Wat is schurft (scabiës): symptomen en behandeling

In dit artikel

Schurft: parasieten en larven die gangetjes in de huid graven
Symptomen van schurft
Hoe krijg je schurft?
Hoe weet je of je schurft hebt?
Behandeling van schurft

dossier

Schurft of scabiës is een huidaandoening die wordt veroorzaakt door de mijt Sarcoptus scabei, een klein (spinachtig) insect dat gangetjes graaft in de huid en jeuk kan veroorzaken over het hele lichaam.

Lees ook: Spinnen zijn zelden gevaarlijk

Schurft: parasieten en larven die gangetjes in de huid graven

Het zijn de vrouwtjes van de mijt die verantwoordelijk zijn voor de ziekte. Ze banen zich een weg onder de huid door de opperhuid op te lossen met hun afscheidingen. Vervolgens eten ze deze “opgeloste” huid op en laten uitwerpselen achter. Onderweg leggen ze ook hun eitjes. De larven komen na 2 tot 4 dagen uit. Deze larven ontwikkelen zich tot nimfen en worden na meerdere vervellingen volwassen mijten. De uitwerpselen, de kleine gangetjes (gangen) en de mijt zelf veroorzaken een allergische reactie, wat de jeuk verklaart.

Symptomen van schurft

De incubatieperiode van schurft verloopt meestal zonder symptomen en duurt doorgaans 3 tot 4 weken, waarin de patiënt wel al besmettelijk is.

Het eerste en belangrijkste symptoom is hevige jeuk over het hele lichaam, vooral 's avonds en 's nachts, wanneer de mijten actief zijn. De mijt nestelt zich graag in kleine blaasjes of pukkeltjes die kunnen verschijnen op typische plaatsen: tussen de vingers, polsen, voetranden, enkels en wreven, maar ook onder de oksels, in de navel, aan de binnenkant van de dijen, op de penis, onder het scrotum, op het schaamgebied en rond de tepels.

Schurftgangen (kleine tunnelvormige gangetjes onder de huid waarin de mijten hun eitjes leggen) kunnen met het blote oog zichtbaar zijn.

Bij kinderen kan schurft gemakkelijk worden verward met andere huiduitslag, omdat ze eerder rode bultjes of vlekjes over het hele lichaam vertonen.

Lees ook: Pityriasis rosea: roze, schilferige vlekjes op de huid

Hoe krijg je schurft?

Schurft is zeer besmettelijk en wordt overgedragen door direct en langdurig huidcontact met een besmette persoon. Een eenvoudige handdruk is meestal niet genoeg om besmet te raken.

In sommige gevallen is besmetting mogelijk via indirect contact, zoals met besmette kleding, lakens of handdoeken. Bijvoorbeeld door te slapen in een bed waar iemand met schurft in geslapen heeft zonder dat het beddengoed is vervangen. Schurft is niet het gevolg van een gebrekkige hygiëne. De eerste symptomen kunnen pas weken na de besmetting optreden, terwijl je intussen al andere mensen kunt hebben besmet.

Schurft is een aandoening die enkel mensen treft, geen dieren.

Lees ook: Hoe vaak moet je lakens verversen?

Hoe weet je of je schurft hebt?

Als meerdere gezinsleden jeuk krijgen, is schurft een mogelijke oorzaak. Raadpleeg altijd een arts voor een juiste diagnose en behandeling.

De arts onderzoekt de huid op sporen van schurftmijten. Soms haalt hij met een naald een mijt uit de huid om onder de microscoop te bekijken. De gangen van de mijt zijn meestal zichtbaar met het blote oog.

De mijt nestelt zich bij voorkeur in huidplooien. Daar zijn de gangetjes het makkelijkst te vinden. Schurft komt zelden voor op het gezicht of de hoofdhuid. Onder de oksels en op de billen uit schurft zich als rode jeukende bultjes, in tegenstelling tot gangetjes elders op het lichaam.

Bij jonge kinderen zijn de gangetjes vaak niet goed zichtbaar. Ze vertonen eerder verspreide rode bultjes, wat soms verward wordt met eczeem of netelroos.

Behandeling van schurft

Schurft gaat niet vanzelf over, maar is eenvoudig te behandelen. Raadpleeg altijd een arts bij vermoeden van schurft. De behandeling bestaat uit het insmeren van het hele lichaam met een speciale crème én het nemen van hygiënemaatregelen. Alle gezinsleden moeten tegelijkertijd behandeld worden, zelfs als ze (nog) geen klachten hebben. In scholen of instellingen moeten vaak hele groepen behandeld worden.

In België wordt meestal een crème met 5% permetrine voorgeschreven. Dit geneesmiddel is enkel op voorschrift verkrijgbaar. In Frankrijk en Nederland is er ook een orale behandeling met ivermectine, die eventueel geïmporteerd kan worden als de crème onvoldoende effect heeft.

Voor de behandeling

Neem de volgende hygiënemaatregelen vóór het aanbrengen van de crème:

Was beddengoed en gedragen kleding van de afgelopen 3 dagen op minimaal 60°C.
Stop niet-wasbare kleding, stoffen speelgoed, schoenen en pantoffels in afgesloten plastic zakken. Laat deze 3 dagen op kamertemperatuur liggen.
Stofzuigen of schoonmaken van het hele huis is bij gewone schurft niet nodig. Enkel bij uitgebreide of hardnekkige besmettingen kan het nuttig zijn om gestoffeerde zetels of tapijten te stofzuigen.
Als je zonder hoeslaken op een matras hebt geslapen: laat het matras 3 dagen luchten op kamertemperatuur en stofzuig het daarna.

De behandeling

Knip je nagels kort en reinig onder de nagels. Verwijder sieraden en horloges.
Smeer het hele lichaam in, van de kaaklijn tot en met de voetzolen. Vergeet niet tussen de vingers en tenen, huidplooien en onder de nagels.
Kinderen van 2 maanden tot 2 jaar: ook het hoofd en gezicht insmeren, behalve rond de mond en ogen (tenzij daar letsels zijn).
Laat de crème 12 uur inwerken, neem dan een douche of bad en trek schone kleren aan.
Bij kinderen: trek sokken of wantjes aan na het insmeren, zodat ze de crème niet in de mond steken.
Smeer je handen opnieuw in na elk handenwassen.
Breng de crème opnieuw aan op het schaamgebied en tussen de billen na elk toiletbezoek.
Als je iemand anders helpt met insmeren of bij het hanteren van besmet wasgoed, draag dan een schort met lange mouwen en wegwerphandschoenen.

Na de behandeling

Na 12 uur douchen of baden, schone kleren aandoen (gewassen op 60°C) en beddengoed vervangen.
Tijdens de eerste week na het insmeren kan de jeuk verergeren door een allergische reactie op de mijt. Dit kan tot 4 weken aanhouden. Een hydraterende crème of anti-jeukmiddel kan helpen.

Blijven de klachten duren, verergeren de huidletsels of verschijnen er nieuwe, raadpleeg dan opnieuw een arts.

Lees ook: Waarom kan je beter je bed niet meteen opmaken bij het opstaan?

Bronnen:

https://www.msdmanuals.com
https://www.saintluc.be
https://www.cbip.be
https://www.who.int
https://www.thuisarts.nl

Laatst bijgewerkt: april 2025

Delen Whatsapp Tweet Mail