Droge ogen: oorzaken en behandeling

Vaak gaat het om één of een combinatie van deze klachten:

- Schurend en krassend gevoel (alsof korreltje zand in oog zit)
- Jeuk en branderigheid
- Vermoeide ogen (vooral bij het lezen, computergebruik, tv kijken)
- Gevoeligheid voor externe factoren zoals rokerige ruimte of airconditioning
- Tranende ogen
- Lichtgevoeligheid (bv. autolichten)
- Rode ogen
- Zwaar aanvoelende oogleden
- Fluctuerend zicht (bij het knipperen wordt het zicht tijdelijk beter)
- Dichtgekleefde en moeilijk te openen oogleden, vooral bij het opstaan

Droge ogen ontstaan als er onvoldoende traanvocht wordt aangemaakt en/of het traanvocht van onvoldoende kwaliteit. Dat kan komen door:

• Een verminderde productie van traanvocht (Het Syndroom van Sjögren, aandoeningen van de traanklier of obstructie van het traanklierkanaal, reflexblokkage, medicatiegebruik)
• Toegenomen verdamping van traanvocht (slecht functioneren van de kliertjes van Meibomius (Meiboomklierdysfunctie, MGD), blootstellen van het oogoppervlak door ooglidafwijkingen, onvoldoende knipperen, effect van bepaalde medicatie, vitamine A-tekort, irritatie door bewaarmiddelen in oogdruppels, contactlenzen, allergie
• Biologische factoren (leeftijd, geslacht (komt vaker voor bij vrouwen), hormonale beïnvloeding bv. menopauze, zwangerschap)
• Omgevingsfactoren: airconditioning, verwarmingsapparaten (auto,…), rokerige en stofferige omgeving, droge ruimten (centrale verwarming)
• Leefgewoonten (beeldschermgebruik, contactlensdragers, botoxbehandelingen, slaaptekort, sommige diëten
• Oogchirurgie (vormen van refractieve chirurgie (bv. Lasik), ooglidingrepen (bv. Blefaroplastie)
• Medische voorgeschiedenis (allergie, auto-immuunziekten (bv. Syndroom van Sjögren, Lupus Erythematosus), schildklierlijden, reumatoïde artritis, oculaire rosacea, knipperstoornissen
• Medicatiegebruik (conserveermiddelen in oogdruppels, antihistaminica, oestrogenentherapie, orale contraceptiva, medicatie tegen acné, nasale decongestiva, bètablokkers, selectieve serotonine reuptake inhibitors, diuretica, tricyclische antidepressiva, tranquillizers, medicatie voor geboorteplanning, medicatie tegen ziekte van Parkinson, chemotherapie.

Om tot een goed resultaat te komen in de behandeling van droge ogen, is een verregaande interesse van de oogarts (of droge oogspecialist) in de aandoening een essentiële voorwaarde. Elke patiënt ervaart immers zijn klachten anders, heeft een andere medische en oogheelkundige voorgeschiedenis, gebruikt andere medicatie, werd reeds behandeld met andere oogdruppels en stelt andere verwachtingen. 

Daarna dient de oogarts (of droge oogspecialist) het oog en zijn omgeving zeer grondig te bekijken. Met behulp van een spleetlamp worden oogleden, wimpers en ooglidrand grondig geïnspecteerd. Uiteindelijk wordt het hoornvlies en de traanfilm onderzocht.

Aanvullende testen (Meibographie, NIBUT, Tear Meniscus Height, Lipid Layer Imaging) zijn meestal nuttig om de ernst van het droge oogsyndroom te evalueren en de juiste oorzaak te detecteren. 

Essentieel voor een succesvol resultaat is dat de behandeling wordt afgesteld op de oorzaak van de droge ogen. Voor elke patiënt wordt dus een individueel behandelingsschema opgesteld. Een combinatie van verschillende methoden geeft de beste resultaten.  

• Traanretentie (plaatsen van punctum plugs in traanpunten)
• Kunsttranen
• Anti-inflammatoire oogdruppels
• Voedingssupplementen (Omega 3 en 6)
• LIPIFLOW® 
•  IPL (Intensive Pulse Light-Therapie) 

Vooraleer een behandelingsschema op te stellen, dient te worden uitgesloten of er een onderliggende oorzaak bestaat (ziekte, medicatiegebruik, …). Zo mogelijk dient deze behandeld te worden.
Voor patiënten met lichte vormen van het DES zijn onderstaande adviezen soms voldoende om hun klachten te verminderen of zelfs volledig te voorkomen. 

Voor patiënten met ernstigere vormen van het DES zullen ze niet volstaan, maar kunnen ze een aanvulling zijn bij een geïndividualiseerd behandelingsschema:
• Vermijd stofferige en rokerige omgeving 
• Zorg voor voldoende vochtigheid in de leefruimten (luchtbevochtiger/waterbakjes)
• Drink voldoende water (+/- 1,5 l per dag)
• Draag een zonnebril bij fel zonlicht
• Knipper frequent(er) bij TV kijken of beeldschermwerk
• Onderbreek regelmatig uw beeldschermwerk (20/20 regel)
• Verwijder elke avond make-up en mascara
• Bespreek uw medicatiegebruik met uw huisarts en oogarts
• Verminder uw contactlensdraagtijd
• Behandel uw ooglidontstekingen
• Gebruik een fietsbril die aan de zijkanten goed afsluit
• Vermijd, zo mogelijk, sommige omgevingsfactoren (airco, luchtvervuiling, …)

Bronnen:
Brochure: 10 vragen en antwoorden over droge ogen 
(Droog Oogcentrum Schilde, Turnhoutsebaan 364, 2970 Schilde, 03 385 04 04)
www.droogoogcentrum.be
www.droge-ogen.be