4 stappen bij eerste hulp

dossier Hoe verschillend eerste hulp situaties ook kunnen zijn, als hulpverlener zet je steeds dezelfde vier stappen. Ze helpen je om de situatie goed in te schatten en op een gepaste manier hulp te verlenen. Ze bieden je een kader, waardoor je overzichtelijk aan de slag kan.
De eerste stap die je als hulpverlener zet, is zorgen voor veiligheid. Dit betekent dat je zowel voor de veiligheid van het slachtoffer als voor je eigen veiligheid zorgt. Als je de veiligheid zo goed mogelijk onder controle hebt, kan je het slachtoffer benaderen. Eerst beoordeel je zijn toestand. Controleer de ademhaling en het bewustzijn van het slachtoffer en ga na welke andere symptomen het slachtoffer nog vertoont. Vervolgens moet je de hulpdiensten alarmeren. Dit doe je duidelijk en kordaat. Nadat de hulpdiensten gealarmeerd zijn, kan je overgaan tot het verlenen van de verdere eerste hulp. Je blijft bij het slachtoffer tot de hulpdiensten aankomen.

Samengevat :
1. Zorg voor veiligheid
2. Beoordeel de toestand van het slachtoffer
3. Alarmeer de hulpdiensten
4. Verleen verdere eerste hulp

Stap 1. Zorg voor veiligheid

Je eerste taak als hulpverlener is ervoor te zorgen dat de situatie veilig is. Bekijk het ongeval of de noodsituatie eerst grondig vooraleer je tot handelen overgaat. Ga na wat de risico’s zijn voor jezelf, voor het slachtoffer en voor de omstaanders. Als het mogelijk is, verwijder je deze risico’s. Pas als de situatie veilig is, kan je het slachtoffer benaderen. Op die manier voorkom je dat je overhaaste en eventueel schadelijke of gevaarlijke beslissingen neemt.

Zet je eigen veiligheid nooit op het spel
- Benader de plaats van het ongeval alleen als je dat kan doen zonder zelf gevaar te lopen.
- Als je niet zonder risico hulp kan bieden, bijv. als een slachtoffer zich in een brandend gebouw bevindt, alarmeer dan meteen de hulpdiensten. Wacht op een veilige afstand op hun komst.

Zorg voor de veiligheid van het slachtoffer
- Evacueer het slachtoffer alleen als het in gevaar is.
- Vermijd onnodige verplaatsing van het slachtoffer.

Zorg voor de veiligheid van de omstaanders
- Maak hen attent op de gevaren en de risico’s van de situatie.
- Geef aanwijzingen.

Zoals hierboven beschreven, verplaats je een slachtoffer alleen als het in gevaar is. Dit kan bijv. zijn bij gevaar voor verdrinking, gevaar voor brand, gevaar voor verstikking door rook, ... In zo’n gevallen moet je een noodevacuatie uitvoeren. Er zijn verschillende technieken om iemand snel te evacueren. Je verplaatst het slachtoffer naar de dichtstbijzijnde veilige plek. Leg altijd uit wat je gaat doen en vraag om mee te werken als dat mogelijk is. Verdraai tijdens de evacuatie zo weinig mogelijk het hoofd, de nek en het lichaam van het slachtoffer. Rautek is een mogelijke evacuatietechniek.

Hoe je deze uitvoert, zie je in het videokanaal.

Stap 2. Beoordeel de toestand van het slachtoffer

Nadat je hebt gezorgd voor de veiligheid van jezelf en de andere betrokkenen, beoordeel je de toestand van het slachtoffer.
Ga na of het slachtoffer in levensgevaar verkeert. Dit doe je door het bewustzijn en de ademhaling te controleren. Door deze zaken te evalueren kan je nagaan of het slachtoffer zich in een levensbedreigende situatie bevindt.
Is dit het geval, dan moet je zo snel mogelijk de hulpdiensten alarmeren. Verleen daarna de noodzakelijke eerste hulp.

Stap 3. Alarmeer de hulpdiensten

Alarmeer de hulpdiensten vooraleer je verdere eerste hulp verleent. Als er omstaanders zijn, vraag je hen om te alarmeren.
Een snelle en correcte alarmering is belangrijk. Met de juiste informatie kan de hulpcentrale de juiste hulp uitsturen : ziekenwagen, MUG, politie, brandweer enz.

Lees ook: Alles wat je moet weten over alarmeren

Stap 4. Verleen verdere eerste hulp

Als je het bewustzijn en de ademhaling hebt gecontroleerd en de hulpdiensten hebt gealarmeerd, onderzoek je het slachtoffer grondiger en verleen je verdere eerste hulp. Geef voorrang aan de meest ernstige verwondingen. Tijdens de behandeling controleer je regelmatig de vitale functies van het slachtoffer. Je gaat na of het slachtoffer medicatie bij zich heeft, maar dient die zelf nooit toe. Nadat je eerste hulp hebt verleend, brief je de hulpdiensten.

Prioriteiten bij de verzorging

Als een slachtoffer meerdere verwondingen heeft, moet je keuzes maken. De ene wonde heeft immers een meer dringende verzorging nodig dan de andere. Onderstaand lijstje kan je helpen prioriteiten te stellen.
1. Technieken die met reanimatie en bewusteloosheid te maken hebben, komen op de eerste plaats.
2. Stelp ernstige bloedingen.
3. Spoel brandwonden.
4. Dek grote wonden af.
5. Immobiliseer letsels aan het bewegingsletsel.
6. Verzorg de minder erge verwondingen.

Meer weten over eerste hulp? Dit kan! Volg een gratis eerste hulp cursus van Rode Kruis-Vlaanderen bij jou in de buurt. Neem hier eens een kijkje!