Wereld Suicide Preventiedag: Wat kunt u doen na een zelfmoordpoging van uw kind?

nieuws Wat kunt u doen na een zelfmoordpoging van uw kind?

Als uw kind een zelfmoordpoging onderneemt, dan heeft dat niet alleen een enorme impact op het leven van uw zoon of dochter. Uw hele gezin wordt door elkaar geschud. Iedereen die uw kind kent, moet met deze situatie omgaan en stilletjes aan de draad weer oppikken. En dat is niet makkelijk.

Zorg voor uzelf
Misschien kwam de poging van uw kind als een donderslag bij heldere hemel. Misschien heb u wél signalen opgevangen dat het niet goed ging, maar dacht u dat die sombere gevoelens gewoon bij het volwassen worden hoorden. Hoe dan ook is dit uw schuld niet. Een poging is niet het resultaat van slecht ouderschap. Het is wel een duidelijk teken dat uw kind psychisch lijdt en dat het hulp nodig heeft.

De poging van uw zoon of dochter maakt heel wat emoties bij jou los: gevoelens van verdriet, onmacht, onrust, woede, schuld, … . En die heftige emoties kunnen u totaal uitputten. Het is dan ook belangrijk dat u in deze zware periode goed voor uzelf zorgt. Enkel wanneer u zelf weer tot rust komt, kunt u uw kind en de rest van uw gezin helpen.

Uw partner
Iedereen gaat anders om met zo’n heftige gebeurtenis. En iedereen worstelt met zijn eigen emoties: sommigen voelen zich vooral schuldig. Anderen voelen zich bedrogen en zijn boos. Nog anderen gaan gebukt onder zo’n zwaar verdriet dat ze het liefst hele dagen in een hoekje zouden willen huilen.
Als uw kind een poging onderneemt, zet dat uw relatie onder grote druk. De kans dat u elkaar even uit het oog verliest, is reëel. Maar zorg dat u niet alleen blijft met uw verdriet. Praat over wat er gebeurd is en hoe u zich hierbij voelt. Zorg dat deze pijnlijke gebeurtenis geen taboe wordt. Duw uw partner niet weg, maar laat hem/haar toe. En deel uw angsten en oplossingen met elkaar.

Broers en zussen
Reacties van de andere kinderen uit het gezin zijn moeilijk te voorspellen. Afhankelijk van hun leeftijd en persoonlijkheid gaan ze anders om met deze situatie. Maar of ze nu boos, verdrietig of rebels reageren, ze voelen wel aan dat deze situatie ingrijpend en ernstig is. Praat ook met hen en zorg ervoor dat er geen taboe gaat rusten op deze moeilijke episode. Het is goed om regelmatig samen met het hele gezin duidelijk af te toetsen hoe het gaat, en in een gesprek de gelegenheid te scheppen om wat er gebeurd is te kaderen en gevoelens te uiten. Ook de broers en zussen krijgen dan de kans om over hun gevoelens te praten, over hoe zij heel de situatie ervaren en reacties die zij op school opvangen. Misverstanden moeten uitgeklaard worden en het begrip voor elkaar moet aangemoedigd worden.

Familie en vrienden
Na de poging van uw kind, blijven ook vrienden en familieleden met heel wat vragen achter. Ook zij voelen zich verdrietig of schuldig. Vaak weten ze niet goed hoe ze met deze situatie moeten omgaan: moeten ze contact zoeken en jullie ondersteunen in deze moeilijke periode? Of laten ze jullie beter even met rust? Ook voor hen is het vaak niet gemakkelijk.
Communiceer duidelijk over wat u precies wil. Bent u op zoek naar een troostende schouder? Hebt u nood aan een babbel met hen? Of wilt u nu gewoon even de tijd om alles rustig op een rijtje te zetten? Enkel wanneer u hen duidelijk maakt waar ze u het best mee helpen, kunnen zij u en uw gezin zo goed mogelijk ondersteunen.

Uw kind helpen

Praten
U wilt wel praten met uw zoon of dochter, maar dat is niet makkelijk. Sommigen hebben tijd nodig en komen pas langzaam uit hun schulp. Respecteer dat.
Als u merkt dat ze open staan voor een gesprek, kunt u vragen: “Wat was er allemaal aan de hand?", "Wat kan ik voor je doen?", "Wat heb je nodig om je beter te voelen?". En dit gesprek moet niet één keer, maar geregeld opnieuw gebeuren. “Hoe goed lukt het nu?", "Hoe gaat het?", "Kunnen we iets doen?"... .
De weg naar herstel is niet eenvoudig. Er zijn heel wat kronkels onderweg. Sommige omstandigheden kunnen uw kind extra kwetsbaar maken om een nieuwe poging te ondernemen. Veel jongeren vinden dan praten met hun ouders niet gemakkelijk. Veelal zijn er wel signalen.

Leer de signalen kennen
Uw kind:
• spreekt meer over zelfmoord
• uit gevoelens van hopeloosheid, geen uitweg meer zien, “vast zitten”
• denkt een last te zijn voor anderen
• grijpt (meer) naar alcohol of drugs
• is vaker angstig of opgejaagd
• slaapt te veel of te weinig
• trekt zich terug uit sociale contacten of voelt zich alleen
• is vaak erg kwaad
• heeft last van stemmingswisselingen
• …

Leer die signalen bij uw kind herkennen door erover te praten: “Hoe is dat bij jou?” En … “Hoe kan jij mij laten weten dat je het moeilijk hebt?”
Op de website On Track Again vindt u een signaleringslijst. U kunt kan vragen aan uw zoon of dochter om dit in te vullen en dit samen te bekijken. De lijst kan helpen om met uw kind af te spreken hoe hij of zij aan u kan laten weten dat het moeilijker gaat.

Wat u nog kunt doen
• Zorg ook goed voor uzelf. Ook voor u is dit een zware emotionele periode. Zowel u als uw kind moeten even tot rust komen.
• Let op uw eigen reacties. Probeer niet te panikeren of boos te worden.
• Probeer uw kind te helpen om routine in het dagelijkse leven op te bouwen. Vaste regelmaat maakt het makkelijker om de draad weer op te pikken.
• Creëer een veilige omgeving. Maak afspraken over alcohol-, drugs- en/of medicijngebruik.
• Stimuleer sociaal contact met vrienden en leeftijdsgenoten. Het is belangrijk dat uw kind zijn of haar sociaal netwerk onderhoudt en niet geïsoleerd geraakt.
• Spreek samen af wat te doen en met wie, als het moeilijker gaat. Noteer dit in een ‘safetyplan’, een veiligheidsplan voor crisissituaties. U kunt een safetyplan maken op de website On Track Again en in de app On Track Again.
• Werk samen met de professionele hulpverlening. Gebundelde krachten kunnen meer.

Professionele hulp zoeken
Help hulp zoeken. Hulp zoeken is geen schande, integendeel. Het is een teken dat u ervoor kiest om problemen voluit aan te pakken. Een zelfmoordpoging is een duidelijk signaal dat het anders moet. Dat uw kind hulp nodig heeft. Meer dan u alleen kan bieden. Hulpverleners werken samen met u en uw kind aan herstel, en voorkomen zo een nieuwe poging. Bent u op zoek naar een goede psycholoog of psychiater in uw buurt? Praat dan met uw huisarts, die kan u op weg zetten. Zowel u als uw kind kunnen ook bellen, chatten of mailen met Zelfmoordlijn 1813.

On Track Again
De website en de gratis app On Track Again kunnen jongeren weer op weg helpen. Neem samen met uw zoon of dochter een kijkje. Deze hulpmiddelen vervangen geenszins professionele hulp. Ze zetten net op weg om hulp te vinden en te aanvaarden. Praat er samen over. Moedig aan om geregeld de app te gebruiken. Help uw kind een ‘safetyplan’ maken.

Waarom doet mijn zoon of dochter zichzelf zoiets aan?
Een simpele uitleg of één enkele oorzaak bestaat niet. Het kan gaan om een emotionele reactie op een ingrijpende levensgebeurtenis (vb.: de dood van een naaste, een liefdesbreuk, pesterijen, …) of bijvoorbeeld een depressie, een eetstoornis, angst, drug- of alcoholmisbruik, twijfels over seksualiteit, … .

Vaak lijden jonge suïcidepogers onder een psychische pijn die maar niet wil stoppen. Ze hebben het gevoel dat ze vast zitten en weten geen andere uitweg meer. Vaak wil de jongere niet echt dood. Ze willen wel dat de onrust in hun hart en hoofd ophoudt en zijn krampachtig op zoek naar manieren om de psychische pijn te stoppen.

Ze zijn de pedalen even kwijt en weten echt niet meer hoe ze kunnen ontsnappen aan een situatie die ze als ondraaglijk ervaren. Ze willen niet meer denken of voelen, en willen dat de wereld even stopt met draaien.
Soms is een poging ook een kreet om hulp. Een manier om te laten zien dat het echt niet meer gaat.

Hadden we dit kunnen voorkomen?
Als ouder wil u altijd het beste voor je kind. U hoopt dat u hem of haar met alles kan helpen en kan beschermen tegen pijn en verdriet. Nu hebt u misschien het gevoel, dat u hierin gefaald hebt. Toch is dit niet uw schuld.
Meestal is een poging een teken van een psychisch probleem en onmacht. Het is een teken dat uw kind niet goed weet hoe het met de problemen van het leven moet omgaan en de toekomst somber in ziet. Maar hulp is mogelijk!

Zal mijn kind het opnieuw doen?
Sommige jongeren zijn kwetsbaarder voor een nieuwe poging dan anderen. Dat is geen fijne gedachte, maar in ieder geval weet je nu dat uw zoon of dochter hulp nodig heeft. Samen kan u werken aan oplossingen. Elke poging moet u ernstig nemen: het is een duidelijk signaal dat het niet goed gaat met de jongere.
Een poging is een signaal dat het vanaf nu echt anders moet. Vaak betekent het een keerpunt van waaruit alles heel stilletjes aan weer beter gaat. Maar hulp is nodig. Sta ervoor open en motiveer uw kind om die grote stap te zetten.

En wat met de school?
Hoe dramatisch deze gebeurtenis op dit moment ook lijkt: op een bepaald moment moet uw kind weer terug naar school. Communiceer daarom van in het begin heel duidelijk met uw zoon of dochter en met de school over wat er precies gebeurd is, welke informatie ze in de school mogen geven aan klasgenoten en leerkrachten, en over hoe zij de terugkeer naar school mee kunnen ondersteunen.

Lagen pesterijen mee aan de basis van deze poging? Dan is het extra belangrijk dat u ook hierover openhartig een gesprek voert met de leerlingenbegeleider en/of directie. Enkel wanneer de school zich een duidelijk beeld kan vormen van wat er precies aan de hand is, kunnen ze uw kind ook goed begeleiden. Ook de hulpverleners van het Centrum voor Leerlingbegeleiding (CLB) kunnen u en uw kind bijstaan bij de terugkeer naar school.

Help! Mijn kind denk aan zelfmoord (www.zelfmoord1813.be/ouders)