Gerelateerde artikels
Syndroom van Korsakov: symptomen en behandeling
dossier Het syndroom van Korsakov is een ernstige hersenaandoening die het gevolg is van jarenlang overmatig alcoholgebruik in combinatie met slechte of onregelmatige voeding, waardoor een tekort aan vitamine B1 (thiamine) is ontstaan. Geheugenstoornissen zijn het belangrijkste kenmerk van de ziekte. Personen die aan het syndroom lijden, zijn zich overigens vaak weinig bewust van hun ziekte.
Oorzaak
Door langdurig alcoholgebruik gecombineerd met een inadequaat voedingspatroon loopt de lever zodanig veel schade op dat hij de vitamine B1 niet meer kan omzetten. Deze vitamine is nodig in alle weefsels en zet daar koolhydraten, vetten en eiwitten om in energie. Bij een storing in dit proces ontstaat er schade aan bepaalde delen van de hersenen.
De aandoening wordt soms voorafgegaan door de ziekte van Wernicke, een neurologische aandoening die acuut ontstaat en eveneens het gevolg is van jarenlang alcoholmisbruik en slechte voeding. Als gevolg daarvan is de patiënt verward en heeft hij onder andere last van loopstoornissen en oogspierverlammingen. Hij moet dan zo snel mogelijk degelijke voeding en thiamine-injecties krijgen, zoniet is de ziekte levensbedreigend.
Lees ook: Geheugenproblemen: waarom en wat kan je er tegen doen?
Symptomen
Het belangrijkste kenmerk van Korsakov is geheugenverlies. Men kan nieuwe informatie slechts vijf à tien minuten opslaan, maar nadien verdwijnt ze weer. Gaten in het geheugen vult men eventueel onbewust op met verzinsels: de zogenaamde “confabulaties”. Maar anders dan bij dementie tast Korsakov het intellectuele vermogen niet aan, en beperkt de schade zich tot het kortetermijngeheugen. Evenmin is de ziekte van Korsakov progressief: de hersenbeschadiging die is opgetreden, is niet omkeerbaar, maar neemt ook niet toe.
Behalve geheugenproblemen kunnen er problemen ontstaan op andere gebieden:
• Coördinatiestoornissen: bewegingen verlopen minder vloeiend. Ook heeft een Korsakov-patiënt moeite om afstand in te schatten, en zijn evenwicht te bewaren.
• Gedragsveranderingen: verlies van interesses is een opvallend verschijnsel bij personen met Korsakov.
• Emotionele veranderingen: die kunnen zich uiten in stemmingsschommelingen, makkelijk in paniek geraken en een algemeen angstgevoel.
• Geen besef meer hebben van tijd en ruimte: doordat iemand met Korsakov vaak niet weet waar hij zich bevindt, kan hij al snel verdwalen. Ook een tijdsindicatie geven van de dag, maand of zelfs het jaar kan moeilijk zijn.
Behandeling
De diagnose Korsakov wordt door een psychiater en/of neuroloog gesteld. Een eerste behandelingsstap bestaat er altijd in te stoppen met alcohol. Daardoor kan er voor een beperkte groep verbetering optreden in de symptomen. Ook een goede lichaamsverzorging, vitaminesupplementen, realiteits- en oriëntatietraining en kinesitherapie zijn belangrijk. Het syndroom valt echter niet te genezen. Wel kan men via psychosociale behandelingen leren omgaan met de aandoening, nuttige routines trainen en het verlies verwerken.
Wie zich in een vergevorderd stadium van Korsakov bevindt, kan meestal niet meer zelfstandig blijven wonen. In uitzonderlijke gevallen kan men terecht in een woon- en zorgcentrum, al gelden daar vaak leeftijdsgrenzen. Patiënten kunnen verder nog opgevangen worden in een project beschut wonen of een psychiatrisch verzorgingstehuis.
Bronnen:
Lees ook: Bestaan er pillen die helpen om minder te drinken ?
auteur:
Sara Claessens,
gezondheidsjournalist
