Nieuwe erfelijke aorta-aandoening ontdekt

nieuws Onderzoekers van het Centrum voor Medische Genetica in het Universitair Ziekenhuis Gent hebben samen met de Johns Hopkins University (VS) een nieuwe erfelijke aorta-aandoening ontdekt: aorta-aneurysma of –dissectie. Dit is een verwijding of scheur van de hoofdslagader, een belangrijke doodsoorzaak in de westerse wereld. Bij aneurysma’s in de buik zijn risicofactoren zoals roken en hoge bloeddruk bepalend, terwijl voor aorta-aneurysma’s in de borstkas erfelijke factoren een belangrijke rol spelen. Tot op heden was slechts één gen als oorzaak voor aorta-aneurysma’s gekend.
De onderzoekers ontdekten bij een groep van meer dan 50 families met bijna 100 individuen niet enkel de kenmerken, maar ook de genetische oorzaak en het natuurlijk verloop van deze nieuwe ziekte, die veelal jonge patiënten treft. Dit heeft belangrijke gevolgen voor de diagnose en behandeling van patiënten. Door de betere kennis van de genetische factoren aan de basis van aorta-aneurysma’s opent deze ontdekking ook belangrijke perspectieven voor de behandeling van andere, niet-erfelijke vormen van aorta-aneurysma’s.
De aandoening heet het Loeys-Dietz syndroom, genoemd naar de eerste en laatste auteur van het onderzoek. Naast de aortaverwijding zijn de voornaamste tekenen van deze nieuw ontdekte aandoening: een gespleten verhemelte of tweelobbige huig (bifide uvula), wijd uiteenstaande ogen (hypertelorisme) en kronkelende bloedvaten (arteriële tortuositeit). Andere frequent terugkerende kenmerken zijn vroegtijdige sluiting van de schedelnaden (craniosynostosis), aangeboren hartafwijkingen, skeletale afwijkingen zoals klompvoeten, verkromming van de wervelkolom (scoliose) en instabiliteit van de halswervels.
De ziekte wordt veroorzaakt door mutaties of genetische veranderingen in de erfelijke factoren (genen) die de informatie bevatten voor de TGFbeta receptor 1 en 2 (TGFBR1 of TGFBR2). TGFbeta of Transforming Growth Factor beta is een belangrijke groeifactor in het menselijk lichaam. Dankzij de identificatie van de genen die verantwoordelijk zijn voor deze aandoening, kan de klinische diagnose via moleculair genetische testen bevestigd worden en kunnen nieuwe behandelingsstrategieën uitgetest worden die specifiek op deze groeifactor inwerken.
Verder onderzoek heeft aangetoond dat er ook mutaties in deze genen gevonden worden bij patiënten met aortaverwijding in combinatie met hypermobiele gewrichten en dunne, hyperelastische huid met littekenvorming.
De studie heeft aan het licht gebracht dat - indien de aandoening niet tijdig herkend wordt - er vroegtijdige verwikkelingen en overlijden op jonge leeftijd (gemiddeld 26 jaar) optreden. Ook zwangerschappen bij deze patiënten blijken een specifieke risicofactor voor bloedvat- en baarmoederscheuren.
Heel belangrijk is ook dat de ziekte zich niet beperkt tot de aorta in de borstkas, maar wijdverspreide verwijdingen en scheuren van andere lichaamsslagaders kan veroorzaken. Dit is verschillend van de tot nu toe gekende aorta-aneurysmaziektes. Beeldvormend onderzoek van alle belangrijke lichaamsbloedvaten is dus sterk aangewezen. Toch wordt in de studie ook aangetoond dat een vroege diagnose leidt tot de mogelijkheid van vasculaire heelkunde met heel gunstige resultaten.