Gerelateerde artikels
De lopersknie: symptomen, oorzaak, diagnose en behandeling
In dit artikel
De lopersknie: symptomen, oorzaak, diagnose en behandeling
dossier De lopersknie, oftewel het iliotibiale band syndroom, is een blessure die voornamelijk langeafstandslopers treft. Ongeveer 10% van deze groep sporters krijgt ooit te maken met de kenmerkende pijnklachten aan de buitenzijde van de knie. Hoewel de blessure de naam 'lopersknie' draagt, zijn het niet alleen hardlopers die er last van kunnen krijgen. Zo zijn er onder meer zwemmers, fietsers, roeiers, wandelaars en zaalsporters bekend met een lopersknie.
Wat is een lopersknie en wat zijn de symptomen?
De lopersknie is een overbelastingsblessure die kan ontstaan tijdens het herhaald buigen en strekken van de knie. Tijdens deze bewegingen schuurt de zogenaamde iliotibiale band tegen het bot van het bovenbeen. Dit schuurpunt bevindt zich aan de buitenzijde van het been, net boven de knie. De iliotibiale band is een stugge peesachtige band die loopt van de buitenzijde van het bekken tot net onder de knie, aan de buitenzijde van het onderbeen. Door de wrijving die ontstaat tijdens het bewegen kunnen er pijnklachten optreden bij de sporter. Dit kan gepaard gaan met een lichte verdikking rond het pijnlijke punt.
Hoewel de klachten je een tijd van je geliefde activiteiten kunnen afhouden, is het vooruitzicht voor mensen met deze blessure doorgaans gunstig. De helft van de patiënten kan na twee maanden weer zijn sportactiviteiten hervatten en meer dan 90 procent kan dit na zes maanden. Slechts in zeldzame gevallen is er een langer traject nodig. Meestal wordt een sporter door een lopersknie beperkt tijdens het uitvoeren van zijn sport, maar niet bij andere alledaagse activiteiten.
Lopersknie of toch een andere blessure?
De lopersknie heeft een aantal typische symptomen die je bij jezelf kan herkennen. Hieronder een opsomming van deze symptomen. Daaronder zie je welke klachten bij deze blessure normaal gesproken niet voorkomen.
Typische symptomen van de lopersknie
- Pijnpunt aan de buitenzijde van het been, 2-3 cm boven de knie
- Brandende of stekende pijn tijdens sportactiviteiten bij 20 tot 30 graden kniebuiging
- Geen pijn in rust
- Klachten zijn voorspelbaar (bijvoorbeeld na 5 kilometer hardlopen)
- De pijn kan uitstralen over de buitenzijde van het bovenbeen tot aan de heup
- Een stijf gevoel aan de buitenzijde van het bovenbeen
Symptomen die je niet verwacht bij de lopersknie
- Blokkerend gevoel van de knie
- Instabiel gevoel of wegzakken van de knie
- Zwelling van de knie
Lees ook: Patellapeestendinopathie of ‘Jumper's Knee’: klachten en behandeling
Wat is de oorzaak van een lopersknie?
De blessure ontstaat vaak als de sporter zijn trainingsbelasting plotseling vergroot. De duur van de training, het aantal trainingen per week en de intensiteit van de trainingen spelen hierbij een rol. Als je bijvoorbeeld gewend bent om wekelijks drie keer een half uur te lopen of fietsen, is het niet verstandig om ineens drie keer een uur te gaan lopen of fietsen. Je kunt je trainingsbelasting beter geleidelijk opbouwen. Houd een toename van maximaal 10% trainingsarbeid per twee weken aan, om overbelastingsblessures te voorkomen. Hardlopers kunnen beter ook rekening houden met de trainingsondergrond. Met name het trainen op heuvelachtig terrein dient voorzichtig te worden opgebouwd.
Een andere oorzaak ligt bij de bouw en het beweegpatroon van de sporter. Voor wat betreft de bouw kan een doorgezakte voet, een beenlengteverschil of een standsafwijking van de knie bijdragen aan het ontstaan van deze blessure. Daarnaast zijn een soepele techniek en een goede controle over de bewegingen belangrijk om het risico op deze kwetsuur te verkleinen.
Lees ook: Jogging: hoe vermijd je blaren?
Diagnose
De kinesitherapeut of huisarts kan de diagnose van deze sportblessure stellen. Aan de hand van een aantal vragen en testjes zullen zij de lopersknie kunnen onderscheiden van andere knieblessures. In enkele gevallen is er medische beeldvorming nodig, zoals een MRI-scan, om de diagnose te bevestigen.
Behandeling
Zelfbehandeling
Mensen met milde klachten kunnen proberen dit zelf op te lossen. Een zelfbehandeling kan er als volgt uitzien:
- zes weken relatieve rust. Dit wil zeggen dat je alle activiteiten (dus ook je sport) mag uitvoeren, zolang je niet de herkenbare pijn voelt. Om op conditie te blijven kan je sportactiviteiten die pijn uitlokken eventueel vervangen door een pijnvrij alternatief.
- stretchen van de iliotibiale band: drie maal daags, vijf herhalingen van 30 seconden
- koelen met ijs na activiteiten.
Extra voor hardlopers:
- In de beginfase vermijden van harde ondergrond, heuvelachtig terrein en de atletiekbaan
- De klachten worden doorgaans uitgelokt bij rustige duurlopen. Vervang daarom je duurloop eens door een intervaltraining. Doordat je techniek verandert bij het lopen op hogere snelheid, geeft dit type training meestal minder klachten voor de hardloper.
Naar de kinesitherapeut
Als een zelfbehandeling niet aanslaat of je wilt liever begeleid worden door de kinesitherapeut is dat ook een optie. De behandelmogelijkheden van de kinesitherapeut zijn onder meer:
- trainen van beweegpatronen(techniek), spierzwaktes en flexibiliteit door middel van oefentherapie
- een aangepast trainingsschema opstellen tijdens de revalidatie en gedurende de opbouwfase erna
- advies over sportschoenen en corrigerende inlegzooltjes
- advies over het gebruik van pijnstillers
- stijfheid van de iliotibiale band behandelen door middel van stretching, massage of dry needling
Behandeling door een arts
Bij een enkeling slaat de behandeling van de kinesitherapeut niet aan. Als er na zes tot twaalf maanden geen verbetering is, kan een medische behandeling uitkomst bieden. Een inspuiting met corticosteroïden of operatief ingrijpen zijn dan mogelijke oplossingen.
Bronnen:
- Pegrum, J., Self, A., & Hall, N. (2019). Iliotibial band syndrome. BMJ (Clinical research ed.), 364, l980.
- van der Worp, M. P., van der Horst, N., de Wijer, A., Backx, F. J., & Nijhuis-van der Sanden, M. W. (2012). Iliotibial band syndrome in runners: a systematic review. Sports medicine (Auckland, N.Z.), 42(11), 969–992.
- Venu Akuthota, Sonja K. Stilp, Paul Lento, Peter Gonzalez, Alison R. Putnam, Chapter 69 - Iliotibial Band Syndrome, Editor(s): Walter R. Frontera, Julie K. Silver, Thomas D. Rizzo, Essentials of Physical Medicine and Rehabilitation (Fourth Edition), Elsevier, 2020, Pages 384-390, ISBN 9780323549479
auteur:
Robert van den Heuvel,
gezondheidsjournalist
