Gerelateerde artikels
Anticonceptie: koperspiraaltje en hormoonspiraaltje
In dit artikel
Anticonceptie: koperspiraaltje en hormoonspiraaltje
dossier
Een spiraaltje, ook wel intra-uterine device (IUD) genoemd, is een klein, T-vormig anticonceptiemiddel dat door een arts in de baarmoeder wordt geplaatst om zwangerschap te voorkomen. Het spiraaltje voorkomt zwangerschap door het bevruchtingsproces te verstoren en/of innesteling van een bevruchte eicel te verhinderen.
Lees ook: Kan het kwaad als je de pil doorneemt?
Spiraaltje met en zonder hormonen
© Getty Images / hormoonspiraal
Werking hormoonspiraaltje
Het hormoonspiraaltje bevat het hormoon levonorgestrel, een vorm van progesteron, dat dagelijks in kleine hoeveelheden wordt afgegeven. Dit hormoon zorgt ervoor dat het baarmoederhalsslijm dikker wordt, waardoor zaadcellen moeilijker de eicel kunnen bereiken. Daarnaast onderdrukt het de opbouw van het baarmoederslijmvlies, wat kan leiden tot minder hevige of zelfs uitblijvende menstruaties.
Het hormoonspiraaltje biedt langdurige bescherming, meestal tussen 5 en 8 jaar, afhankelijk van het type. Het is zeer effectief met een slagingspercentage van meer dan 99%. Mogelijke bijwerkingen zijn onregelmatige bloedingen, hoofdpijn, acné, of stemmingswisselingen. In tegenstelling tot orale anticonceptie is de effectiviteit van het hormoonspiraaltje niet afhankelijk van problemen zoals diarree of braken, omdat de hormonen rechtstreeks in de baarmoeder worden afgegeven.
Het hormoonspiraaltje is geschikt voor vrouwen die geen oestrogeen kunnen of willen gebruiken.
Lees ook: Tot welke leeftijd anticonceptie gebruiken?
© Getty Images / koperspiraal
Werking koperspiraaltje
Het koperspiraaltje werkt zonder hormonen en bevat in plaats daarvan koperdraad. Het koper verandert de omgeving in de baarmoeder en de eileiders, wat giftig is voor zaadcellen, waardoor deze inactief worden. Bovendien maakt koper het baarmoederslijmvlies minder geschikt voor de innesteling van een bevruchte eicel.
Het koperspiraaltje biedt langdurige bescherming, meestal tussen 5 en 10 jaar, afhankelijk van het type. Ook dit spiraaltje heeft een slagingspercentage van meer dan 99%. Mogelijke bijwerkingen zijn hevigere en langdurigere menstruaties en meer menstruatiepijn, vooral in de eerste maanden na plaatsing. Het koperspiraaltje blijft, net als het hormoonspiraaltje, betrouwbaar bij diarree of braken.
Het koperspiraaltje is geschikt voor vrouwen die geen hormonen kunnen of willen gebruiken.
Lees ook: Vrouwelijke cyclus: 9 handige apps
Spiraaltje laten zetten
Het laten plaatsen van een spiraaltje (zowel het hormoon- als het koperspiraaltje) is een eenvoudige procedure.
- Consultatie: Voordat een spiraaltje wordt geplaatst, bespreekt de arts je medische voorgeschiedenis en doet eventueel een gynaecologisch onderzoek om te bepalen of het spiraaltje geschikt is.
- Voorbereiding: De plaatsing gebeurt vaak tijdens de menstruatie, omdat de baarmoedermond dan iets wijder is, wat het inbrengen kan vergemakkelijken. Dit is echter niet altijd noodzakelijk.
- Plaatsing: De arts plaatst het spiraaltje via de vagina in de baarmoeder. Dit kan wat ongemak of pijn veroorzaken, maar de procedure duurt meestal maar enkele minuten. Soms wordt geadviseerd van tevoren een pijnstiller te nemen.
- Nazorg: Na plaatsing kun je krampen of lichte bloedingen ervaren. De arts plant vaak een controleafspraak om te controleren of het spiraaltje goed zit.
- Controle: Het wordt aangeraden het spiraaltje regelmatig te laten controleren, vooral na de eerste maand en daarna jaarlijks.
Lees ook: Bloedverlies tijdens menstruatie: wat is 'normaal'?
Spiraaltje verwijderen
Het verwijderen van een spiraaltje is een relatief eenvoudige en snelle procedure:
- Voorbereiding: De arts of verloskundige zal je vragen plaats te nemen op de onderzoekstafel. Een speculum (eendenbek) wordt ingebracht om de baarmoedermond zichtbaar te maken.
- Verwijdering: Het spiraaltje wordt verwijderd door zachtjes aan de draadjes te trekken die uit de baarmoedermond hangen. Dit proces duurt slechts enkele seconden en veroorzaakt meestal weinig ongemak.
- Nazorg: Na het verwijderen kun je lichte krampen of wat bloedverlies ervaren, maar deze verdwijnen meestal snel. Je bent direct weer vruchtbaar, tenzij je meteen een ander anticonceptiemiddel gebruikt.
Lees ook: HMB: Hevig menstrueel bloedverlies
Bronnen:
https://www.artsenzorg.nl
https://www.anticonceptie.nl
https://www.allesoverseks.be
auteur:
Sofie Van Rossom,
gezondheidsjournalist
