Kinderen hebben vitamine D supplement nodig

nieuws Alle kinderen hebben vanaf de geboorte tot de leeftijd van zes jaar elke dag een supplement vitamine D nodig. Dat zeggen Kind & Gezin en de Vlaamse Vereniging voor Kindergeneeskunde in een nieuwe aanbeveling.

• Er wordt aanbevolen bij alle kinderen vanaf de geboorte tot en met de leeftijd van 6 jaar dagelijks 400 IE (Internationale Eenheden) vitamine D toe te dienen, gans het jaar door, onafhankelijk van het soort melkvoeding (borst- of flessenvoding)en de vitamine D inname van de moeder (tijdens en na de zwangerschap).

• Bij kinderen met een donker (negroïde) huidtype wordt 600 IE per dag aanbevolen.

• Bij kinderen met hogere noden (chronische nier- en leveraandoeningen, gebruik van bepaalde risico-geneesmiddelen, noodzakelijke zonprotectie, malabsorptie, cholestase, obesitas, veganisme, …) kan de arts een hogere dosis voorschrijven.

• De Hoge gezondheidsraad raadt een supplement van 400-600 IE aan voor adolescenten tot 18 jaar.

• Er wordt aanbevolen om een vitamine D als een monopreparaat van cholecalciferol (vitamine D3) toe te dienen.

• Bij een evenwichtige en gevarieerde voeding is het toedienen van vitamine D onder de vorm van multivitamine preparaten (die ook andere vitamines bevatten) niet aan te bevelen bij het jonge kind.

Vitamine D is vrij verkrijgbaar bij de apotheker in tabletten of druppels.

Waarom hebben kinderen extra vitamine D nodig?

Vitamine D helpt calcium in onze beenderen en tanden opnemen en maakt het skelet stevig.
Vitamine D kan onder invloed van de zon door ons lichaam zelf worden geproduceerd. Een kwartiertje per dag in de zon volstaat voor de meesten om voldoende vitamine D aan te maken. Ook via de voeding – vooral uit vette vis en boter - geraken we aan vitamine D, zij het in mindere mate.

Onderzoeken tonen aan dat heel wat kinderen vandaag een vitamine D tekort hebben. Een studie in het UZ Brussel tijdens de wintermaanden toonde aan dat bij 30% van gehospitaliseerde kinderen tussen 6 en 46 maanden een ernstig vitamine D tekort aanwezig was. Bijna al deze jonge kinderen kregen geen vitamine D suppletie. In een recente studie van Oost-Vlaamse kinderen tussen 4 en 11 jaar werd bij meer dan de helft van de kinderen een tekort aan vitamine D vastgesteld.


Oorzaken van een vitamine D-tekort

• Voedingsgewoonten
Een onderzoek naar voedingsgewoonten bij Belgische kinderen tussen 6 en 36 maanden toonde een te lage vitamine D inname bij 84% van de kinderen. Dit was het meest uitgesproken bij kinderen tussen 2 en 3 jaar.

Een recent onderzoek uitgevoerd bij Vlaamse peuters en kleuters tussen 2,5 en 6,5 jaar toonde maar een gemiddelde dagelijkse vitamine D inname van 80 IE. De belangrijkste bronnen van vitamine D op deze leeftijd waren boter en margarine ( 26%), groeimelk (20%) en vis (15 %).

• Moedermelk bevat weinig vitamine D. Omdat directe zonblootstelling van zuigelingen onder de 12 maanden wordt ontraden, is een vitamine D– supplement bij hen zeker noodzakelijk.

• Alle start- en opvolgvoedingen in België zijn verrijkt met vitamine D, wat resulteert in een standaarddosis van ongeveer (afhankelijk van het merk) 400 IU/L bereide melk. Gelet op de ingenomen hoeveelheden melkvoeding in de eerste 4 levensmaanden, wordt er dus ook bij kunstvoeding in deze periode minder dan de aanbevolen vitamine D toevoer van 400 IU aangeleverd. Opvolgvoedingen en groeimelken zijn eveneens verrijkt met vitamine D.

• Een verminderde inname van zowel vitamine D als calcium wordt waargenomen bij kinderen en volwassenen met strikt vegetarische, veganistische en macrobiotische voedingsgewoonten. In geval van te veel vezelrijke voedingsmiddelen wordt bovendien versneld vitamine D2 afgebroken.

• Onvoldoende directe blootstelling van de huid aan zonlicht

Voor de synthese van vitamine D is rechtstreeks contact tussen UV-B en de huid nodig. Minstens 20% van het lichaamsoppervlak dient te worden blootgesteld om de vitamine D concentratie te beïnvloeden.

In volgende situaties zijn de directe bestraling van de huid en daaropvolgende vitamine D synthese verminderd:
- Kleding die enkel het enkel hoofd en handen vrij laat;
- Kleur en natuur van de kleding: zwarte wol absorbeert 2 keer meer straling dan wit katoen;
- Verblijf in de schaduw (vermindert de directe UV-B straling met 60%);
- Geen buitenlicht blootstelling (vensterglas blokkeert UV-B straling volledig);
- Het aanbrengen van een zonnebeschermer: een crème met SPF 8 doet de vitamine D synthese met 95% dalen

• Donkere huid
De huidpigmentatie bepaalt in sterke mate de tijdsduur nodig voor voldoende cutane vitamine D synthese. Personen met donkere huid hebben 6-10 keer meer UV-B nodig dan iemand met blanke huid om dezelfde vitamine D concentraties te krijgen.

• Wintermaanden
Tijdens de wintermaanden vallen de UV-stralen schuiner en bereiken minder UV-B het aardoppervlak. Bevolkingsgroepen met verhoogd risico op vitamine D tekort hebben op het einde van het winterseizoen de grootste tekorten. Onderzoek toont aan dat synthese en opstapeling tijdens de overige seizoenen onvoldoende is als reserve voor het gebrek aan synthese in de wintermaanden op te vangen. In het Noordelijk halfrond, dus ook België, bereikt het vitamine D gehalte de laagste concentratie in de maanden februari - maart.

• Mindere luchtkwaliteit, bewolking en hoogte boven zeeniveau
Bewolking, vochtige lucht en pollutie verminderen de hoeveelheid UV-B blootstelling. In hoger gelegen gebieden (boven zeespiegel) is de atmosferische laag dunner en komt er dan ook meer UV-B op het lichaam terecht dan op zeespiegelniveau.


Risicogroepen voor een vitamine D-tekort bij zuigelingen en jonge kinderen

• Vitaminetekort van de moeder tijdens de zwangerschap: vooral bij moeders met een chronische ziekte, gesluierde moeders, moeders met donkere huidskleur, moeders met een geringe blootstelling aan zonlicht tijdens vakantieperiodes;

• Premature geboorte;

• Uitsluitend borstvoeding: borstvoeding bevat nauwelijks vitamine D. Bij dagelijkse inname van ongeveer 750 ml moedermelk wordt door de zuigeling nauwelijks 11-38 IE vitamine D ingenomen.

• Afwezige of geringe blootstelling aan zonlicht (verblijf in de binnenstad, weinig buiten spelen, dagopvang zonder tuin, geboorte tijdens wintermaanden...), vooral bij donkere huid;

• Lage inname van vitamine D verrijkte melk of inname van niet-verrijkte melk.

• Vegetarische, veganistische of macrobiotische voeding;

• Behandeling met bepaalde anti-epileptica.

Gevolgen van een tekort aan vitamine D

• Een tekort aan vitamine D verstoort de opname van calcium in het bot en kan tot zwakke botten en afwijkingen leiden, zoals kromme benen en vervormde ribben. De lengtegroei en tandvorming vertraagt, en door een verminderde kwaliteit van het glazuur verhoogt de kans op cariës.
• Een ernstig vitamine D tekort kan bij kinderen rachitis (Engelse ziekte) veroorzaken. Deze ziekte veroorzaakt afwijkingen aan het skelet.
• Wie op jonge leeftijd een tekort heeft aan vitamine D, riskeert op latere leeftijd met broze botten te zitten.
• Bij zuigelingen kunnen apnoeaanvallen en stuipen optreden, bij jonge kinderen een vertraagde motorische ontwikkeling.

• Vitamine D tekort verhoogt de kans op wheezing (een fluitende ademhaling).

• De vatbaarheid voor infecties, vooral van de luchtwegen, is verhoogd bij de zuigeling en het jonge kind.

Hoe vitamine D-tekort vermijden?

Naast het toedienen van een dagelijks supplement, geeft Kind&Gezin volgende raad:

• Voldoende blootstelling aan zonlicht
Omwille van de nadelige gevolgen van overmatige directe blootstelling aan zonlicht wordt aanbevolen zuigelingen en jonge kinderen niet onbeschermd bloot te stellen aan het zonlicht. Wel wordt aanbevolen regelmatig enige tijd buitenshuis door te brengen, bijvoorbeeld dagelijks een kwartier met minstens handen en hoofd ontbloot.

• Inname van verrijkte voedingsmiddelen
Kunstvoedingen zijn verrijkt met vitamine D en dienen in principe het vitamine D gehalte op peil te houden bij de jonge zuigeling, zeker indien hiervan een liter per dag wordt ingenomen.
Naast het drinken van met vitamine D verrijkte groeimelk, zijn bij peuters de dagelijkse inname van boter en/of margarine aan te raden.