Wat zijn mogelijke oorzaken van kanker?

dossier

Waarom de ene persoon kanker krijgt en de andere niet, is niet altijd te verklaren. Wel zijn er factoren bekend, die het risico op kanker vergroten. In veel gevallen ontstaat kanker door een combinatie van deze factoren.

Lees ook: 15 tips om je risico op kanker te verlagen

Fouten in het DNA
Bij ongeveer 5 to 10 procent van de mensen met kanker is er sprake van erfelijke aanleg. Aangeboren fouten in het DNA kunnen de celdeling verstoren. Je lichaam zal dan beschadigde of oude cellen niet laten afsterven. Het gevolg is dat die cellen zich ophopen en kanker vormen.
Verzwakt immuunsysteem
Je immuunsysteem beschermt je normaal gezien tegen indringers van buitenaf, zoals virussen, bacteriën of vreemde voorwerpen. Als je immuunsysteem verzwakt is, word je mogelijks vatbaarder voor bepaalde vormen van kanker. Een hiv-infectie kan bijvoorbeeld het afweersysteem verzwakken.
Virussen en bacteriën
Virussen spuiten hun eigen genetisch materiaal in onze cellen in. Daardoor kan celschade ontstaan en verhoogt het risico op kanker. Een voorbeeld van zo een virus is het humaan papillomavirus (HPV). De meeste types van dit virus zijn onschadelijk, maar soms brengt het veranderingen aan in cellen van de baarmoederhals. Dat vormt een risico op baarmoederhalskanker.
Ook een bacterie kan kanker veroorzaken, al is dat heel uitzonderlijk. Door de Helicobacter pylori-bacterie ontwikkel je soms een chronische maagontsteking, wat op zijn beurt het maagslijmvlies permanent kan aantasten. Daaruit kan maagkanker ontstaan.
Leeftijd
Hoe ouder iemand wordt, hoe meer celdelingen er al in het lichaam zijn geweest. Bij elke celdeling is er een kans op fouten in het DNA. Bij een opeenstapeling van fouten kan een cel ontsporen en transformeren in een kankercel. Dat risico wordt groter met de leeftijd.
Straling
Sommige soorten straling, vooral ioniserende straling, kunnen het DNA in cellen beschadigen. Radon is bijvoorbeeld een gas dat ioniserende straling bevat. Radon gebruikt men soms als bodemstof in bouwmaterialen. In de loop der tijd kan radon uit dat materiaal vrijkomen en zich hechten aan kleine stofdeeltjes. Zo kan het in de longen terechtkomen. Wie aan grote concentraties radon wordt blootgesteld, loopt een groter risico op longkanker.
Sommige technieken voor de diagnose en behandeling van kanker (röntgenfoto, PET-scan, CT-scan, radiotherapie) maken gebruik van straling. Ze houden een licht verhoogd risico in op kanker, maar de voordelen zijn duidelijk groter dan de nadelen.
Schadelijke stoffen
Bepaalde chemische stoffen zoals asbest, fijnstof of houtstof blijven jarenlang opgestapeld in het lichaam en hebben al die tijd een negatieve invloed op de cellen. Soms leidt dit pas jaren na blootstelling tot kanker. Houtbewerkers die dagelijks te maken hebben met houtstof bijvoorbeeld, kunnen na vele jaren sinuskanker krijgen.
Ongezonde levensstijl
Roken is de belangrijkste oorzaak van longkanker, maar veroorzaakt ook kanker aan de keel, mond, blaas en slokdarm. Ook alcohol vergroot het risico op bepaalde kankersoorten, onder andere op slokdarmkanker, bepaalde hoofd-halskankers en leverkanker. Door langdurige en onbeschermde blootstelling aan de zon heb je meer kans op huidkanker. Ten slotte vermoedt men dat slechte voedingsgewoontes, weinig lichaamsbeweging en overgewicht een groter risico op bepaalde soorten kanker inhoudt.