Angst voor de tandarts

dossier Iedereen voelt zich wel eens angstig - het is een veel voorkomend fenomeen. Maar als deze angsten het dagelijks leven belemmeren, spreken we van angststoornissen. Angst voor de tandarts is een bekende variant. Wat kan je eraan doen?

Lees ook: Angst voor naalden? Dat kan wijzen op 3 fobieën

Krijg je rillingen, duizeligheid, zweten, hartkloppingen, misselijkheid en buikpijn bij de gedachte om naar de tandarts te gaan? Kun je de nacht voor de afspraak geen oog dichtdoen? Huil je alleen al als je je voorstelt dat je in de stoel van de tandarts ligt? Dan lijdt je waarschijnlijk aan stomatofobie, ook wel tandartsfobie genoemd.  Volgens sommige cijfers ziet 30% van de bevolking op tegen een bezoek aan de tandarts. Voor bijna 12% van hen is deze angst een echte fobie (angststoornis).  Lees ook: Wat is angst en wanneer spreekt men van een angststoornis?

Vanwaar de angst voor de tandarts?

• eerdere onplezierige ervaringen
• onzekerheid over de behandeling en de pijn die ermee gepaard kan gaan
• angst voor het onbekende 
• angst voor naalden
• angst voor bloed
• angst voor het mogelijk trekken van een tand;
• de onpersoonlijke benadering van de tandarts;
• een gevoel van schaamte bij het idee om tanden in slechte staat te laten zien (veel patiënten die angstig zijn om naar de tandarts te gaan zijn rokers);
• herinneringen van vrienden en familie aan tegenslagen tijdens tandheelkundige behandelingen.
  
  

Lees ook: Welke angsten en fobieën bestaan er?

Lees ook: Mogelijke oorzaken van tandpijn

Waarom is het belangrijk om je angst voor de tandarts te overwinnen?

• verhoogd risico op longontsteking 
• hoger risico op vroeggeboorte met een lager geboortegewicht
• verhoogd risico op hartaanval en beroerte
• verergering van diabetes;
• verhoogd risico op infectie wanneer een prothese (bijv. heupprothese) wordt geplaatst;
• gastro-intestinale problemen als gevolg van problemen met kauwen en daardoor slechte vertering van voedsel;
• spraakproblemen als gevolg van loszittende tanden.
• verlies van zelfvertrouwen door onzekerheid over het uiterlijk en een slechte adem. Voor sommigen leidt dit zelfs tot ernstige beperkingen in sociale en professionele contacten.

Lees ook: Parodontitis: ernstige tandvleesontsteking die leidt tot tandverlies

Hoe kan je tandarts helpen je angst te overwinnen?

• Door een rustige en warme sfeer te creëren, in het bijzonder door van de wachtkamer een ontspanningsruimte te maken met aantrekkelijke tijdschriften, zachte muziek, een waterdispenser en, waarom niet, een computer met internetverbinding.
• Door aandacht te besteden aan de zorgen van de patiënt.
• Door de wachttijd te beperken.
• Door de tijd te nemen om de patiënt te observeren en tekenen van ongerustheid te herkennen: zweten, klamme handen, hartkloppingen, beven, snelle, schokkerige ademhaling, enz.
• Door de patiënt gerust te stellen, met precieze uitleg over de uit te voeren behandeling en het ongemak dat deze kan veroorzaken.
• Door de patiënt erbij te betrekken, bijvoorbeeld door te zwaaien om te vragen om een pauze of als de persoon wil spreken.
• Door vooraf uit te leggen dat er direct effectieve middelen kunnen worden toegepast om pijn te voorkomen.
• Door de dag na het bezoek even te bellen om er zeker van te zijn dat alles zo goed mogelijk verloopt: de patiënt zal dit gebaar van aandacht waarderen.

Lees ook: Kiespijn of tandpijn verzachten: wat kan je doen?

Wat kan je zelf doen?

• Probeer de redenen voor je angst te begrijpen. Heb je herinneringen aan een pijnlijke tandartsbehandeling als kind? Een verdoving die niet effectief genoeg was? Een rampzalige extractie? Aarzel niet om deze angsten bij je eerste bezoek aan te kaarten bij je tandarts, zodat hij of zij er rekening mee kan houden en ernaar kan handelen.
• Jezelf ervan overtuigen dat een belachelijke vraag niet bestaat. Als het vinden van een antwoord kan helpen, noteer dan alle vragen die bij opkomen. Geen enkele vraag mag over het hoofd worden gezien, want geen enkele vraag is stom in de ogen van de behandelaar. Bel de tandartspraktijk van tevoren of stel al je vragen aan de assistente of tandarts voordat de behandeling begint, totdat je het gevoel hebt dat alles volkomen duidelijk is.
  
• Bedenk dat de tandarts er niet is om te oordelen. Te veel patiënten met een zeer slecht gebit zijn bang voor een negatieve reactie of een verwijt van de tandarts, wat kan leiden tot schuldgevoelens. Maar deze professionals zijn bekend met deze situaties en hebben ervaring met dit soort behandelingen, die opmerkelijke resultaten hebben opgeleverd, zelfs in het geval van extreem beschadigde tanden.
• Ontspanningsoefeningen: Ga op je rug liggen. Sluit je ogen. Concentreer je op je ademhaling. Adem een paar seconden diep in door je neus en voel je buik uitzetten. Houd je adem even in. Adem langzaam uit door je mond. Luister naar je lichaam terwijl je uitademt en merk hoe je schouders, armen en benen ontspannen.Stel je tijdens de oefening voor dat je in een prettige, rustige, ontspannen omgeving bent (bijvoorbeeld liggend op het zand in de zon, luisterend naar het geluid van de golven).
  
  

Lees ook: Hartcoherentie: ademhalingstechniek tegen hyperventilatie, angst en stress

Cognitieve gedragstherapie en hypnose

Lees ook: Vormen van psychotherapie: wat is cognitieve gedragstherapie?

Bronnen:
https://www.nature.com
https://my.clevelandclinic.org
https://www.webmd.com