Zelfs fitte mensen lijken risico te lopen bij te veel zitten

Zelfs fitte mensen lijken gezondheidsrisico’s te lopen bij veel zitten. Ook bij hen is er een relatie tussen sedentair gedrag (veel zitten) en diabetes type 2. Die relatie was al eerder aangetoond, maar blijkt nu dus ook te gelden voor mensen die regelmatig sporten en die als fit worden beschouwd. Dat blijkt uit de Maastricht Studie die is gepubliceerd in het wetenschappelijk tijdschrift Diabetologia.

De Maastricht Studie is een grote studie naar de oorzaken en gevolgen van diabetes type 2 en andere chronische ziekten. Voor die studie worden meer dan achtduizend mensen in de leeftijdscategorie 40-75 jaar uit Maastricht en omstreken, bestaande uit mensen met en zonder diabetes, jarenlang medisch gevolgd en onderzocht. 

In de studie werd bij bijna 2000 deelnemers onderzocht of sedentair gedrag, lichamelijke activiteit van hogere intensiteit en fitheid gerelateerd zijn aan de zogenoemde cardio-metabole gezondheid. (Cardio-metabole ziektes zijn onder meer diabetes, het metabool syndroom (een voorstadium van diabetes) en obesitas.).

Uit de resultaten bleek dat veel sedentair gedrag, weinig lichamelijke actitiviteit van hoge intensiteit en een lage fitheid – afzonderlijk van elkaar – samenhingen met een hoger risico op diabetes en het metabool syndroom. Ook werd gekeken naar de gecombineerde effecten. De onderzoekers stelden stelden dat diabetes en het metabool syndroom het vaakst voorkwam bij mensen met een combinatie van lage fitheid/ veel sedentair gedrag of met een combinatie lage fitheid/ weinig lichamelijk activiteit.

• Het hebben van een slechte conditie en minder dagelijkse fysieke activiteit geeft een ongeveer zesmaal hogere kans op het krijgen van diabetes type 2

• Als deelnemers van het onderzoek ook nog een langere zittijd hadden, dan liep deze kans op tot ongeveer achtmaal zo groot

• Deelnemers met een goede conditie maar wel een lange dagelijkse zittijd hadden nog steeds een bijna driemaal zo grote kans op het krijgen van diabetes type 2

Opvallend was dat óók de combinatie hoge fitheid/ veel sedentair gedrag samenhangt met een hoger risico op diabetes of het metabool syndroom. Veel zitten, bijvoorbeeld op de bank voor de tv, of in de auto, of op het werk uren achter de PC, blijkt wel degelijk een risicofactor te zijn, ook al ben je voor de rest fit.

Om het risico op cardio-metabole ziektes te minimaliseren, lijkt het belangrijk om niet alleen veel te bewegen en regelmatig te sporten, maar ook om het zittende bestaan zo veel mogelijk te beperken. In eerder onderzoek op basis van statistische modellen berekenden de onderzoekers dat het vervangen van 30 minuten zitten door 30 minuten lopen al een gunstig effect kan hebben. Zelfs staan in plaats van zitten ging samen met een betere cardio-metabole gezondheid en een kleiner risico op diabetes. 

De onderzoekers doen geen uitspraak over de daadwerkelijke (absolute) kans om diabetes type 2 te krijgen. Ook kunnen zij niet zeggen hoeveel zitten of bewegen nu precies goed of fout is. Zij stellen daarom zelf al dat ‘toekomstig onderzoek zal moeten uitwijzen hoeveel zitten en welk niveau van activiteit en conditie leidt tot een merkbaar grotere of kleinere kans op diabetes type 2’.