Gerelateerde artikels
Welke soorten persoonlijkheidsstoornissen bestaan er en wat zijn de symptomen?
dossier
Onze persoonlijkheid is het geheel van onze gedachten, gevoelens en gedrag. Deze vormen een vast patroon en bepalen hoe we in het leven staan en hoe we omgaan met mensen en situaties. Is er in de kindertijd sprake van onveiligheid in de gehechtheid tussen ouders en kinderen, dan is de kans groter dat zich een persoonlijkheidsstoornis ontwikkelt.
Tien verschillende soorten persoonlijkheidsstoornissen en hun symptomen
In het DSM-IV (DSM 4), het diagnostisch en statistisch handboek voor psychische stoornissen, worden tien persoonlijkheidsstoornissen beschreven:
• Mensen met een obsessief-compulsieve persoonlijkheidsstoornis of dwangstoornis zijn enorm perfectionistisch en streven ernaar alles in hun leven in extreme mate onder controle te hebben. Ze ervaren gevoelens van overmatige twijfel en voorzichtigheid, regels en orde, bovenmaatse nauwkeurigheid en starheid.
• Mensen met een afhankelijke persoonlijkheidsstoornis zijn erg onzelfstandig, onderworpen en hulpeloos en kunnen alleen functioneren als ze voortdurend gekoesterd, gerustgesteld en gesteund worden. Ze maken hun eigen behoeften ondergeschikt aan die van anderen en ervaren voortdurend angst om in de steek gelaten te worden.
• Mensen met een ontwijkende persoonlijkheidsstoornis zijn verlegen, terughoudend en zijn extreem bang voor kritiek, vernedering en afwijzing. Daardoor gaan ze situaties vermijden die mogelijks resulteren in een negatief oordeel.
• Een theatrale persoonlijkheidsstoornis uit zich door zelfdramatisering, egocentrisme, vatbaar zijn voor suggesties, oppervlakkige en labiele emoties. Deze personen zoeken voortdurend naar opwinding en waardering door anderen. Ze vragen veel aandacht en lijden aan onredelijke woede-uitbarstingen. Ze gaan frequent relaties aan met anderen, waarvan de intensiteit varieert.
• Mensen met een narcistische persoonlijkheidsstoornis denken dat ze bijzondere rechten hebben en zijn daardoor ongevoelig voor de behoeften en gevoelens van anderen. Iemand met narcisme vraagt overdreven veel aandacht en kan geen kritiek verdragen.
Lees ook: Zo herken je een verborgen narcist
Lees ook: De effecten van opgroeien met een narcistische ouder
Lees ook: Een relatie met een narcist? Dit zijn de kenmerken
• Mensen met een borderline persoonlijkheidsstoornis (emotieregulatiestoornis) hebben een heel wankel zelfbeeld en worden daardoor voortdurend heen en weer geslingerd door hun emoties. Ze zijn erg impulsief, lijden aan driftbuien en ontwikkelen intense maar kortstondige banden met anderen.
• Mensen met een paranoïde persoonlijkheidsstoornis zijn buitengewoon wantrouwig tegenover anderen en interpreteren de gedragingen van anderen steevast op de meest negatieve wijze.
• Mensen met een antisociale persoonlijkheidsstoornis gedragen zich buitengewoon onverantwoordelijk. Ze houden geen rekening met de gevoelens en rechten van anderen, de normen van de samenleving, moraal en wet. Ze worden snel agressief en hebben weinig schuldbesef.
• Mensen met een schizoïde persoonlijkheidsstoornis zijn typische eenzaten: ze gaan met niemand een diepe binding aan en hebben een voorkeur voor solitaire activiteiten. Ze zijn ongevoelig voor lof of kritiek, en voor sociale normen en wetten.
• Mensen met een schizotypische persoonlijkheidsstoornis zijn eveneens erg op zichzelf, maar zien, doen en zeggen dingen doorgaans ook op een eigenaardige manier. Deze personen zijn vaak achterdochtig, zijn sociaal angstig en hebben vreemde overtuigingen.
Lees ook: Kunnen darmbacteriën je persoonlijkheid voorspellen?
Bronnen:
auteur:
Sara Claessens,
gezondheidsjournalist
