Gerelateerde artikels
Is putwater veilig als drinkwater?
In dit artikel
Is putwater veilig als drinkwater?
dossier
Putwater is grondwater dat via een (boor)put gewonnen wordt.
De eigenschappen van het grondwater in uw put worden bepaald door de samenstelling en structuur van de bodem. Zandige bodems laten neerslag snel door, maar houden weinig verontreiniging tegen. Kleiige bodems laten het water slechts traag door, maar zijn goede filters. Een kleilaag houdt het water tegen. Het water boven die kleilaag kan verontreinigd geraken. Het water onder de kleilaag is beschermd tegen rechtstreekse verontreiniging.
Sommige grondlagen bevatten veel ijzer, zodat ook het grondwater een hoog ijzergehalte krijgt. Andere bodems bevatten arseenhoudend glauconiet, wat aanleiding geeft tot water met een te hoog arseengehalte. Nog andere bodems zijn dan weer rijk aan kalk en leveren hard (kalkrijk) water.
• Microbiële verontreiniging
Bacteriën en virussen in putwater kunnen u ziek maken. Bronnen van besmetting van het grondwater zijn:
- knaagdieren, insecten, stof en organisch materiaal bij slecht afgesloten waterputten.
- regenwater, oppervlaktewater, rioolwater, beerputwater, mestsappen,...
Open putten mag u dus niet gebruiken om drinkwater te winnen.
• Scheikundige verontreiniging
De oorzaak kan natuurlijk zijn (bv. ertsen en mineralen), maar is meestal te wijten aan bodemverontreiniging door de mens.
- de landbouw: gebruik van te veel mest zorgt ervoor dat er te veel nitraat, nitriet en ammoniak in het water terechtkomt. Via de mest kunnen metalen uit veevoeder zoals koper in het water terechtkomen. Als de landbouw te veel chemische bestrijdingsmiddelen gebruikt, kunnen die het grondwater aantasten en kan het putwater sporen van pesticiden bevatten.
- de industrie: in de buurt van metaalverwerkende bedrijven kunnen er te veel zware metalen zoals cadmium, arseen, kwik of lood in de bodem en het grondwater terechtkomen. Ook andere industrieën kunnen leiden tot ongezonde stoffen in het water, bv. benzeen, PAK's ….
- plaatselijke bronnen: als er vlak bij een waterput ook grachten, rioleringen, beerputten, lekkende stookoliereservoirs e.d. liggen, dan kunnen die het grondwater verontreinigen.
Plaats uw put dus op minstens 10 meter afstand van plaatselijke besmettingsbronnen.
- materiaal van de leidingen of pomp(en):
- materiaal van de leidingen of pomp(en):
zuur putwater (lage pH) tast metalen leidingen aan. Die aantasting kan voor veel lood, koper, zink en/of nikkel in het putwater zorgen.
Kies dus voor materialen die niet aangetast worden door het zure water.
Kunt u ziek worden van het drinken van putwater?
• Besmetting met micro-organismen leidt tot infecties, meestal van het spijsverteringsstelsel. Bacteriën en virussen in putwater veroorzaken maagdarmontstekingen.
De gevolgen zijn braken, diarree en buikkrampen. Vooral jonge kinderen en bejaarden zijn extra gevoelig, omdat zij snel veel vocht kunnen verliezen en uitdrogen. Andere virussen, zoals het hepatitis A-virus veroorzaken langdurige ziekten zoals geelzucht.
• Nitrieten en nitraten: nitraat wordt in de
maag gedeeltelijk omgezet in nitriet. Nitrieten ontregelen het zuurstoftransport in het lichaam. Dat kan, vooral bij baby’s (ook voor de geboorte), zuurstofgebrek veroorzaken (blauwebabysyndroom). Nitrieten kunnen tot vorming van nitrosamines leiden, die mogelijk kankerverwekkend zijn.
• Lood: tast diverse organen aan en berokkent schade aan de bloedaanmaak en vooral aan het zenuwstelsel. Kinderen zijn zeer gevoelig voor lood en ondervinden al schade bij erg lage hoeveelheden.
• Cadmium: tast de nieren aan en veroorzaakt nierschade. Het maakt de botten ook brozer.
• Fluor: te veel fluor veroorzaakt bruine verkleuring van de tanden en in hoge dosis kan fluor het skelet vervormen.
• Arseen: Te hoge waarden arseen kunnen tot huidveranderingen, zoals pigmentvlekken, leiden. Arseen is bovendien kankerverwekkend.
Lees ook: Lood: opgelet, een onzichtbare vijand
Waarop letten bij aanleg van een waterput?
• Locatie:
de put moet ten minste 10 meter verwijderd zijn van alle mogelijke lokale verontreinigingsbronnen, zoals beerputten, sterfputten,rioleringen, grachten, mesthopen, composthopen, stookoliereservoirs...
• Diepte:
Hoe dieper de waterput, hoe kleiner de kans op rechtstreekse verontreiniging. Een drinkwaterput moet minimaal 10 meter diep zijn en bij voorkeur water halen van onder een afdichtende kleilaag. Let wel: ook putwater uit diepere boringen kan verontreinigd zijn.
• Putconstructie:
de putconstructie moet zodanig uitgevoerd zijn dat er geen regenwater, stof of ander materiaal de put rechtstreeks kan binnendringen.
• Leidingen:
gebruik nooit loden leidingen of gelode leidingen
Hoe kan ik putwater veilig gebruiken als drinkwater?
Als uw putwater eerder al goedgekeurd is, betekent dat niet dat het drinkbaar blijft. Laat uw putwater dus regelmatig controleren op drinkbaarheid, zeker bij elke kwaliteitsverandering of na wateroverlast.
Ondiepe putten (minder dan 10 m diep) moet u minstens jaarlijks laten controleren.
Laat het water ’s morgens en na lange stilstand in de leiding (bv. vakantie, langere afwezigheid ...) eerst goed doorstromen voor u het gebruikt. Bij loden leidingen is goed afpompen vóór elk gebruik absoluut nodig. De enige écht goede oplossing is de loden leidingen te vervangen door nieuwe leidingen in kunststof.
Hoe kan ik mijn putwater controleren?
• U kunt niet aansluiten op het leidingwaternet In dat geval kunt u uw putwater gratis laten analyseren. Vraag die gratis analyse jaarlijks aan. In uitzonderlijke gevallen kan het water 2 keer per jaar onderzocht worden.
Met dit formulier kunt u als eigenaar van een woning met een eigen waterwinning de drinkbaarheid en geschiktheid van dat water gratis laten onderzoeken als u niet kunt aansluiten op de openbare watervoorziening. U krijgt een gezondheidskundige beoordeling van uw putwater en een schriftelijk advies over het gebruik. U kunt via de website van de Vlaamse Milieumaatschappij een aanvraag indienn.
De VMM zal dan stalen komen nemen. Een milieugezondheidskundige of milieuarts van het Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid, afdeling Toezicht Volksgezondheid, zal uw putwater beoordelen op drinkbaarheid en gezondheidsrisico’s.
Bij vragen kunt u het infoloket van VMM contacteren:
Tel. 1700 (ism Vlaamse Overheid)
info@vmm.be
• U kunt wel aansluiten op het leidingwaternet
Leidingwater is de beste garantie op betaalbaar drinkbaar water van goede kwaliteit.
Wilt u in dat geval toch putwater als drinkwater gebruiken, dan staat u zelf in voor de analyse. Schakel daarvoor een erkend labo in. U vindt die op: www.zorg-en-gezondheid.be/putwater.aspx.
Sommige drinkwatermaatschappijen bieden ook een gratis analyse aan.
Lees ook: Wonen & gezondheid (8/14): Sanitaire voorzieningen
