Wat je moet weten over valproaat en anticonceptie en zwangerschap

nieuws Valproaat is de werkzame stof in volgende geneesmiddelen: Depakine, Valproate Sandoz, Valproate Mylan, Convulex, Valproate Retard EG. Deze geneesmiddelen worden voorgeschreven bij de behandeling van epilepsie en bipolaire stoornis.

Risico’s van valproaat tijdens de zwangerschap

Dit geneesmiddel kan een ongeboren kind ernstige schade toebrengen. De risico’s bestaan zelfs bij kleine doseringen valproaat. Hoe hoger de dosis, hoe hoger het risico. Mogelijke risico’s zijn aangeboren afwijkingen en problemen met de ontwikkeling en het leren wanneer het kind opgroeit.

30 tot 40 procent van de baby’s die werden blootgesteld aan valproaat in de baarmoeder heeft mentale of lichamelijke ontwikkelingsstoornissen. Voorbeelden: vertraagde ontwikkeling bij het leren lopen en spreken, beperkte taalvaardigheden, geheugenproblemen, lagere intelligentie, verhoogde kans op autisme en ADHD.
11 procent van de baby’s die werden blootgesteld aan valproaat in de baarmoeder heeft kans op een lichamelijke misvorming.
Voorbeelden: open rug (de botten van de wervelkolom zijn onvoldoende ontwikkeld), misvormingen van gezicht en schedel, hart, nieren, urinewegen of geslachtsorganen, afwijkingen aan de ledematen.

Voorzorgsmaatregelen

Omwille van de risico’s verbonden aan valproaat heeft het Federale Geneesmiddelenagentschap, in uitvoering van aanbevelingen van het Europese geneesmiddelenagentschap, een aantal voorzorgsmaatregelen opgesteld.

Valproaat mag niet door meisjes en vrouwen worden gebruikt, tenzij niets anders werkt.
Alle vrouwen die valproaat gebruiken krijgen een ‘patiëntenkaart’ met veiligheidswaarschuwingen.
Vrouwen die valproaat gebruiken moeten minstens één keer per jaar onderzocht worden door een arts-specialist. Tijdens dat bezoek zullen zowel u als uw arts een 'Jaarlijks ontvangstbewijs van risico-informatie' bespreken en ondertekenen, om ervoor te zorgen dat u op de hoogte bent en begrijpt wat de risico’s zijn van het gebruik van valproaat tijdens de zwangerschap.
Zodra u begint te menstrueren terwijl u met valproaat wordt behandeld, moeten u en/of uw ouders/verzorgers de specialist contacteren.
Uw arts zal u vragen om een zwangerschapstest uit te voeren vo´o´r u begint met valproaat, of daarna indien nodig. Dit is om zeker te zijn dat u niet zwanger bent.
Indien u valproaat gebruikt, moet u steeds en zonder onderbreking een doeltreffende anticonceptie gebruiken tijdens de gehele duur van de behandeling met valproaat. Dit is om te voorkomen dat u ongepland zwanger wordt. Uw arts zal u de anticonceptie die het meest geschikt is voor u aanbevelen.
Overleg met uw arts als u overweegt om zwanger te worden en stop tot die tijd niet met het gebruik van anticonceptie. Mogelijk moet al lang voordat u zwanger wordt uw medicatie aangepast worden om zeker te zijn dat uw ziekte stabiel blijft.
U dient met uw arts te praten over wat er gedaan kan worden om de risico’s voor de gezondheid van uw baby te verminderen terwijl u wel uw ziekte onder controle houdt.
Maak onmiddellijk een dringende afspraak met uw arts als u denkt dat u zwanger bent. Stop nooit met het gebruik van valproaat tenzij uw arts u zegt dat te doen, aangezien daardoor uw epilepsie of bipolaire stoornis kan verslechteren. U kan dan bespreken welke opties u heeft. Mogelijk moet u overstappen naar een andere behandeling.
Door bepaalde omstandigheden is het misschien niet mogelijk om over te stappen naar een andere behandeling als u zwanger bent. Vraag uw arts om aanvullende informatie. U zal alleszins nauwgezet opgevolgd worden, zowel wat uw ziekte als wat de ontwikkeling van uw baby betreft.
Onderzoek toont aan dat ook andere geneesmiddelen tegen epilepsie afwijkingen bij ongeboren baby’s kunnen veroorzaken. Dat risico is wel lager dan bij valproaat.

Neemt u een middel tegen epilepsie en wil u zwanger worden? Bespreek dan altijd eerst met uw arts hoe uw behandeling aangepast kan worden en hoe de opvolging van uw zwangerschap zal verlopen.