Lood: opgelet, een onzichtbare vijand

dossier Wie op vakantie gaat in het buitenland, kan doorgaans niet naast de massa souvenirs kijken van keramiek of metaal... en laat zich al eens verleiden tot een aankoop. Die hebbedingetjes bevatten soms lood en dat is schadelijk voor het menselijk organisme.

De Commissie voor de Veiligheid van de Consumenten heeft recent een advies geformuleerd over de risico's op loodintoxicatie, omdat saturnisme weer de kop opsteekt bij jonge kinderen.

Wat is het gevaar?

Lood ligt aan de basis van diverse gezondheidsproblemen. Het meest bekende probleem is saturnisme, dat hersenstoornissen veroorzaakt bij kleine kinderen. Die zijn bijzonder gevoelig voor loodintoxicatie omdat hun zenuwstelsel in ontwikkeling is, omdat de digestieve absorptie vollediger is dan bij volwassenen en omdat ze de karakteristieke neiging hebben om alles in de mond te steken.
De de hoeveelheid lood die een volwassene via loden leidingen binnen kan krijgen ligt ruim onder de norm. Maar kleine kinderen zijn veel gevoeliger voor lood. Zuigelingen die flessenvoeding krijgen dat aangemaakt is met water uit loden leidingen kunnen al snel een te grote hoeveelheid binnen krijgen.

Vrouwen worden eveneens meer getroffen dan mannen, vooral tijdens een zwangerschap en in de menopauze: het lood vult immers de ruimte op van de ontbrekende voedingsmineralen. Mensen die lijden aan een tekort aan ijzer, calcium en zink zijn dus extra vatbaar voor loodintoxicatie.

Lees ook: Milieu bedreigt intelligentie babies

Lees ook: Hoeveel vitaminen hebt u nodig? Nieuwe aanbevelingen van de Hoge Gezondheidsraad.

Belangrijkste besmettingsbronnen

• Oude verflagen, die nog altijd aanwezig zijn in tal van (vooral vervallen) woningen, bevatten lood. Het lood komt vrij wanneer de verf afbladdert of wordt ingeademd tijdens afbraak- en renovatiewerken.

• Je vindt ook lood in het water wanneer dat door loden buizen stroomt, vooral in streken waar het verdeelde water zacht is. Het risico bestaat eveneens in gebieden waar het verdeelde water hard is omdat de koker van beschermende kalk die zich in de buis heeft gevormd, een zeer wisselvallige bescherming biedt, vooral als er een waterverzachter is geïnstalleerd. Koperen buizen die met lood gesoldeerd worden, zijn evenmin vrij van risico. Dergelijke herstellingen zijn verboden in Frankrijk en in Duitsland, maar niet in België.

Het lood dringt in het organisme binnen door de huid (hydratatie), de spijsvertering (voeding), de luchtwegen (atmosferische vervuiling), de placenta (bloed en moedermelk) of het bindvlies.

Andere voorwerpen die lood bevatten

• Behalve in oude verven vind je ook lood in de verf die wordt gebruikt voor bepaalde keramiek.
• Sommige metalen voorwerpen die bestemd zijn voor voeding, zoals bijvoorbeeld tinnen theepotten, worden gesoldeerd met naden die soms lood bevatten.
• Cosmetica zoals kohl.
• Lood komt ook in mindere mate voor in materialen zoals kristal.
• Wapens en vismateriaal bevatten eveneens lood en er dient daarom met de nodige voorzorg mee omgegaan te worden.

Het lood uit de woningen verwijderen

Er worden premies uitgeloofd om de waterbuizen te vervangen. In Wallonië maken verschillende organismen - zoals Ambulances Vertes - werk van het identificeren en analyseren van de bronnen van loodintoxicatie in woningen, en adviseren ze de bewoners over de manieren om zich ertegen te beschermen. In Brussel kun je een woning gratis doen analyseren op basis van een ad hoc medisch dossier of het loodgehalte van het leidingwater doen nazien.

Jezelf beschermen tegen lood in bepaalde voorwerpen

Sommige voorwerpen van keramiek of metaal, die in het buitenland worden verkocht en mogelijk lood bevatten, mogen enkel worden gebruikt voor decoratieve doeleinden en niet om er eetwaren in te doen (en zeker niet om er eetwaren in te bewaren).
Voeding en dranken moeten bewaard worden in recipiënten die geen lood bevatten.
Recipiënten zoals die van kristal met lood laten weken in azijn gedurende 24 uren en ze daarna goed spoelen alvorens ze een eerste keer te gebruiken.
De hoger genoemde recipiënten met de hand wassen en een zacht detergent gebruiken, want de detergenten voor vaatwasser kunnen het oppervlak van de recipiënten beschadigen en zo tot gevolg hebben dat er meer lood vrij komt bij het volgende gebruik.
Loodvrij tafelservies gebruiken voor kinderen en zwangere vrouwen.
Een evenwichtig dieet volgen, dat voldoende calcium, ijzer en zink bevat.

Besluit

De Commissie voor de Veiligheid van de Consumenten heeft meerdere doelgroepen geïdentificeerd die gesensibiliseerd moeten worden in verband met de bijzondere risico's die ze lopen: mensen die zich bezighouden met kinderopvang (vooral als die opvang gebeurt in een oud gebouw), mensen die een oude woning renoveren, immigranten en toeristen die van vakantie voorwerpen of producten meebrengen die lood bevatten, enzovoort.

Deze Commissie stelt ook aan de overheid voor om reglementaire maatregelen te treffen die een maximale bescherming van de bevolking mogelijk maken:

Verbod op loodlegeringen voor de verbinding van loden buizen in installaties waardoor water stroomt voor menselijke consumptie.
e omzetting van de richtlijn 98/83/CE betreffende de kwaliteit van voor menselijke consumptie bestemd water zou nauwkeurig de punten moeten bepalen voor de staalafname om te controleren of het water aan het loodcriterium voldoet.