorkómen. 

Het voordeel van antibiotica is dat ze de ziekte van Lyme voorkomen. Het nadeel is dat antibiotica bijwerkingen hebben (30 %), terwijl de kans op de ziekte van Lyme klein is (1-2 %).

In België wordt preventief gebruik van antibiotica in geval van een tekenbeet momenteel niet aangeraden. 

• Na een tekenbeet in het buitenland. 

• Als het u niet lukt om een teek te verwijderen; ga dan dezelfde dag nog naar uw huisarts. 

• Als u een teek heeft verwijderd die waarschijnlijk 24 uur of langer in de huid heeft vastgezeten. 

• Indien de beet na een paar dagen nog niet genezen is of pijnlijk aanvoelt. Dit kan wijzen op een lokale infectie (door andere bacteriën). 

• Als u in de dagen of weken na de tekenbeet verschijnselen krijgt die kunnen passen bij de ziekte van Lyme, zoals een verkleuring of rode vlek rond de tekenbeet of op een andere plek van uw lichaam.

fault/files/documents/lyme_borreliose_finaal_nl_0.p

df