Staar u niet blind op gezondheidsclaims

nieuws Sinds 14 december is een nieuwe Europese wetgeving in werking getreden die misleidende gezondheidsclaims op voedingsproducten verbiedt. Daarmee weet u als consument dat de claims die op voedingsproducten en –supplementen voorkomen, ook juist zijn.

Tot nu toe konden fabrikanten gezondheidsclaims op hun producten zetten zonder te hoeven bewijzen dat ze ook echt waar zijn. Met de nieuwe wet worden alle claims kritisch beoordeeld door de EFSA, de Europese Voedselveiligheid Autoriteit. Alle goedgekeurde claims staan op een door de Europese Unie goedgekeurde lijst.

Maar, zo merkt het Nederlandse Voedingscentrum op, dit betekent dat nog niet dat u die producten ook effectief nodig hebt. Producten met een gezondheidsclaim zijn geen vervanging voor een gezond en gevarieerd voedingspatroon, hooguit een ondersteuning. Op veel gezonde producten, zoals groente en fruit, staat bijvoorbeeld helemaal geen claim. Ook niet op andere basisproducten zoals aardappelen, brood, pasta, rijst, vlees en vis. Terwijl deze producten wel horen bij een gezond voedingspatroon. Staar u niet blind op die gezondheidsclaims, is het devies. Voor gezonde mensen die gevarieerd en gezond eten, hebben voedingsmiddelen met een gezondheidsclaim niet of nauwelijks voordelen.

Wat mag wel en niet?
Beweringen over gezondheidsvoordelen van voedingsmiddelen worden gezondheidsclaims genoemd. Een voorbeeld van een gezondheidsclaim is ‘cholesterolverlagend’ zoals op sommige margarines.

Producten met een medische claim, zoals het voorkomen, behandelen of genezen van een ziekte, zijn niet toegestaan op levensmiddelen.
In de nieuwe wetgeving staat precies welke claims wel en niet gevoerd mogen worden. Soms zijn de verschillen tussen de claims klein. Een voorbeeld: Bij vitamine C mogen de volgende claims niet worden gevoerd, omdat deze niet onderbouwd zijn: ‘Vitamine C helpt bij een lage weerstand’ en ‘Vitamine C geeft griep of verkoudheid minder kans’. Een claim die wel mag is: ‘Vitamine C ondersteunt de afweer van het lichaam.’

De EFSA heeft een heel aantal gezondheidsclaims zijn verworpen. Soms gebeurde dat omdat de samenstelling van het product onduidelijk was. In andere gevallen omdat claims te vaag zijn om te meten, zoals: ‘geeft energie’ of ‘goed voor de gezondheid’.
Van probiotica, toegevoegd aan yoghurt en yoghurtdrankjes, is de werking op bijvoorbeeld je weerstand niet aangetoond en deze zijn dan ook niet toegestaan.

Bij een gezondheidsclaim moet altijd de volgende informatie staan:
• een bewering waarin gewezen wordt op het belang van een gevarieerde, evenwichtige voeding en een gezonde levensstijl

• hoeveel u van het product moet eten of drinken om het gewenste effect te bereiken

• een vermelding voor mensen die het gebruik van het voedingsmiddelen moeten vermijden (indien van toepassing)

• een waarschuwing voor producten die bij overmatig gebruik een gezondheidsrisico kunnen geven

3 soorten gezondheidsclaims
Gezondheidsclaims worden in de wetgeving onderverdeeld in 3 soorten.

• Generieke claims
Generieke claims zijn gebaseerd op aanvaardbare kennis. Voorbeelden van goedgekeurde generieke claims zijn:
• calcium is goed voor de kalkhuishouding
• Vitamine C ondersteunt de afweer van je lichaam
• Voedingsvezel uit tarwezemelen bevordert je darmwerking
Alleen die generieke claims mogen gebruikt worden die op de goedgekeurde lijst staan.

• Ziekterisicobeperkende claims
Ziekterisicobeperkende claims zijn claims die betrekking hebben op het verlagen van een risicofactor van een ziekte zonder dat daarbij een direct verband tussen het product en de ziekte gelegd wordt. Voorbeeld van goedgekeurde ziekterisicobeperkende claims zijn:
• Plantesterolen en plantestanolen, in margarine, yoghurt en yoghurtdranken om uw cholesterolgehalte te verlagen
• Voedingsvezel bèta-glucaan van haver in brood en ontbijtgranen om uw cholesterolgehalte te verlagen

• Kinderclaims
Kinderclaims zijn claims die gericht zijn op de ontwikkeling en gezondheid van kinderen zoals ‘Calcium is nodig voor een normale groei en ontwikkeling van het beendergestel van kinderen’.
Overzicht van toegestane gezondheidsclaims op website van de Europese Unie: http://ec.europa.eu/nuhclaims/

Lees ook: Gezondheidsbeweringen van voedingsmiddelen