140.000 virussen in onze darmen? Geen paniek!

De ontdekking is het resultaat van een grootschalige studie van het Britse Wellcome Sanger Institute en het European Bioinformatics Institute. De wetenschappers bestudeerden de uitwerpselen van meer dan 28.000 mensen, van over de hele wereld, om te zoeken naar het DNA van zogenaamde bacteriofagen – ook wel gewoon ‘fagen’ genoemd. Dat zijn virussen die bacteriën kunnen infecteren en doden. De onderzoekers waren niet alleen verrast door het hoge aantal gevonden virussen, maar ook door de hoge diversiteit ervan. Bovendien was meer dan de helft van de aangetroffen fagen nog niet eerder beschreven.

Virussen jagen ons in deze coronatijden nog meer schrik aan dan anders, maar de gevonden bacteriofagen zijn geen ziekteverwekkers zoals het Covid-19-virus. Niet alle virussen zijn schadelijk, de bacteriofagen vormen zelfs een cruciaal deel van het ecosysteem in onze darmen. De gebruikte stalen van uitwerpselen waren ook voornamelijk afkomstig van gezonde personen, wat aantoont dat deze virussen bij gezonde darmen horen.

De wetenschappers hebben hun inzichten gebundeld in de zogenaamde Gut Phage Database (GPD), een belangrijk instrument voor onderzoek naar de evolutie en rol van bacteriofagen in de darmen. Met de nieuwe databank kunnen toekomstige studies beter nagaan hoe fagen daar bijdragen tot het handhaven van een gezonde balans. Het is namelijk geweten dat een onevenwicht in de bacteriële gemeenschappen in de darmen mee kan zorgen voor aandoeningen zoals inflammatoire darmziekten, allergieën en obesitas.

Heel specifiek kan dit nieuwe overzicht een boost geven aan het onderzoek naar bacteriofagen als alternatief voor de antibiotica waar steeds meer bacteriën resistent voor worden. Een groot voordeel van fagen is dat ze enkel bepaalde schadelijke bacteriën aanvallen, terwijl je met antibiotica ook ‘goede’ bacteriën doodt. Door hun algemene werking kunnen antibiotica zorgen voor een onevenwicht in de darmen, wat kan leiden tot diarree of andere darmklachten. Er is wel nog veel meer onderzoek nodig om fagen hiervoor op grote schaal in te kunnen zetten en dus zijn antibiotica nog altijd de eerste keus.