Gerelateerde artikels
Winderigheid en een opgeblazen gevoel: misschien heb je last van SIBO?
In dit artikel
Winderigheid en een opgeblazen gevoel: misschien heb je last van SIBO?
dossier
Bacteriële overgroei van de dunne darm (SIBO) is een ernstige aandoening. SIBO ontstaat wanneer de bacteriepopulatie in de dunne darm toeneemt, met symptomen als een opgeblazen buik, winderigheid, maagpijn, krampen, diarree of net verstopping als gevolg.
Lees ook: 10 mogelijke oorzaken van een opgeblazen buik
Wat is SIBO?
Bij een gezond individu gaat voedsel door de dunne darm waar het geleidelijk wordt afgebroken door spijsverteringssappen en via de darmwand in het lichaam wordt opgenomen. De dikke darm voltooit dan het proces van absorptie en fermentatie. Een goed samentrekkende darm houdt het voedsel in beweging en voorkomt dat bacteriën groeien. Normaal gesproken bevat de dunne darm dus weinig bacteriën, in tegenstelling tot de dikke darm, waar ze massaal aanwezig zijn.
Bij iemand met SIBO ontbreekt de beweeglijkheid van de dunne darm en blijft het voedsel abnormaal lang in de dunne darm hangen. Daardoor migreren bacteriën uit de dikke darm naar de dunne darm, waar ze woekeren. Dit leidt tot een disbalans in de darmflora. Deze bacteriële overgroei kan ook het gevolg zijn van een gebrek aan maagzuursecretie. Zonder zuur wordt de dunne darm een broedplaats voor bacteriën. In tegenstelling tot de dikke darm kan de dunne darm een dergelijke wildgroei aan bacteriën niet aan.
Dit leidt tot verschillende problemen:
Dit leidt tot verschillende problemen:
- De woekerende bacteriën voeden zich met suikerrijk voedsel en zetten het om in gas. Dit fermentatieverschijnsel, dat normaal beperkt blijft tot de dikke darm, is de oorzaak van een opgeblazen gevoel en winderigheid.
- Bacteriën consumeren voedingsstoffen (koolhydraten, vitamine B12) voordat ons lichaam ze kan opnemen, en deze malabsorptie kan leiden tot een tekort.
- Bacteriën veranderen ook de galzouten die nodig zijn voor de vetopname.
- Bacteriële overgroei kan ook het darmslijmvlies beschadigen.
Lees ook: 12 tips om winderigheid te voorkomen
De symptomen van SIBO
SIBO is moeilijk vast te stellen. Enerzijds omdat de symptomen nogal lijken op die van andere ziekten zoals coeliakie, lactose-intolerantie of het prikkelbare darmsyndroom. Anderzijds omdat de symptomen van persoon tot persoon sterk verschillen, afhankelijk van de ernst van de bacteriële uitbraak en het soort bacterie waar het om gaat. Uit onderzoek is gebleken dat sommige bacteriën waterstof afgeven (geassocieerd met diarree), terwijl andere methaan produceren (geassocieerd met constipatie).
Symptomen van SIBO zijn onder meer:
- opgeblazen gevoel
- winderigheid
- diarree of ontlasting die uiteenvalt en de neiging heeft te drijven
- constipatie (soms met afwisselend diarree en constipatie)
- buikpijn of krampen
- vitaminetekort, vooral vitamine B12
- gewichtsverlies en in sommige gevallen zelfs uitdroging
Lees ook: Symptomen vitamine B12-tekort en wie moet supplementen nemen?
De oorzaken van SIBO
SIBO wordt meestal veroorzaakt door een vertraging van de maaglediging. Dat kan komen door:
- anatomische afwijkingen van de dunne darm. Bijvoorbeeld: na bariatrische chirurgie (bypass), na een gastrectomie, bij aanwezigheid van duodenale diverticula...)
- gebruik van bepaalde medicijnen (bv. protonpompremmers)
- alcoholmisbruik: het brengt de darmflora uit balans, beschadigt de darmwanden en veroorzaakt ontstekingen
Ook een gastro-intestinale infectie kan een bacteriële overgroei van de dunne darm veroorzaken. Na een tourista of gastro-enteritis herstelt het microbioom niet goed en zo kan op lange termijn een dysbiose ontstaan.
Lees ook: Gastroparese: symptomen en behandeling van vertraagde maaglediging
Risicofactoren: wie loopt risico op SIBO?
Vrouwen hebben vaak meer last van SIBO dan mannen, hoewel daar geen duidelijke verklaring voor is. Oudere mensen lopen ook meer risico, waarschijnlijk door een tragere darmmotiliteit.
Sommige onderliggende ziekten zijn in verband gebracht met SIBO. Deze omvatten:
Hoe wordt de diagnose gesteld?
- Symptomatologie: de arts zal de patiënt eerst vragen naar zijn of haar symptomen.
- Klinisch onderzoek: de arts tast de buik af om overtollig gas en/of een opgeblazen gevoel vast te stellen.
- Ademtest: lactulose of glucose ademtests meten de concentratie waterstof en methaan in iemands adem na inname van een zoete vloeistof (glucose of lactulose). De test kan de mate van bacteriële overgroei en de betrokken bacteriën (die waterstof of methaan produceren) aantonen. Een ademtest is echter niet geheel betrouwbaar, aangezien het vals-positieve resultaten kan opleveren.
- Kijkoperatie: De arts voert een endoscopie uit om darmvocht te verzamelen dat vervolgens in het laboratorium wordt gekweekt.
- Stoelganganalyse: Deze test is niet de norm, maar zal zich naar verwachting in de toekomst verder ontwikkelen.
Hoe ziet de behandeling eruit?
Er zijn verschillende behandelingsmogelijkheden:
- Breedspectrum antibiotica vormen de basis van de behandeling. De rol van het antibioticum is de bacteriële overgroei te neutraliseren en het microbioom weer in evenwicht te brengen.
- Behandeling van de onderliggende oorzaken van laag maagzuur of lage darmmotiliteit: begrijpen waarom de darm traag functioneert en het probleem behandelen. Dit kan door transitregulerende medicijnen (prokinetica) te nemen.
- Aanpassing van het dieet om de symptomen te verminderen: een dieet met weinig koolhydraten en fermenteerbare suikers om winderigheid en een opgeblazen gevoel te verminderen.
In het geval van SIBO is het gebruik van probiotica omstreden. Terwijl sommige studies aantonen dat probiotica de darmmotiliteit kunnen stimuleren, suggereren andere dat ze SIBO kunnen verergeren. Vraag je arts om advies voordat je prebiotica of probiotica gebruikt.
Hoewel stoelgangtransplantaties effectief zijn gebleken bij de behandeling van aandoeningen zoals het prikkelbare darm syndroom, is er weinig onderzoek gedaan naar de mogelijke voordelen ervan als behandeling van SIBO.
Lees ook: Wat is het verschil tussen probiotica en postbiotica?
Bronnen:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/
https://www.fmcgastro.org/
https://www.frontiersin.org/
https://onlinelibrary.wiley.com/
auteur:
Sofie Van Rossom,
gezondheidsjournalist
