Reumatische systeemziekten treffen vaker vrouwen

dossier Vrouwen hebben gemiddeld vijf keer meer kans op een reumatische systeemziekte dan een man. Een systeemziekte, een zeldzame vorm van reuma, is een auto-immune aandoening: het afweersysteem keert zich tegen het eigen lichaam en naast de spieren en gewrichten kunnen ook organen aangetast worden.

In de volksmond wordt ‘reuma’ vaak gebruikt om pijn en stijfheid in gewrichten en spieren bij ouderen aan te duiden. Meestal denkt men bij de term enkel aan artritis, een vaak voorkomende vorm van ontstekingsreuma, of artrose. Maar reuma is meer dan dat: het is een verzamelnaam voor zo’n tweehonderd acute en chronische aandoeningen die ons bewegingsstelsel aantasten.

Systeemziekten
Zo verstaan we onder reuma onder meer de zeldzame en minder bekende systeemziekten. Dat zijn chronische auto-immune aandoeningen die zich over het hele lichaam kunnen manifesteren en dus, naast spieren en gewrichten, ook organen zoals huid, bloedvaten, nieren, lever, longen en hart kunnen aantasten.

Prof. dr. Ellen De Langhe, reumatoloog in UZ Leuven: “Als vrouw heb je gemiddeld vijf keer meer kans om een systeemziekte te krijgen dan als man. De reden daarvoor is nog niet volledig gekend, maar hormonale factoren lijken wel duidelijk een rol te spelen. Systeemziekten duiken meestal op tussen de leeftijd van 20 en 55 jaar. Het is dus een cliché dat ‘reuma’ enkel bij oudere mensen voorkomt en het alleen te maken heeft met verstijving en slijtage.”

Diagnose moeilijk
De eerste symptomen van systeemziekten zijn onder meer pijnlijke, gezwollen gewrichten, huidafwijkingen en het Raynaud-fenomeen, een wit-blauwe verkleuring van de vingers bij koude. Maar de verschillende systeemziekten kunnen zich bij iedereen anders presenteren. Professor De Langhe: “Ze kunnen zich als een kameleon gedragen in het begin, waardoor de diagnostiek vaak moeilijk is.”
Nochtans is een vroege diagnose belangrijk, want systeemziekten kunnen ernstig verlopen. Worden ze niet goed behandeld, dan kan er op termijn orgaanfalen optreden, met risico op overlijden tot gevolg. Behandeling en opvolging in een centrum met expertise is dan ook cruciaal, aldus professor De Langhe. “Het is van belang dat huisartsen bij het vermoeden van een systeemziekte patiënten op korte termijn doorverwijzen.”
In ons land hebben gemiddeld 7.500 mensen een systeemziekte, waarvan het overgrote deel vrouwen.